Mimar Sinan veya Koca Mi'mâr Sinân Âğâ (Sinaneddin Yusuf - Abdulmennan oğlu Sinan) (Osmanlı Türkçesi: قوجه معمار سنان آغا), (d. 29 Mayıs 1489, Ağırnas - ö. 17 Temmuz 1588, İstanbul) Osmanlı baş mimarı ve inşaat mühendisi. Kariyerinde önemli eser verdiği Osmanlı padişahları I. Süleyman, II. Selim ve III. Murat dönemlerinde baş mimar olarak görev yapan Mimar Sinan, yapıtlarıyla geçmişte ve günümüzde dünyaca tanınmıştır. Başyapıtı, "ustalık eserim" dediği Selimiye Camii'dir.
Mimarın çok sayıdaki eserini inceleyenler, Sinan'ın depreme karşı bilinen ve gereken tüm tedbirleri aldığını söylemektedirler. Bu tedbirlerden biri, temelde kullanılan taban harcıdır. Sadece Sinan'ın eserlerinde gördüğümüz bu harç sayesinde, deprem dalgalarının emilmesi ve etkisiz hale gelmesi sağlanmıştır.
Mimar Sinan'ın eserlerinin bulunduğu yerlerin seçimi de ilginçtir. Zeminin sağlamlaşması için kazıklarla toprak sıkıştırmış dayanak duvarları inşa ettirilmiştir. Mesela Süleymaniye'nin temelini altı yıl bekletmesi, temelin zemine tam olarak oturmasını sağlamak içindir.
Mimar Sinan'ın yaptığı eserlerde dehasını kullanarak herkesi şaşırtmıştır. Bunlardan bir tanesi Mimar Sinan'ın Selimiye Camii'nin kubbesini o genişliğe oturtmak için 13 bilinmeyenli bir denklemi matematiğin bilinen 4 ana işleminden farklı beşinci bir işlem yaratarak çözdüğü söylencesidir.
Mimar Sinan, yapılarında ayrıca drenaj adı verilen bir kanalizasyon sistemi de kurmuştur. Drenaj sistemiyle yapının temellerinin sulardan ve nemden korunarak dayanıklı kalması öngörülmüştür. Ayrıca yapının içindeki rutubet ve nemi dışarı atarak soğuk ve sıcak hava dengelerini sağlayan hava kanalları kullanmış. Bunların dışında yazın suyun ve toprağın ısınmasından dolayı oluşan buharın, yapının temellerine ve içine girmemesi için tahliye kanalları kullanmıştır.
MİMAR SİNAN'IN TÜM ESERLERİNİN İSİMLERİ Mimar Sinan; 93 Camii, 56 Medrese, 2 Külliye, 7 Dârülkurrâ, 20 Türbe, 17 İmâret, 3 Dârüşşifâ, 6 Su Yolları Kemeri, 11 Köprü, 20 Kervansaray, 36 Saray, 8 Mahzen, 49 Hamam olmak üzere 328 eser yapmıştır. Ayrıca, Edirne ilindeki Selimiye Camisi Dünya Kültür Mirası listesindedir.
