Türk Patent ve Marka Kurumu Başkanı Habip Asan, yeni yürürlüğe giren Sinai Mülkiyet Kanunu ile cep telefonunda ve ithal Otomobilde distrübütör tekelinin kırılacağını ve fiyatların ucuzlayacağını söyledi. Yeni kanunla yedek parçada da eşedeğer ürünün önünün açılacağını belirten Asan, “Sıfır Mercedes’e dahi yan sanayi takabileceksiniz” dedi.
Sinai mülkiyeti düzenleyen yeni kanunla ilgili Milliyet’e konuşan Asan, şu bilgileri verdi:
DAHA HIZLI TESCİL
Patent, marka, tasarım verme sürelerini kısaltıyoruz. Belli bir sürede alamadığı zaman, o fikri mülkiyet ürünü ekonomik erozyona uğrar. Belli bir zamanda alamazsanız rekabet avantajı olarak kullanamazsınız. Markada yasal askı süresini 3 aydan 2 aya indirdik. Bürokratik işlemleri de kısa sürede yapmak için tedbirler alıyoruz, ikincil düzenlemelerle. 4 ay gibi bir süre içinde markayı verebileceğimizi düşünüyoruz. Patentte 17-42 ay arasında değişiyordu. Birileri itiraz ederse süre uzuyor. Şu anda 7-27 ay arasında verebileceğiz. Diyelim bir işletme uluslararası işbirliği yapıyor. Karşı taraf ‘patentini göster’ diyor, sonuç belgesini istiyor. Ne kadar erken alırsanız o kadar olumlu olur. Tasarımlarda da 6 aylık askı süresini 3 aya indirdik. Yöresel ürünlerle ilgili tescil de yine 3 aya indirildi. Sıfır maliyet şu anda.
TELEFON MELODİSİ KAYIT ALTINDA
Yeni marka türlerinin önüne açıyoruz. Sadece şekillerden, logolardan, kelimelerden ibaret markalar değil, ses markaları mesela çok popüler olmaya başladı. Hareket markaları, akıllı telefonları açtığınız zaman duyduğunuz melodiler. Mesela Nokia’nın telefon açıldığı zamanki sesi. TV ekranında bir objenin şekil çizdiğini düşünün. Video olarak kayıt altına alınabilecek.
PATENT GELİRİNDEN PAY
Üniversiteler hem patent, hem tasarım sahibi olabilecek kurumsal yapı olarak. Üniversitelerde üretilen patentler, tasarımlar, reel ekonomiye daha kolay aktarılabilecek. Öğretim üyesi de bundan payını alacak belli oranda. Bunun ticarileşmesinden 1 milyon TL aldıysa, bunun en az 300 bin lirası öğretim üyesine gidecek. Bir kişi patenti ihlal etti, 3 yıl bunu kullandı. Buradan bir gelir elde etti. Kişi mahkum oluyor. Yeni kanunla taklitli kullandığınız süre içinde haksız elde ettiğiniz gelir de tazminata ekleniyor.
MERCEDES’E YERLİ YEDEK PARÇA
Örneğin Mercedes’le kaza yaptınız. Orijinal parçasını taktığınız zaman çok pahalı oluyor. Araba 3 yaşından daha eski değilse orijinal parça takmak zorundasınız. Yeni yasada ikili bir yapı getirdik. Bizim eşdeğer parça üretimimiz var. Eğer yedek parça, bu eşdeğer parçalardan herhangi birisiyse, buna korumayı kaldırıyoruz. Sıfır Mercedes’e dahi yan sanayi takabileceksiniz. Eşdeğer parça 20 şu anda. Bakanlığa yazı yazdık. ‘Bakanlık her sene eşdeğer parça listesini açıklar’ dedik. Eklediği liste koruma kapsamı dışına çıkıyor. Listeyi genişlettiğiniz zaman orijinal üreticileri belki karşı çıkacak. Uluslararası otomobil şirketleri istiyorlar ki tam koruma alsın. Daha pahalı şey satmak istiyor. 5 yıl önerdi bazı yabancı otomobil şirketleri bize. Ama uluslararası mevzuat zorlamıyor bizi.
