Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkilerin normalleşmesinin ardından ekonomi cephesi hareketleniyor. İsrail ile Türkiye arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması’nın (STA) güncellenerek kapsamının genişletilmesi beklenirken, asıl adım Filistin’e yönelik olacak. Batı Şeria’daki Cenin’de inşa edilecek Organize Sanayi Serbest Bölgesi (OSSB) çalışması hız kazandı. Star'dan Ercan Baysal'ın haberine göre Türkiye, İsrail’den OSSB’nin inşaatına yönelik çalışmaların hızlandırılmasını talep etti. Ayrıca İsrail’den bölgenin önemli ticaret merkezlerinden biri olması için kişi ve malların serbest dolaşımı isteniyor.
Alman Kalkınma Bankası’nın nisan ayında yol, su ve elektrik başta olmak üzere 19.2 milyon Euro’luk dahili ve harici altyapı yatırımına başlayacağı belirtiliyor. Sonrasında da Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne bağlı TOBB Barış İçin Sanayi Projesi’nin (TOBB-BİS A.Ş) 2017 sonuna kadar yatırımlara başlayacağı hesaplanıyor. 10 milyon dolarlık kamulaştırma bedeli ödenen yaklaşık 1.000 dönümlük arazide yapılacak organize sanayi bölgesi faz faz devreye alınacak. İlk fazın 12-18 ay içerisinde tamamıyla devreye alınması planlanıyor. Cenin OSSB, Türkiye merkezli bölgesel değer zincirleri oluşturma projesinin ilk ayağını oluşturacak. Hem Filistin topraklarının, ABD pazarına erişimde ayrıcalıklı statüye sahip olması, hem de İsrail’in güçlü ulaşım ve iletişim altyapısı Filistin’i böyle bir projede başlangıç noktası olarak öne çıkartıyor.
MADE IN FİLİSTİN
Cenin OSSB projesinde, isteyen yatırımcı fabrika binasını kendisi yapabileceği gibi, talep edenler için TOBB BİS A.Ş tarafından anahtar teslimi fabrika yapılacak. Son bir yıldır bölgede çalışacak nitelikli personel bulunmasına yönelik de çalışma yürütülüyor. Bu kapsamda TİKA ile 40 dönümlük bir sahada mesleki eğitim okulu inşa edilmesi planlanıyor. İstihdam garantisi ile şirketlerin istediği kalifiyeli eleman yetiştirilecek. Cenin OSSB sayesinde direkt ve dolaylı olarak 10-15 bin arasında bir istihdam sağlanması hedefleniyor. 320 bin nüfuslu ve işsizliğin yüzde 28 olduğu Cenin’de istihdam oranlarında sıçrama yaşanacağı belirtiliyor. Burada üretilecek ürünler İsrail’in sağlayacağı özel geçiş ve dolaşım kuralları ile Hayfa Limanı üzerinden dünya pazarlarına açılacak. Filistin ile ABD arasında Serbest Ticaret Anlaşması olduğu için firmalar gümrüksüz ve kotasız bu ülkeye rahatlıkla ihracat yapabilme imkanına sahip. Ayrıca Filistin’in benzer şekilde Türkiye, Avrupa Birliği, Büyük Arap Serbest Ticaret Bölgesi ve Güney Amerika Ortak Pazarı ile de serbest ticaret anlaşması bulunuyor.
Sektör temsilcileri Anadolu’da çok sayıda şirketin ABD pazarına rahat girmek amacıyla mevcut tesislerini Cenin’e taşıyabileceğine dikkat çekiyor. Mevcut tesislerin taşınmasının ardından Türkiye’de ekipmanlar da yenilenmiş olacak. ‘Made ın Filistin’ markasıyla dünyaya açılacak ürünlerin özellikle İslam coğrafyasından da büyük ilgi göreceği belirtiliyor. Cenin OSB’de tekstil ve tarımsal sanayi başta olmak üzere “Kudüs taşı işleme, tarım makineleri, zeytinyağı ve ilaç” alanlarında önemli yatırım potansiyelinin bulunduğu ifade ediliyor.
İLGİ ÇOĞALDI
Türkiye’nin organize sanayi bölgelerine yönelik çalışmalarının ardından Orta Asya, Ortadoğu ve Körfez ülkeleri de Türkiye’nin sanayi bölgesi işletme tecrübesinden istifade edebilmek için TOBB’un kapısını çalıyor.
Cenin’e yatırımın adımları
ATILAN ADIMLAR
2010 - Filistin hükümeti ile TOBB-BİS arasında 933 dönümlük alan için imtiyaz sözleşmesi imzalandı.
2013 - Kamulaştırma için gerekli ödemeyi TOBB’un yapması kararı verildi.
2014 - Alman Kalkınma Bankası KfW dahili alt yapı için ek 5 milyon Euro bütçe ayırdı
2015 - İhale süreci tamamlandı, Filistinli bir müteahhitlik firması ile anlaşma sağlandı. Aralık 2015’te tel çit inşaatı başladı.
2016 - Cenin OSB Master Planı Filistinli makamlar tarafından onaylandığı ve kesinleşti.