Eski sisteme göre evinde gündelikçi çalıştıranlar, diğer işverenlerle aynı yükümlülüklere tabi tutuluyorlar. İşyeri tesciline ilişkin işyeri bildirgesi, sigortalı tesciline ilişkin işe giriş bildirgesi, prim tahakkuk ve ödemeler için aylık prim ve hizmet belgesi, işten ayrılış bildirgesi düzenlemek zorunda kalıyorlar.
Aylık prim ve hizmet belgesi için her ay 22.30 lira üzerinden yılda 268 lira damga vergisi ödüyorlar. Aylık prim ve hizmet belgesini zamanında vermediklerinde, her seferinde brüt asgari ücretin beşte biri oranında idari para cezası ödüyorlar. Bu da şu anki asgari ücret üzerinden aylık 254.7 liraya geliyor.
Aylık prim ve hizmet belgesi için her ay 22.30 lira üzerinden yılda 268 lira damga vergisi ödüyorlar. Aylık prim ve hizmet belgesini zamanında vermediklerinde, her seferinde brüt asgari ücretin beşte biri oranında idari para cezası ödüyorlar. Bu da şu anki asgari ücret üzerinden aylık 254.7 liraya geliyor.
Gündelikçilerin sigortalılığı konusunda 5510 sayılı kanuna ek 9. madde ilave edilerek 1 Nisan 2015 tarihinden itibaren yeni sisteme geçildi. Gündelikçiler, ayda on günden az çalışanlar ve on günden fazla çalışanlar olarak ikiye ayrıldı. Her ikisi için de sigortalılık işlemleri kolaylaştırıldı. Ancak, 1 Nisan 2015’ten önce ayda 10 günden fazla gündelikçi çalıştıranlar için Ek 9’a geçmek işverenlerin inisiyatifine bırakıldı. İsteyen yeni sisteme geçerek ‘kolay işverenlik’ hükümlerinden yararlanıyor.
Ama çoğu kişi de yeni sistemin avantajlarını bilmediği için eski sistemde gündelikçi çalıştırmaya devam ediyor. Bu nedenle hem her ay fazladan damga vergisi ödüyor, hem de aylık bildirgeleri geciktirdiğinde cezalı duruma düşüyor. Eski sistemde gündelikçi çalıştıranların yeni sisteme geçmeleri için herhangi bir tarih sınırlaması konulmadı.
Ama çoğu kişi de yeni sistemin avantajlarını bilmediği için eski sistemde gündelikçi çalıştırmaya devam ediyor. Bu nedenle hem her ay fazladan damga vergisi ödüyor, hem de aylık bildirgeleri geciktirdiğinde cezalı duruma düşüyor. Eski sistemde gündelikçi çalıştıranların yeni sisteme geçmeleri için herhangi bir tarih sınırlaması konulmadı.
YENİ SİSTEME GEÇMEK İSTEYEN NE YAPACAK?
Eski sisteme göre gündelikçi çalıştırmaya devam edenler yeni sisteme geçmek için öncelikle mevcut işyeri dosyasını kapattıracaklar. Ardından, “Ev Hizmetlerinde On Gün ve Daha Fazla Çalıştırılacaklara İlişkin Bildirge” ile sosyal güvenlik merkezlerine ya da sosyal güvenlik il müdürlüklerine başvurarak ‘kolay işverenlik’ uygulamalarından yararlanabilecekler. Bildirgede, gündelikçinin işe giriş tarihi, günlük kazancı, ayda kaç gün çalışacağı, ev hizmetinde ne için çalıştırılacağı (temizlik mi, hasta bakıcı mı, çocuk bakıcısı mı) gibi bilgilere yer verilecek.
Bildirge, işverenin yanı sıra gündelikçi olarak çalıştırılacak kişi tarafından imzalanacak. Ardından işverenin her ayın son haftasında bankadan ödemeyi yapması yeterli olacak.
BAHÇIVAN DA GÜNDELİKÇİ
Temizlik, ütü, yemek, çamaşır, bulaşık yıkama, alışveriş ve bahçe işleri ile çocuk, yaşlı bakım işleri gündelikçi tanımı içerisinde.