İÇİNDEKİLER
Camiler (93) Medreseler (56) Külliyeler (2) Darülkurralar (7) Türbeler (20) İmaretler (17) Darüşşifalar (3) Su Yolları Kemerleri (6) Köprüler (11) Kervansaraylar (20) Saraylar (36) Mahzenler (8) Hamamlar (49)CAMİLER
İstanbul Süleymâniye Câmii, İstanbul Şehzâdebaşı Câmii, Haseki Camii (İstanbul), Mihrimah Sultan Camii - Edirnekapı Mihrimah Sultan Camii (Üsküdar) - Üsküdar’da, iskelede Rüstem Paşa Câmii (Tahtakale’de), Sokullu Mehmet Paşa Câmii (Kadırga Limanında), Sokullu Mehmet Paşa Câmii (Azapkapısı’nda), Sokullu Mehmet Paşa Câmii (Büyükçekmece) Odabaşı Câmii (Yenikapı yakınında), Hamâmî Hâtun Câmii (Sulumanastır’da), Ferruh Kethüdâ Câmii (Balat Kapısı içinde), Kara Camii - (Sofya) Kazasker İvaz Efendi Camii (İstanbul'da) Kılıç Ali Paşa Camii (Tophane’de), Ahî Çelebi Câmii (İzmir İskelesi yakınında), Ebü’l-Fazl Câmii (Tophâne üstünde), Sinan Paşa Camii (Beşiktaş’ta), Eski Vâlide Câmii (Üsküdar’da), Ferhad Paşa Câmii (Çatalca’da), Drağman Yunus Camii (İstanbul'da) Gazi Ahmet Paşa Camii (Topkapı'da) Hadım İbrahim Paşa Camii (Silivrikapı'da) Abdurrahman Paşa Camii (Kastamonu, Tosya'da) Behram Paşa Camii (Diyarbakır'da) Molla Çelebi Camii (Fındıklı'da) Nişancı Paşa Çelebi Câmii (Kiremitlik’te), Piyale Paşa Camii Selimiye Camii - Edirne Zâl Mahmûd Paşa Câmii - Eyüp Çavuşbaşı Camii - Sütlüce İskender Paşa Câmii (Kanlıca’da), Şah Sultan Camii - Eyüp Şehzâde Cihangir Câmii (Tophâne’de), Şemsi Paşa Camii (Üsküdar’da), Osman Şah Vâlidesi Câmii (Aksaray’da), Sultan Bâyezîd Kızı Câmii (Yenibahçe’de), Ahmed Paşa Câmii (Topkapı’da), Sokullu Mehmed Paşa Câmii (Havsa’da, Edirne), Sokullu MehmedPaşa Câmii (Burgaz’da), İbrâhim Paşa Câmii (Silivrikapı’da), Bâli Paşa Câmii (Hüsrev Paşa Türbesi yakınında, Hacı Evhad Câmii (Yedikule yakınında), Kazasker Abdurrahmân Çelebi Câmii (Molla Gürânî’de), Mahmûd Ağa Câmii (Ahırkapı yakınında), Hoca Hüsrev Câmii (Kocamustafapaşa’da), Defterdar Süleymân Çelebi Câmii (Üsküplü Çeşmesi yakınında), Yunus Bey Câmii (Balat’ta), Hürrem Çavuş Câmii (Yenibahçe yakınında), Sinan Ağa Câmii (Kâdı Çeşmesi yakınında), Süleymân Subaşı Câmii (Unkapanı’nda), Kasım Paşa Câmii (Tersâne yakınında), Muhiddin Çelebi Câmii (Tophâne’de), Molla Çelebi Câmii (Tophâne Beşiktaş arasında), Çoban Mustafa Paşa Câmii (Gebze’de), Pertev Paşa Câmii (İzmit’te), Rüstem Paşa Câmii (Sapanca’da), Rüstem Paşa Câmii (Samanlı’da), Rüstem Paşa Câmii (Bolvadin’de), Rüstem Paşa Câmii (Rodoscuk’ta), Mustafa Paşa Câmii (Bolu’da), Ferhad Paşa Câmii (Bolu’da), Mehmed Bey Câmii (İzmit’te), Osman Paşa Câmii (Kayseri’de), Hacı