Milliyet Gazetesi'nin haberine göre; işveren haksız yere işten çıkartırsa veya haklı bir nedenle kendiniz işten ayılırsanız kıdem tazminatı alabilirsiniz.
SORU: 2005 yılında emniyetten emekli oldum. Ertesi yıl özel bir güvenlik şirketinde işe girdim.Emekli olduğum için işveren destekleme primimi ödüyor. Ancak bu yıl romatizmal bazı sağlık sorunları yaşamaya başladım. Bu nedenle kıdem tazminatımı alıp ayrılmak istiyorum. Emekli birisi olarak kıdem tazminatını nasıl alabilirim?
CEVAP: Emekli olarak destek primine tabi çalışıyor olsanız da, sizin de diğer çalışanlar gibi kıdem tazminatı hakkınız bulunmakta. Ancak hemen belirtelim, işveren haksız yere işten çıkartırsa veya haklı bir nedenle kendiniz işten ayılırsanız kıdem tazminatı alabilirsiniz. Yoksa emekli olarak, kendi isteğinizle işten ayrılmanız durumunda kıdem tazminatı alamazsınız.
Bu noktada sizin için işten ayrılmayı gerektiren “haklı neden” sağlık sorunlarınız olabilir. Eğer rahatsızlığınız işyerindeki ortamdan veya yaptığınız işten kaynaklanıyorsa, iş akdinizi sağlık nedeniyle fesih ederek kıdem tazminatı alarak ayrılabilirsiniz.
ASKERE GİDENE KIDEM ÖDENMESİ GEREKİYOR
SORU: Bir kamu kurumunda 01.09.2009 tarihinden bu yana özel temizlik şirketi elemanı olarak çalışıyorum. Şirket elemanı olarak taşeron işverenin işlerini yapıyorum. Malzeme hazırlıyorum, diğer çalışanların görev çizelgelerini hazırlıyorum. Ancak geçen yıl şirketin patronu değişti. Ancak benimle birlikte çalışan personel değişmedi. Şimdi ben askere gideceğim. Kıdem tazminatımı alabilir miyim? Kimden alacağım?
CEVAP: Askerlik sebebiyle işten ayrılana kıdem tazminatı ödenir. Bu nedenle sizin için bu hak doğmuş durumda. Ancak sizin durumunuz çok sık karşılaşılan “taşeron istihdamı” meselesiyle ilgili. Taşeron işverenlerin çok sık değişiyor olması uygulamada birçok soruna neden olmakta. Ne var ki, siz tazminatınızı son taşeron işverenden veya asıl işveren olan kamu kurumundan isteyebilirsiniz.
Maalesef uygulamada taşeron şirketler, özellikle kendilerinden önceki sürelere dair kıdem tazminatını çalışanlarına ödemek istemiyorlar. Doğal olarak bu durumda iş mahkemelerinde davalar açılıyor. Ancak açılan davaları çalışanlar kazanıyor. Mahkemeler mevcut taşeron ya da kamu kurumunun işçiye kıdemini ödemesi gerektiği yönünde kararlar çıkarıyorlar. Nitekim en son Karayolları Genel Müdürlüğü özelinde benzer sorunlar yaşandı. Mahkeme taşeron işçilerin kıdem tazminatını kamu idaresinin ödemesi yönünde karar aldı.
SORU: Büyük bir sitenin yöneticisiyim. Farklı bloklarda farklı apartman görevlileri var. Bunlardan birisini işten çıkarmayı düşünüyoruz. Kıdem tazminatı hesabını neye göre yapacağız?
CEVAP: Kıdem tazminatı hesabında ele geçen en son brüt ücret dikkate alınır. Ayrıca bu ücrete,nakit olarak ödenen ücretin dışında, çalışana verilen “para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de” eklenir.
Dolayısıyla, siz de yönetim olarak apartman görevlisine oturması için bir yer vermişseniz, bu yerin emsal kira bedeli bulunarak kıdem tazminatı hesabına dâhil edilmesi gerekir. Sadece kira bedeli değil, ayrıca ücretsiz kullandırılan elektrik, su ve doğal gaz bedellerinin de kıdem tazminatı hesap edilirken son ücret rakamının üzerine eklenmesi gerekir.
İŞYERİ TAŞINAN İŞÇİ TAZMİNAT ALABİLİR Mİ?
SORU: 10 yıldır Ankara’da bir firmada çalışıyorum. İşveren firmayı İstanbul’a taşıyor. Çalışanlardan isteyenleri de götürecekler. Gitmek istemeyenlerin durumu ne olacak. Gidersem de orada farklı bir görev vereceklerini söylediler. Kıdemimi alabilir miyim?
CEVAP: İşverenle yapmış olduğunuz hizmet sözleşmesinde, “işçinin aynı işverene ait farklı bir ildeki işyerinde görevlendirme yetkisi verilmesi halinde”, işçinin durumunu
ağırlaştırmamak ve objektif nedenler olması koşuluyla, işveren bu yetkiye istinaden işçinin işyerini değiştirebilir.
ağırlaştırmamak ve objektif nedenler olması koşuluyla, işveren bu yetkiye istinaden işçinin işyerini değiştirebilir.
Ancak hizmet sözleşmenizde bu yetkilendirme işverene verilmemişse, işçinin yer değişikliği nedeniyle kendisine yapılan görevlendirmeyi kabul etmeme hakkı bulunmaktadır.
Böyle bir durumda İş Yasası’nda yer bulan, “çalışma koşullarında esaslı değişiklik” durumu ortaya çıktığı için, yer değişikliğini kabul etmeyen işçiye kıdem tazminatının ödenmesi gerekir.
Bu noktada ilk olarak işveren tarafından yazılı bir tebligat yapılması ve ardından bu tebligata görev ve işyeri değişikliğini kabul etmediğinizi yine yazılı olarak işverene bildirmeniz gerekir.