Erkek çocuğu gibi 10 yaşına kadar yetiştirilen 5. sınıf öğrencisi R.Y'nin ailesi, çocuklarının vücudundaki değişimi fark etmeleri üzerine Diyarbakır'da özel bir hastaneye başvurdu. Yapılan tetkikler sonucu R.Y'nin doğurgan bir kız çocuğu olarak dünyaya geldiği fakat yanlış yetiştirilme sonucu erkek olarak yaşamını sürdürdüğüne karar verildi. Çocuk cerrahisi uzmanı, çocuk endokrin uzmanı ve çocuk psikiyatrisi uzmanından oluşan Cinsiyet Araştırma Komisyonu, ailenin de görüşünü alarak R.Y'nin bu aşamadan sonra ömür boyu kendisini psikoseksüel olarak erkek hissedeceği gerekçesiyle erkek cinsiyetine dönüştürülmesi yönünde karar aldı. R.Y'nin önce sağlıklı çalışmayan iç kadın cinsel organları alındı, dudağından alınan parça ile büyütülen penisi oluşturulan idrar kanalı ile birleştirildi.
Toplumsal baskı
R.Y'nin babası S.Y, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çocuklarının cinsiyetinden şüphelendikleri için doğduktan 2 ay sonra bir sağlık kuruluşuna başvurduklarını birbiri ardına yapılan çok sayıda tetkike rağmen o dönem bir teşhis konulamadığını söyledi. Sorunun üzerine gitmeyerek R.Y'yi 10 yaşına kadar erkek olarak yetiştirdiklerini anlatan S.Y, şöyle dedi: "Çocuğumuzun gelişiminde bazı farklılıklar hissettik. Bunun üzerine yaptığımız araştırmada Güneydoğu'nun tek çocuk cerrahisi ve çocuk ürolojisi uzmanı olduğunu öğrendiğimiz Prof. Dr. Abdurrahman Önen ile görüştük. Tetkiklerin ardından komisyon kararı ile çocuğumuzun erkek olarak yaşamını sürdürmesine karar verildi. Biz tedaviye geç kaldık. Bu konuyla ilgili hiçbir bilgimiz yoktu. Bundan sonraki yaşantımızda çok büyük değişiklik olmayacak. Erkek gibi yetiştirdiğimiz çocuğumuz bundan sonra erkek olarak yaşamını sürdürecek. Ancak başka ailelere tavsiyem tüm toplumsal baskılara rağmen çocuklarının tedavisini ihmal etmesinler."
Erkek genital anatomisine kavuşturuldu
Diyarbakır Memorial Hastanesinde Çocuk Cerrahisi ve Çocuk Ürolojisi Uzmanı Prof. Dr. Önen de dünyaya gelen ve kız yada erkek diye bilinen bazı çocukların aslında cinsiyeti olmadan dünyaya geldiğini ve bu sorunun 2 bin çocuktan birinde görüldüğünü söyledi. Gebelikte kullanılan bazı ilaçların, doğumdan sonra ve ergenlikte salgılanan hormonların eksik yada fazla oluşunun doğan bebeğin cinsiyetinde belirsizliğe yol açabildiğine dikkati çeken Önen, cinsel kimlik sorunları, cinsel işlev problemleri, eşcinsellik, sosyal ve psikolojik sorunlar ve intihara varabilen sonuçlara neden olan cinsel gelişim bozukluklarının zamanında tespiti için bebeklerin doğduğu andan itibaren genital muayenelerinin detaylı yapılmasını önerdi. Önen, çocuğun en geç 2 yaşına kadar cinsiyet tayini yapılıp erken dönemde doğru tedavinin cinsel gelişim bozukluklarında son derece önemli olduğunu vurgulayarak, şöyle konuştu:
"R.Y de zamanında teşhis ve tedavisi yapılamadığı için mağdur olmuş yüzlerce hastadan biri. Orijinali tamamen doğurgan bir kız çocuğu olan R.Y, ailenin sosyo-kültürel düzeyi nedeniyle erken dönemde teşhis ve tedavi edilebilecekken 10 yaşına kadar erkek olarak yetiştirilmiş. İlgili komisyon ile ailenin de görüşü ve onayı doğrultusunda R.Y'ye 3 aşamalı ameliyat gerçekleştirdik. İlkinde R.Y'nin sağlıklı çalışmayan iç kadın cinsel organı alındı. İkinci seansta dudağından aldığımız parça ile büyüterek penis haline getirdiğimiz organında idrar kanalı oluşturduk. Son aşamada ise idrar kanalı ile penisi birleştirip R.Y'ye tamamen normal erkek genital anatomisi kazandırdık. Bir yaşında teşhis konulmuş olsaydı dişi ameliyatları ile kız çocuğu olabilecek R.Y, tedaviye geç kalındığı için uygulanan operasyonlarla normal erkek genital anatomisine kavuşturuldu."
