İşverenin endişesi ise “vardiya durmasın...”
Madencilere yönelik acil durum eğitim faaliyetlerinde de özensizlik ortaya çıktı. Eskiden işçi madene girmeden önce birkaç ay süren eğitimler, birkaç güne düşürülürken, tatbikat yerine görsel sunumlarla yetiniliyor. Soma’da bazı işçilerin 1 günlük eğitimle madene indiği belirtiliyor. Özel şirketler, işçinin imzaladığı “eğitim aldım” belgesini müfettişlere göstererek eğitim sorununu çoğu zaman göstermelik yoldan çözme yoluna gidiyor.
‘Mevzuat uyduruldu’
Madenciler Odası Zonguldak Şube Başkanı Erdoğan Kaymakçı, “Zonguldakta Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) ve rödovans yoluyla faaliyet gösteren irili ufaklı firmalar var. Yer altında ilk defa çalışacaklara yer altına girmeden önce eğitim veriliyor.
Eğitimler birkaç gün yapılıyor. Eskiden işçi madene girmeden önce birkaç ay eğitilirdi, birkaç günlük yüzeysel angarya haline getirildi. Süre azaltıldı, mevzuat da buna uygun hale getirildi. Sadece ‘eğitim almıştır’ diye belge veriliyor. Adet yerini bulsun diye yapılıyor. Ne kadar bilinç verdiği tartışılır. İşlevini tam olarak yerine getirmediği ortada” diye konuştu.
Eğitimler birkaç gün yapılıyor. Eskiden işçi madene girmeden önce birkaç ay eğitilirdi, birkaç günlük yüzeysel angarya haline getirildi. Süre azaltıldı, mevzuat da buna uygun hale getirildi. Sadece ‘eğitim almıştır’ diye belge veriliyor. Adet yerini bulsun diye yapılıyor. Ne kadar bilinç verdiği tartışılır. İşlevini tam olarak yerine getirmediği ortada” diye konuştu.
Kaymakçı, eğitimlerin nasıl yapıldığına dair bilgi verirken de, “Tatbikattan ziyade dersanelerde görsel sunumlar yapılıyor. Nakliyattakiş, tahkimattaki riskler hakkında bilgi veriliyor. Pratik olarak gösterilmiyor. Eğitimin 6 ayda bir yapılması gerektiği ortaya çıkıyor” dedi.
‘Vardiyalar durmasın’
Maden Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Muhammet Yıldız ise, “6-7 günlük bir mesleki eğitim var. Problem şu: İşverenler işi durdurmak istemiyor. 3-4 gün vardiyayı durdurmak yerine 6-8 saat ders versek diye teklif edenler oluyor. Bazı işçilerin de sadece eğitim gördüm şeklinde imza attığını duyuyoruz” diye konuştu.
Yıldız, eğitimlerin maden ocağının yakınında işçinin kullandığı edevatla birlikte verildiğini ifade etti. Kamu kurumlarında eskiden maden mühendisleri için de eğitim süresinin daha uzun olduğunu 1-2 aylık rotasyon eğitimi süresinin özellikle özel sektörde düştüğünü kaydetti.
ÖZELLE KAMU ARASINDA MAAŞ UÇURUMU
Öte yandan kamu ile özel madencilik arasında maaş uçurumu var. Sektör uzmanlarından alınan bilgiye göre Soma’da eski olmayan bir çalışan 1200-1300 lira arasında maaş alırken Zonguldak’taki TTK işletmelerinde bu miktar 3 bin 500 liraya kadar çıkabiliyor. Kamu, hafta sonu tatilleri konusunda da avantajlara sahip. Uzmanlar, özel sektörde çalışan işçilerin “sürekli üretim” baskısı hissettiğini de ifade etti.
Eğitim madeni ne iş yapar?
Eğitim madeni, madenlerdeki koşulları birebir yansıtarak eğitim vermek amacıyla kullanılıyor. TTK’nın da Zonguldak’ta Avrupa Birliği desteğiyle kurduğu bir eğitim madeni bulunuyor. 800 metrelik madende iş güvenliği eğitimi, jeoloji eğitimi verilebiliyor.