Paşa Câmii (Kayseri’de), Cenâbî Ahmed Paşa Câmii (Ankara’da), Lala Mustafa Paşa Câmii (Erzurum’da), Sultan Alâeddin Selçûkî Câmii'nin (Çorum’da) yenilenmesi, Abdüsselâm Câmii'nin (İzmit’te)yenilenmesi, Kiliseden dönme Eski Câmi'nin (İznik’te)Sultan Süleymân tarafından yeniden yaptırılması, Hüsreviye (Hüsrev Paşa)Câmii (Haleb’de), Sultan Murâd Câmii (Manisa’da), Orhan Câmii'nin (Kütahya’da)yenilenmesi, Kâbe-i şerîf'in kubbelerinin tâmiri, Lala Hüseyin Paşa Camii (Kütahya’da), Kütahya Ulu Camii (Kütahya'da) tamiri Sultan Selim Câmii (Karapınar’da), Sultan Süleymân Câmii (Şam, Gök Meydanda), Taşlık Câmii (Mahmûd Paşa için, Edirne’de), Defterdar Mustafa Çelebi Câmii (Edirne’de), Haseki Sultan Câmii (Edirne, Mustafa Paşa Köprüsü başında), Cedid Ali Paşa Câmii (Babaeski’de), Semiz Ali Paşa Câmii (Ereğli’de), Bosnalı MehmedPaşa Câmii (Sofya’da), Sofu Mehmed Paşa Câmii (Hersek’te), Maktul Mustafa Paşa Câmii (Budin’de), Firdevs Bey Câmii (Isparta’da), Memi Kethudâ Câmii (Ulaşlı’da), Tatar Han Câmii (Kırım, Gözleve’de), Vezir Osman Paşa Câmii (Tırhala’da), Rüstem Kethüdâsı Mehmed Bey Câmii (Tırhala’da), Mesih Mehmed Paşa Câmii (Yenibahçe’de). Muradiye Camii (Avlonya'da)MEDRESELER
Sultan Süleymân Medresesi (Mekke’de), Süleymâniye Medreseleri (İstanbul’da), Yavuz Sultan Selim Medresesi (Halıcılar Köşkünde), Sultan Selim Medresesi (Edirne’de), Sultan Süleymân Medresesi (Çorlu’da), Şehzâde Sultan Mehmet Medresesi (İstanbul’da), Haseki Sultan Medresesi (Avratpazarı’nda), Vâlide Sultan Medresesi (Üsküdar’da), Kahriye Medresesi (Sultan Selim yakınında), Mihrimah Sultan Medresesi (Üsküdar’da), Mihrimah Sultan Medresesi (Edirnekapı’da), MehmedPaşa Medresesi (Kadırga’da), MehmedPaşa Medresesi (Eyüp’te), Osman Şah Vâlidesi Medresesi (Aksaray yakınında), Rüstem Paşa Medresesi (İstanbul’da), Ali Paşa Medresesi (İstanbul’da), AhmedPaşa Medresesi (Topkapı’da), Sofu MehmedPaşa Medresesi (İstanbul’da), İbrâhim Paşa Medresesi (İstanbul’da), Sinân Paşa Medresesi (Beşiktaş’ta), İskender Paşa Medresesi (Kanlıca’da), Kasım Paşa Medresesi, Ali Paşa Medresesi (Babaeski’de), Mısırlı Mustafa Paşa Medresesi (Gebze’de), Ahmed Paşa Medresesi (İzmit’te), İbrâhim Paşa Medresesi (Îsâ Kapısında), Şemsi Ahmed Paşa Medresesi (Üsküdar’da), Kapı Ağası Mahmûd Ağa Medresesi (Ahırkapı’da), Kapıağası Câfer Ağa Medresesi (Soğukkuyu’da), Ahmed Ağa Medresesi (Çapa’da), Hâmid Efendi Medresesi (Filyokuşu’nda), Mâlûl Emir Efendi Medresesi (Karagümrük’te), Ümm-i Veled Medresesi (Karagümrük’te), Üçbaş Medresesi (Karagümrük’te), Kazasker Perviz Efendi Medresesi (Fâtih’te), Hâcegizâde Medresesi (Fâtih’te), Ağazâde Medresesi (İstanbul’da), Yahya Efendi Medresesi (Beşiktaş’ta), Defterdar Abdüsselâm Bey Medresesi (Küçükçekmece’de), Tûtî Kâdı Medresesi (Fâtih’te), Hakîm Mehmed Çelebi Medresesi (Küçükkaraman’da), Hüseyin Çelebi Medresesi (Çarşamba’da), Şahkulu Medresesi (İstanbul’da), Emin Sinân Efendi Medresesi (Küçükpazar’da), Yunus Bey Medresesi (Draman’da), Karcı Süleyman Bey Medresesi, Hâcce Hâtun Medresesi (Üsküdür’da), Defterdar Şerifezâde Medresesi (Kâdıçeşmesi’nde), Kâdı Hakîm Çelebi Medresesi (Küçükkaraman’da), Kirmasti Medresesi, Sekban Ali Bey Medresesi (Karagümrük’te), Nişancı MehmedBey Medresesi (Altımermer’de), Kethüdâ Hüseyin Çelebi Medresesi (SultanSelim’de), Gülfem Hâtun Medresesi (Üsküdar’da), Hüsrev Kethüdâ Medresesi (Ankara’da), Mehmed Ağa Medresesi (Çatalçeşme’de).KÜLLİYELER
Haseki Külliyesi Sokollu Mehmed Paşa KülliyesiDARÜLKURRALAR
Sultan Süleyman Han Dârülkurrâası (İstanbul’da), Vâlide Sultan Dârülkurrâsı (Üsküdar’da), Hüsrev Kethüdâ Dârülkurrâsı (İstanbul’da), Mehmed Paşa Dârülkurrâsı (Eyüp’te), Müftü Sa’di Çelebi Dârülkurrâsı (Küçükkaraman’da), Sokullu Mehmet Paşa Dârülkurrâsı (Eyüp’te), Kâdızâde Efendi Dârülkurrâsı (Fâtih’te).TÜRBELER
Yahya Efendi Türbesi (Beşiktaş’ta), Barbaros Hayreddin Paşa Türbesi (Beşiktaş’ta), Arap AhmedPaşa Türbesi (Fındıklı’da), Sultan Süleymân Türbesi (Süleymaniye’de), Şehzâde Sultan MehmedTürbesi (Şehzâdebaşı’nda), SultanSelim Türbesi (Ayasofya civârında), Hüsrev Paşa Türbesi (Yenibahçe’de), ŞehzâdelerTürbesi (Ayasofya’da), Vezir-i âzam RüstemPaşa Türbesi (Şehzâde Türbesi yakınında), Ahmed Paşa Türbesi (Eyüp’te), Mehmed Paşa Türbesi (Topkapı’da), Çocukları için inşâ ettiği türbe, Siyavuş Paşa Türbesi (Eyüp’te), Siyavuş Paşanın çocukları için yapılan türbe (Eyüp’te), Zâl Mahmûd Paşa Türbesi (Eyüp’te), Şemsi Ahmed Paşa Türbesi (Üsküdar’da), Kılıç Ali Paşa Türbesi (Tophâne’de), Pertev Paşa Türbesi (Eyüp’te), Şâh-ı Hûban Türbesi (Üsküdar’da) , Haseki Hürrem Sultan Türbesi (Süleymaniye’de).İMARETLER
Sultan Süleymân İmâreti (Süleymaniye’de), Haseki Sultan İmâreti (Mekke’de), Haseki Sultan İmâreti (Medîne’de), Mustafa Paşa Köprüsü başında bir imâret (Edirne’de), Sultan Selim İmâreti (Karapınar’da), Sultan Süleymân İmâreti (Şam’da), Şehzâde Sultan Mehmed İmâreti (İstanbul’da), Sultan Süleymân İmâreti (Çorlu’da), Vâlide Sultan İmâreti (Üsküdar’da), Mihrimah Sultan İmâreti (Üsküdar’da), Sultan Murâd İmâreti (Manisa’da), Rüstem Paşa İmâreti (Rodoscuk’ta), Rüstem Paşa İmâreti (Sapanca’da), Mehmed Paşa İmâreti (Burgaz’da), Mehmed Paşa İmâreti (Hafsa’da), Mehmed Paşa İmâreti (Bosna’da), Mustafa Paşa İmâreti (Gebze’de).DARÜŞŞİFALAR