UCUZ OTOMOBİLE KİMSE KARIŞAMAZ
Türkiye’ye belli araçlar, otomobil örneğini vermek gerekirse distribütörle girdiği için, başka şekilde giren araçlar Kaçak muamelesi görüyor. Bu onu da çözüyor. Mercedes’i Türkiye’ye sadece distribütörle değil, ticari bağlantınızı yaptınız, başka şirketle anlaştınız, 20 tane araç getirdiniz, daha uygun fiyata satarsınız. Buna kimse karışamaz. ekonomi bakanlığı ve Rekabet Kurumu olumlu rapor verdi, bunun olmaması için inanılmaz kulis faaliyeti oldu.
NİTELİKLİ PATENT DESTEKLENECEK
Sınai mülkiyet niteliğini artırıyoruz. Marka başvurularında Avrupa’da birinci sıradayız. 110 binin üzerinde marka başvurusu. Tasarım başvurusunda yine 2., 3. sırada Avrupa’da. 40 bin civarında. Patent başvuruları da 10 yılda çok arttı. Başvurular arttı ama bunun ne kadarı ticarileşiyor, ekonomiye kazandırılıyor? Sadece nitelikli patentlerin önünü açıyoruz. Faydalı model dediğiniz küçük patentlerle ilgili araştırma raporu zorunluluğu getiriyoruz. Marka korumasını güçlendiriyoruz. Herkes mantar gibi başvuru yapıyor, kötü niyetli başvurular da oluyor, bir şirketin önünü kesmek için. Yeni kanunla kurum idari iptal yetkisi alıyor. Ticari belge sunamazsa iptal edeceğiz. eğitim sektöründe devam ediyorsun ama gıda sektöründe faaliyet sunamadığın için senin markanı alıp diğer arkadaşa veriyorum.
GIDADA COĞRAFİ İŞARET
Yöresel ürünler de çok önemli. Antep baklavası, Malatya kayısısı, Giresun tombul fındığı... Başvuru yapıldığı zaman daha kısa sürede verebileceğiz. Amblem kullanım zorunluluğu da getiriyoruz. Logo tasarımını yapıyoruz şu anda. Denetim sistemi etkinleştiriliyor, gerçekten Aydın inciri mi, değil mi? Aldığım ürün söylenen ürün mü, emin olamıyorsunuz. Gidip Malatya kayısısı aldığınız zaman yanındaki diğer bir kayısıdan belki daha pahalı olacak ama üzerindeki amblemi gördüğü zaman, ‘bilerek ödüyorum’ diyecek.
CEP TELEFONU DÜNYA İLE AYNI ZAMANDA GELECEK
Ulusal ve uluslararası tükenme diye bir ilke var. Mesela Iphone 7 Amerika’da ne zaman çıktı, eylülde. Türkiye’ye ne zaman geldi, ocakta. O şirket Türkiye’ye ne zaman gireceğine kendisi karar veriyor, ben Almanya’ya Kasım 2016’da, Türkiye’ye Ocak 2017’de gireceğim diyor. O tarihten önce siz bunu başka şekilde ithal edemezsiniz. Amerika’daki distribütör şirket gönderir, ondan sonra Türkiye piyasasına girer. Ulusal tükenme deniyor buna. Yasadan önce bu geçerliydi. Yasayla birlikte biz uluslararası tükenme ilkesini kabul ettik. Bu da şu demek; bir teknolojik ürün piyasaya çıktığı anda o ülkede sınai mülkiyet hattı tükenir. Türkiye’de ister distürbütör alır, ister başka bir ithalatçı.
O ülke buna karışamaz. Diyelim ABD’de eylülde çıktı piyasaya. Eylül 15’te baktınız Kanada’da çok uygun fiyatla buldunuz, ithal edip bunu satarsınız. Bu tür teknolojik ürünlerin Türkiye’ye daha ucuza girmesini bekliyoruz, bu uluslararası tükenme ilkesine geçmekle beraber.
Yurtdışına gidince hediye telefon falan getiriyoruz, bunun da büyük ölçüden ortadan kalkacağını düşünüyorum. Yeterli sayıda farklı ülkeden Türkiye’den girişi olacak, bir yarış olacak. Fiyatların düşmesini bekliyoruz, buna da uluslararası sermaye başta çok karşı çıktı. Otomobilde, şurada burada da olabiliyor. Distrübü-törlük sistemine, monopoliye zarar veren bir şey.