Trombosit PLT - Platelets Nedir? Yüksekliği ve Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

İÇİNDEKİLER:

1. Trombosit (PLT - Platelets) Nedir?
2. Trombosit (PLT - Platelets) Normal Değerleri Nedir?
3. Trombosit (PLT - Platelets) Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
4. Trombosit (PLT - Platelets) Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Trombosit (PLT - Platelets) Nedir?
Trombosit (PLT ya da Platelets, T) kırmızı ve beyaz kan hücreleri gibi kemik iliği tarafından üretilen ve kanın pıhtılaşmasını sağlayarak, kanamayı önleyen küçük kan hücreleridir. Renksiz olan bu kan hücreleri, kan damarlarının yaralanması durumunda topaklanarak kanamayı durdur. Kemik iliğinde yer alan megakoryosit isimli hücreler tarafından üretilirler. Kan hücrelerimizin en küçüğü trombositlerdir. Mikroskopta küçük bir plaka gibi görünürler.

Trombosit kan, kan pıhtılaşmasını hızlandıran hücre parçalarıdır. Bu hücre parçalarının miktarının kanda az olması, kanamayı kolaylaştırır. Fazla miktarda olması ise kanın daha çok pıhtılaşmasını beraberinde getirir. Trombositler, çekirdeksiz hücrelerdir. Kemik iliği hücrelerinden kopan parçalardan oluşurlar. Kandaki miktarı, karaciğer tarafından kontrol edilir. Kan dolaşımına dahil olanların ömürleri, 8-10 gün arasında değişiir. Görevini tamamladıklarında, dalak tarafından parçalanır, ayrıştırılır ve dışarı atılırlar.

Trombosit (PLT - Platelets) Normal Değerleri Nedir?

• PLT’nin normal değer aralığı her mikro litrede (litrenin milyonda biri) 150.000 ile 400.000 arasıdır.

Trombosit (PLT - Platelets) Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
Düşük PLT 150.000’den az olan trombosit sayısı için kullanılır. Trombositopeni hastalığı olarak da adlandırılır. Sayı 50.000’in altına düşerse hayati risk oluşturabilir. Çünkü PLT düşüklüğü durumunda kanın pıhtılaşması zorlaşır ve herhangi bir kanama zor durur.

1) Trombosit (PLT - Platelets) Düşüklüğü Belirtileri

• Cilde alınan hafif darbelerin kolayca ve aşırı miktarda morarmaya neden olması
• Özellikle bacağın ayağa yakın kısımlarında görülen deri altı kanamaları, kırmızı veya mor noktacık oluşumu
• Kesiklerden gelen kanamaların durmaması
• Diş etlerinin veya burnun kanaması
• Bitkinlik

2) Trombosit (PLT - Platelets) Düşüklüğü Neden Olur?
Trombositlerin zamansız yıkıma uğradığı, üretimlerinin yavaşladığı veya kan hacminin arttığı durumlarda düşük PLT sorunu ortaya çıkabilir.

Bunun nedenleri şunlardır:

• Kemik iliğinde yeterli miktarda trombosit üretilememesi
• Trombositlerin kan dolaşımı esnasında yıkıma uğraması
• Trombositlerin dalak veya karaciğerde yıkıma uğraması
• Dalak büyümesi
• Aşırı alkol tüketimi
• B12 vitamini eksikliği
• Trombosit düşüklüğü kanser: Lösemi (kan kanseri)
• Hepatit C veya HIV gibi bazı virüs kaynaklı enfeksiyonlar
• Kemoterapi ve Radyoterapi gibi kanser tedavileri
• Bazı ilaçlar: Heparin, digoxin, quinine, kükürt içerikli antibiyotikler ve antikonvülsan ilaçlar (sara nöbeti ilaçları)
• Bağışıklık sisteminin trombositlere saldırdığı bazı otoimmun hastalıklar
• Hamilelik: Artan kan hacmi ile birlikte PLT sayısında düşüş yaşanabilir.

3) Trombosit (PLT - Platelets) Düşüklüğünün Yol Açabileceği Sorunlar

• Regl dönemlerinde veya olası bir kanama halinde fazla kan kaybedilebilir.
• Sayının 10.000’in altına düştüğü durumlarda beyin kanaması oluşabilir
• Hamilelikte doğum risklerini ortaya çıkarır

4) Trombosit (PLT - Platelets) Düşüklüğü Nasıl Yükseltilir?