SultanSüleymân Dârüşşifâsı (Süleymaniye’de), Haseki Sultan Dârüşşifâsı (Haseki’de), Vâlide Sultan Dârüşşifâsı (Üsküdar’da).SU YOLLARI KEMERLERİ
Bend Kemeri (Kağıthâne’de), Uzun Kemer (Kemerburgaz’da), Mağlova Kemeri(Kemerburgaz’da), Gözlüce Kemeri (Cebeciköy’de), Müderris köyü yakınındaki kemer (Kemerburgaz’da). Kırık Kemer.KÖPRÜLER
Büyükçekmece Köprüsü , Silivri Köprüsü, (Sultan Süleyman Köprüsü) Mustafa Paşa Köprüsü (Meriç üzerinde), Sokullu Mehmed Paşa Köprüsü (Tekirdağ’da), Odabaşı Köprüsü (Halkalıpınar’da), Kapıağası Köprüsü (Büyükçekmece'de), MehmedPaşa Köprüsü (Sinanlı’da), Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü (Drina Köprüsü) Sultan Süleyman Köprüsü (Dilovası'nda) Taş Köprü (Lüleburgaz) Uzunköprü (Edirne).KERVANSARAYLAR
Kervansaray (Sultan Süleymân İmâreti yakınında), Kervansaray (Büyükçekmece’de), Rüstem Paşa Kervansarayı (Rodosçuk’ta), KebecilerKervansarayı (Bitpazarı’nda), Rüstem Paşa Kervansarayı (Galata’da), Ali Paşa Kervansarayı (Bursa’da), Ali Paşa Kervansarayı (Bitpazarı’nda), Pertev Paşa Kervansarayı (Vefâ’da), Mustafa Paşa Kervansarayı (Ilgın’da), Rüstem Paşa Kervansarayı (Sapanca’da), Rüstem Paşa Kervansarayı (Samanlı’da), Rüstem Paşa Kervansarayı (Karışdıran’da), RüstemPaşa Kervansarayı (Akbıyık’ta), Rüstem Paşa Kervansarayı (Karaman Ereğlisi’nde), Hüsrev Kethüdâ Kervansarayı (İpsala’da) Mehmed Paşa Kervansarayı (Hafsa’da), Mehmed Paşa Kervansarayı (Burgaz’da), Rüstem Paşa Kervansarayı (Edirne’de), Ali Paşa Çarşısı ve Kervansarayı (Edirne’de), İbrâhim Paşa Kervansarayı (İstanbul’da).SARAYLAR
Saray-ı atîk tâmiri (Beyazıt’ta), Saray-ı cedîd-i hümâyûn tâmiri (Topkapı’da), Üsküdar Sarayının tâmiri (Üsküdar’da), Galatasarayın eski yerine yeniden inşâsı (Galatasaray’da), Atmeydanı Sarayının yeniden inşâsı (Atmeydanı’nda), İbrahim Paşa Sarayı (At Meydanı) Yenikapı Sarayının yeniden inşâsı (Silivrikapı’da), Kandilli Sarayının yeniden inşâsı (Kandilli’de), Fenerbahçe Sarayının yeniden inşâsı (Fenerbahçe’de), İskender Çelebi Bahçesi Sarayının yeniden inşâsı (İstanbul şehir dışında), Halkalı Pınar Sarayının yeniden inşâsı (Halkalı’da), Rüstem Paşa Sarayı (Kadırga’da), Rüstem Paşa Sarayı (Üsküdür’da), Rüstem Paşa Sarayı (İskender Çelebi Çiftliğinde), Mehmed Paşa Sarayı (Kadırga’da), Mehmed Paşa Sarayı (Halkalı yakınında Yergöğ’de), Mehmed Paşa Sarayı (Ayasofya yakınında), Mehmed Paşa Sarayı (Üsküdar’da), Mehmed Paşa Sarayı (şehrin dışında, Rüstem Çelebi Çiftliğinde), Mehmed