HAKSIZ ÖDEMEYE TAHSİLAT
Haksız olarak ödendiği anlaşılan devlet katkısı, ödeme tarihinden itibaren Amme Alacaklarının Tahsili Hakkında Kanun uyarınca gecikme zammı oranına göre hesaplanan faiziyle birlikte tahsil edilmek üzere Emeklilik Gözetim Dairesi’nce şirketin bağlı olduğu vergi dairesine bildirilecek. Tahsil edilen tutarlar genel bütçeye gelir kaydedilecek.
3.75 GELİR VERGİSİ
Uygun görülen programlı geri ödeme tutarları hariç olmak üzere aktarım tarihinden itibaren üç yıl içinde katılımcı tarafından malüliyet ve ölüm haricinde bir nedenle aktarılan birikimlerin bir kısmının ya da tamanının alınarak sistemden çıkılması durumunda, aktarım nedeniyle istisnadan yararlanılan tutar üzerinden yüzde 3.75 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacak.
UZUN VADEYE TEŞVİK
Hükümet böylece uzun vadeli emekliliğe yönelik tasarrufları teşvik etmeyi amaçlıyor. Bununla birlikte 4632 Sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile getirilen vergisel avantajların amaç dışı kullanılmasının önlenmesini ve sistemden üç yıldan önce ayrılmaların caydırılmasını amaçlıyor
BES’te yapılan değişikler avantaj sağlıyor mu?
Bireysel emeklilikte vergi indirimi, BES katılımlacıları tarafından aktif olarak kullanılan bir özellikti. Kişilerin artık söz konusu indirimden direkt olarak değil de dolaylı olarak zamana yayarak faydalanmasının sağlanması bize göre bir avantaj değil. Burada teşviki artırmaktan çok, caydırıcılığı artıran bir eylem planı tercih edilmiş.
Devlet BES’i kullanarak aktif olarak vergi indirimi alıp, geleceğe yönelik yatırımlarından gerçek zamanlı olarak bir fayda sağlayan kesimin ayrıcalıklarını ‘herkes yararlanamıyor’ diyerek geri çekiyor. Katkı payı adı altında benzer bir ayrıcalığı zamana ve genele yayarken, şartların ağırlaştırıldığı izlenimini yaratıyor.
Bu uygulama bize, ülkemizde ücretli çalışan herkese kesilen işsizlik sigortası düzenlemelerini anımsatıyor. Sistem herkesten kesinti yaparken, bu sistemden maaş almak için gerekli şartları zorlaştırıp, sınırlı bir kesimin bundan yararlanmasına yol açıyor ve sistemden çıkılması halinde burada toplanan paraların devlet kaynaklarına aktarılmasını amaçlıyor. BES sistemindeki bu yeni düzenlemede, avantajın daha dolaylı ve şartlara bağlı olarak sunulmasındaki motivasyonun, ek bir kaynak yaratma çabası olduğunu düşünüyoruz.
Bu yeni uygulama, sisteme dahil olan tüketicilerin erken ayrılmaları durumunda kayıplarının daha da artmasına neden olacak. Şu anda 2.7 milyon kişinin bulunduğu sistemde, 1 milyon kişinin sisteme girip erken ayrıldığı için emeklilik yönetim ücreti, giriş aidatı ve hatalı stopaj uygulaması nedeniyle kayba uğradığı zaten malum. Şimdi bir de vergi avantajından mahrum kalınacak.
Bu yeni uygulama, sisteme dahil olan tüketicilerin erken ayrılmaları durumunda kayıplarının daha da artmasına neden olacak. Şu anda 2.7 milyon kişinin bulunduğu sistemde, 1 milyon kişinin sisteme girip erken ayrıldığı için emeklilik yönetim ücreti, giriş aidatı ve hatalı stopaj uygulaması nedeniyle kayba uğradığı zaten malum. Şimdi bir de vergi avantajından mahrum kalınacak.
Bu gelişmeleri erken yaşta BES’e dahil olmanın hiç bir avantajı kalmaması şeklinde yorumluyoruz. Yani daha önce bahsettiğimiz gibi; ‘45 yaşını bekleyip dahil olunması durumunda 10 sene brüt asgari ücretin %25′ini aşmayacak bir prim ödeyerek emekliliğe hak kazanılırsa maksimum fayda sağlanır’ gibi bir durum ortaya çıkıyor.
Öte yandan bu konunun potansiyel BES katılımcısına nasıl aktarıldığı da önemli. Medyada kimse BES katılımcılarına şu an için ‘fayda sağlayan vergi indirimi kaldırılıyor’ demiyor. ‘Zamana yayılmış ve bazı şartlara bağlı kademeli faydalanmanın mümkün olduğu devlet katkısı geliyor’ da demiyor, sadece ‘devlet katkısı geliyor’ diyor o kadar. Bu gelişmenin BES vergi indiriminden azami şekilde yararlanan veya katıldıktan sonra erken ayrılmak zorunda kalacak katılımcılar için bir faydası olmadığı aşikar olmakla beraber, devlet katkı payının bireysel emeklilik fonlarının büyümesine bir katkı sağlayacağı yadsınamaz.
Bu gelişmeler sonucunca özellikle BES sistemine erken yaşta girmeyi düşünen kişilerin şapkalarını önlerine koyup, alternatiflerini inceleyip daha dikkatli seçimlerde bulunmaları gerekiyor.