"Çocuğunuz kız görünümlü erkek, erkek görünümlü kız olabilir"
Prof. Dr. Önen, bebeklerin 1 yaş içinde cinsiyetleri kesin belirlenerek yetiştirilmelerinin önemli olduğunu belirterek, herhangi bir nedenle bir uzmana giden çocukların tümüne genital bölge muayenesinin detaylı ve titiz şekilde yapılmasını tavsiye etti. Kız tipi cinsiyet gelişim bozukluğunun en sık görülen sorun olduğunu belirten Önen, bunların orijinal cinsiyeti kız olduğu halde dış genital görünüşlerinin erkek gibi olduğunu, erkek tipi cinsiyet gelişim bozukluğunda da bunun tersinin sözkonusu olduğunu söyledi. "Çocuğunuz kız görünümlü erkek, erkek görünümlü kız olabilir" diyen Önen, bazı kişilerde bebeklik döneminde dış genital yapı tam olarak ayrışmadığı için erken tanının mümkün olmayabildiğini, cinsiyet sorununun ergenlik döneminde adet görmeme veya yetişkin dönemde çocuk sahibi olamama gibi durumlarda da ortaya çıkabildiğini vurguladı.
"Dış genital görünüm düzeltilmesi 2 yaş sonrasına bırakılmamalı"
Prof. Dr. Önen, cinsel kimliğin gelişiminde yetiştirilen cinsiyetin daha önemli olduğuna işaret ederek, çocuğun cinsiyetiyle ilgili davranışsal belirtilerin 2-6 yaş arasında daha belirgin olduğunu belirtti. Dış genital bölgeye yönelik düzeltici girişimlerin ilk 2 yaş içinde yapılmasını öneren Önen, gelecekteki durumu belirsiz olan hastalarda cerrahi tedavilerin ileriki yaşlara ertelenerek, hastanın geleceğini belirlemesine olanak sağlanması gerektiğini belirtti.
Toplumda yoğun görülüyor
Cinsiyet gelişim bozukluğunun toplumda çok yoğun görülen ciddi bir problem olduğunu vurgulayan Önen, bunun geç fark edildiğinde telafisi mümkün olmayan psikolojik ve seksüel hasarlara yol açarak cinsiyet değişimi gerektirdiğini söyledi. Önen, "Dünyada görünmeyecek oranda gecikilmiş ameliyatlar yapmak durumunda kalıyoruz. Kız yurdunda kalırken erkek, erkek yurdunda kalırken kız olduğunu öğrenen hastalarımız var. Hasta kimi zaman ailesi ile tüm çevresini, mahallesini ve okulunu terk etmek zorunda kalabiliyor" dedi.
Hem isimleri hem nüfus cüzdanları değişiyor
Prof. Dr. Önen, genetiği erkek olan bir hastada testis olacağı, kadın yumurtalığı olmayacağı için bu hastanın kız çocuğuna çevrilmesi halinde ömür boyu doğurgan değil, taşıyıcı olabileceğini, orijinali kız olan bir çocuğun da erkeğe dönüştürülmesi halinde yumurtalığı alındığı, erkek yumurtası da taşımadığı için doğurganlığının bulunmayacağını kaydetti. Önen, cinsiyet gelişim bozukluğunun akraba evlilikleri veya kapalı evlilikler denilen yakın evliliklerde daha sık görüldüğünü vurgulayarak, "Operasyonlardan sonra kişi kendisine teslim edilen komisyon kararı ile mahkemeye başvurarak hem nüfus cüzdanını hem de ismini değiştirebiliyor. Bu hastaların en büyük mağduriyeti ısrarla erkek çocuk isteyen entellektüel düzeyi düşük olan ailelerde dünyaya gelmeleri. Biz hekimler de ailelerin erkek çocuk direnci ile çoğu zaman karşı karşıya kalıyoruz" diye konuştu.