Paşa Sarayı (Bosna’da , Siyavuş Paşa Sarayı (İstanbul’da), Siyavuş Paşa Sarayı (Üsküdar’da), Siyavuş Paşa Sarayı (yine Üsküdar’da), Ahmed Paşa Sarayı (Atmeydanı’nda), Ahmed Paşa Sarayı (şehrin dışında), Ahmed Paşa Sarayı (Taşra Çiftlik’te), Ahmed Paşa Sarayı (Eyüp’te), Ferhad Paşa Sarayı (Bâyezîd civârında), Pertev Paşa Sarayı (Vefâ Meydanında), Pertev Paşa Sarayı (şehrin dışında), Sinân Paşa Sarayı (Atmeydanı’nda), Sofu Mehmed Paşa Sarayı (Hocapaşa’da), Mahmûd Ağa Sarayı (Yenibahçe’de), Şâh-ı Hûbân Kadın Sarayı (Kasımpaşa Çeşmesi yakınında), Ali Paşa Sarayı (İstanbul’da), Ali Paşa Sarayı (Eyüp’te).MAHZENLER
Buğday mahzeni (Galata Köşesinde), Zift Mahzeni (Tersâne-i Âmirede), Anbar (sarayda), Anbar (Has Bahçe Yalısında), Mutbak ve kiler (sarayda), Mahzen (Unkapanı’nda), İki adet anbar (Cebehâne yakınında), Kurşunlu Mahzen (Tophâne’de).HAMAMLAR
SultanSüleymân Hamamı (İstanbul’da), Süleymaniye Hamamı (Süleymaniyede), Üç Kapılı Hamam (Topkapısarayında), Üç Kapılı Hamam (Üsküdar Sarayında), Haseki Sultan Hamamı (Ayasofya yakınında), Haseki Sultan Hamamı (Bahçekapı’da), Haseki Sultan Hamamı (Yahudiler içinde), Vâlide SultanHamamı (Üsküdar’da), Vâlide SultanHamamı (Karapınar’da), Vâlide SultanHamamı (Cibâli Kapısında), Mihrimah SultanHamamı (Edirnekapı’da), Lütfi Paşa Hamamı (Yenibahçe’de), MehmedPaşa Hamamı (Galata’da), MehmedPaşa Hamamı (Edirne’de), Kocamustafapaşa Hamamı (Yenibahçe’de), İbrâhim Paşa Hamamı (Silivrikapı’da), Kapıağası Yâkub Ağa Hamamı (Sulumanastır’da), Sinân Paşa Hamamı (Beşiktaş’ta), Molla Çelebi Hamamı (Fındıklı’da), Kaptan Ali Paşa Hamamı (Tophâne’de), Kaptan Ali Paşa Hamamı (Fenerkapı’da), Müfti Ebüssü’ûd Efendi Hamamı (Mâcuncu Çarşısında), Mîrmirân Kasımpaşa Hamamı (Hafsa’da), Merkez Efendi Hamamı (Yenikapı dışında), Nişancı Paşa Hamamı (Eyüp’te), Hüsrev Kethüdâ Hamamı (Ortaköy’de), Hüsrev Kethüdâ Hamamı (İzmit’te), Hamam (Çatalca’da), RüstemPaşa Hamamı (Sapanca’da), Hüseyin Bey Hamamı (Kayseri’de), Sarı Kürz Hamamı (İstanbul’da), Hayreddin Paşa Hamamı (Zeyrek’te), Hayreddin Paşa Hamamı (Karagümrük’te), Yâkub Ağa Hamamı (Tophâne’de), Haydar Paşa Hamamı (Zeyrek’te), İskender Paşa Hamamı, Odabaşı Behruzağa Hamamı (Şehremini’de), Kethüdâ Kadın Hamamı (Akbaba’da), Beykoz Hamamı, Emir Buhârî Hamamı (Edirnekapı dışında), Hamam (Eyüp’te), Dere Hamamı (Eyüp’te), Sâlih Paşazâde Hamamı (Yeniköy’de), Sultan Süleymân Hamamı (Mekke’de), HayreddinPaşa Hamamı (Tophâne’de), Hayreddin Paşa Hamamı (Kemeraltı’nda), Rüstem Paşa Hamamı (Cibâli’de), Vâlide SultanHamamı (Üsküdar’da) Sultan Hamamı (Manisa'da).