SİGORTA YOKSA 1.273 LİRA CEZA KESİLİYOR
İşe giriş bildirgesinin, gündelikçinin işe başladığı ayın sonuna kadar SGK’ya verilmesi zorunluluğu var. Aksi takdirde bin 273 lira para cezası söz konusu. Sigortasız çalıştırılan her ay için ayrıca 255 lira ceza kesilecek.
TEŞVİK ALIRSANIZ PRİM 216 LİRA
Ayda 10 günden fazla çalıştırılan gündelikçiler için hiçbir teşvikten yararlanılmadıkları takdirde brüt ücretin yüzde 37.5’i oranında prim ödenecek. Bu primin 3 puanı işsizlik sigortası için yapılan ödemelerden oluşuyor. Vergilendirme açısından gündelikçilere, kapıcılara uygulanan asgari ücret tarifesi uygulanıyor. Gündelikçilerin ücreti için damga vergisi ve gelir vergisi ödenmesi gerekmiyor. Bu da şu an için aylık 82 lira avantaj sağlıyor.
Hiçbir teşvikten yararlanmayan işverenler asgari ücretle çalıştırdıkları gündelikçi için ayda 477 lira prim ödemek zorunda.
Gündelikçi olarak ayda 10 günden az süreyle çalışan emeklilerin aylıkları kesilmez. Bunlar için sadece günlük 85 kuruşluk prim ödenmesi gerekiyor. Ayda 10 günden fazla süreyle gündelikçi olarak çalışanlar için yüzde 32 sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödenmesi gerekiyor.
TEŞVİK 54 AYA KADAR UZUYOR
Ancak, gündelikçisinin prim borçlarını düzenli ödeyenlere doğrudan 5 puan indirim yapıldığı için, fiilen aylık prim ödemesi 414 lira oluyor.
Eğer, gündelikçi 18 yaşından büyük kadın veya 18-29 yaş arasındaki erkek ise, son altı ay içerisinde de sigortalı olarak herhangi bir işte çalışmamışsa genç ve kadın istihdam teşvikinden yararlanılıyor. Teşvik süresi 24 aydan başlayarak 54 aya kadar uzayabiliyor.
Bu teşvikten yararlanılması durumunda asgari ücretle çalıştırılan gündelikçi için şu an itibarıyla sadece 216.5 lira prim ödenmesi yeterli oluyor. Hiçbir teşvikten yararlanılmadığında ödenmesi gereken 477 liraya göre teşvik sayesinde elde edilen kazanç ayda 260.5 lirayı buluyor.
SGK, 10 günden az sigortalılığı bulunan gündelikçilerin sigortalanması için çok pratik bir uygulamaya hazırlanıyor. Bu sistem uygulanmaya başlandığında cep telefonundan 5510’a gündelikçinin T.C. kimlik numarası ve ayda kaç gün çalıştırılacağına dair kısa mesaj atmak suretiyle sigortalılık işlemleri gerçekleştirilecek.
Telefon faturasından gündelikçinin çalıştırıldığı her gün için bugün itibarıyla 85 kuruş prim kesilecek. Bu sayede, ayda 3-4 gün gündelikçi çalıştıranlar iş kazası ve meslek hastalıklarına karşı gündelikçisini sigortalamış olacaklar.
SGK kısa mesaj uygulamasını başlatabilmek için GSM operatörleriyle anlaşmasını yaptı. Üç operatörden ikisi gerekli altyapıyı kurdu. Bir operatörün altyapı çalışmaları ise devam ediyor. Üç operatörün aynı anda hizmet vermeye başlaması planlandığı için, üçüncü operatörün altyapısını kurması bekleniyor. Bu sistem kuruluncaya kadar, form doldurulup SGK’ya doğrudan ya da posta yoluyla başvuru yapılabilecek.
Ödemeler ise banka aracılığıyla yapılacak. Ancak günlük 85 kuruşluk prim için bankalar aracılığıyla ödeme ilgi görmedi. 10 günden az çalıştırılan gündelikçiler için esas başvuruların, SMS’le yoğunlaşması bekleniyor.