Kanama Engellenmeli

• Kanamaya yol açabilecek gündelik aktivitelerden uzak durulmalı, gerekli önlemler alınmalıdır. Tuvalete gidildiğinde ıkınılmamalı, burun sümkürülmemeli ve çıplak ayakla dolaşılmamalıdır.

Alınacak Önlemler

• Düşük PLT’ye yol açan temel sorun giderilmelidir.
• Regl olan kadın tampon yerine ped kullanmalıdır.
• Diş ipi kullanılmamalı.
• Her an yardımını isteyebileceğiniz bir kişi yakınınızda bulunmalı, erişim sorunu yaşamamalısınız.

Kan Plazması Nakli

• Acil durumlarda kan plazması nakli yapılabilir.

Steroid İlaçlar

• Sadece PLT sayısını yükseltmeye yönelik olan herhangi bir ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Ancak bazı durumlarda PLT yıkımını azaltmak için steroit içeren prednizon gibi ilaçlar kullanılmaktadır.

Splenektomi

• Dalağın alınması ameliyatıdır. Diğer yöntemlerin yetersiz kaldığı durumlarda uygulanır. Bu sayede trombositlerin daha az yıkıma uğraması sağlanarak sayıları artırılır.

Trombosit (PLT - Platelets) Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
Yüksek PLT 400.000’den fazla olan trombosit sayısı için kullanılır. Trombositoz hastalığı olarak da bilinir. Vücudun çok fazla trombosit ürettiği anlamına gelir.

1) Trombosit (PLT - Platelets) Yüksekliği Belirtileri

PLT yüksekliği genelde belirti göstermez. Nadiren aşağıdaki belirtileri gösterebilir:

• Baş ağrısı, göğüs ağrısı
• Geçici görüş bulanıklıkları
• El ve ayaklarda hissizlik
• Baş dönmesi
• Gut hastalığı

2) Trombosit (PLT - Platelets) Yüksekliği Neden Olur?

PLT (Platelets) Yüksekliği Hangi Hastalığın Belirtisi?

• Hemolitik anemi: Kırmızı kan hücrelerinin normalden daha erken yıkıma uğradığı bir tür kansızlıktır.
• Demir yetersizliğinden kaynaklanan, demir eksikliği anemisi (kansızlık)
• Bazı iltihaplı hastalıklar, alerjik vücut tepkileri
• Geçirilen bir ameliyatın yan etki göstermesi
• Kanser
• Bazı ilaçlar
• Polisitemia vera: Bir tür kemik iliği rahatsızlığı. Trombosit ile birlikte kırmızı kan hücrelerinin sayıları da artar
• Yakın zamanda geçirilen dalak aldırma ameliyatı

3) Trombosit (PLT - Platelets) Yüksekliğinin Yol Açabileceği Sorunlar

• Kanın damar içinde pıhtı atması riski artar. Bu durumda hayati tehlike baş gösterebilir.
• Kolesterol, şeker hastalığı ve tansiyon sorunlarının getirebileceği riskleri katlar.
• Felç
• Herhangi bir iç organın kan ile beslenemeyerek fonksiyonlarını yerine getirmemesi

4) Trombosit (PLT - Platelets) Yüksekliği Tedavisi

Aspirin

• Engel bir durum olmadığı sürece aspirin kullanabilirsiniz. Hamileler de dahil olmak üzere çoğu yüksek PLT hastası aspirin ile tedavi edilir.

Hidroksiüre

• Kanser hastalarında kullanılan PLT düşürücü ilaçtır.

Anagrelide

• Hidroksiüreye kıyasla daha fazla yan etki gösteren PLT düşürücü ilaçtır.

İnterferon Alfa

• Bir başka ilaç ise interferon alfadır. Hasta kişi bu ilaçları ömür boyu kullanmak zorunda kalabilir.

Plateletferez Yöntemi

• Bu yöntem ile açılan damar yolundan alınan kan bir makinede işlenerek trombositlerinden ayrılır. Süzülmüş kan geri vücuda verilir. Felç gibi acilen PLT sayısının düşürülmesi gereken durumlarda kullanılır. Bir veya iki seans uygulanabilir.

Diğer Hastalıkların Tedavisi

• PLT yüksekliğine yol açan diğer hastalıklar tedavi edilmelidir.