Modern 21. Yüzyıl insanının telaşlı hayat tarzı sağlığımız açısından pek de kolay değil. Her ülkenin yemek pişirmekle ilgili kendi alışkanlıkları ve her kültürün farklı bir damak zevki var. Her gün, sağlığımıza biz farkına bile varmadan zarar veren zararlı maddeler içeren yiyecekler tüketiriz. Bazıları açık bir tehlike olarak görüldüğünden bazı ülkeler bunları yasaklama kararı aldı.
Her yasaklanan yiyecek, aynı sağlık endişesini taşımasa da bazı yiyecekleri yasadışı yapan sebepler nesli tükenmekte olan hayvanlardan üretilen besinler, pişirme evresinin insanlık dışı görülmesi veya o ülkenin köklü ilkelerine dayanabilir.
1. Ortolan
Binlerce yıldır, serçe büyüklüğündeki bu küçük ötücü kuş, Fransız soylularına özel lezzet olmak için işkence gördü. Bu zavallı kuş karanlık daha fazla yemesini sağlasın diye yakalandıktan sonra çok küçük ve karanlık bir kafese konuluyor veya gözleri oyuluyor. Ortolan kuşu normal ağırlığının 4 katı olana dek yediriliyor. İdeal kiloya ulaştığında ise brendi içinde boğuluyor ve bütün halinde yutulması için o şekilde kızartılıyor. Ortolanların nesli tükenmekte olduğundan avlanmaları Fransa’da yasak. Ancak maalesef kara pazar tarafından her yıl yaklaşık 50,000’i avlanmaya devam ediyor.
2. Kaz ciğeri
Kaz ciğeri Fransızların meşhur lezzetli yemeklerinden biridir ve “yağlı ciğer” anlamına gelir. Ördek veya kaz ciğerinden yapılır. Buraya kadar her şey normal, kuşların boğazlarına sokulan metal tüple günde 2 kilodan fazla yemek yemeye zorlanması dışında. Yöntem günlerce, kuşların ciğerleri normalden 10 kat daha büyük olana kadar tekrarlanır. Sonrasında ciğerler özel tadını alması için bal ve süt içerisinde saklanır. Hayvanların maruz kaldığı vahşice tutum nedeniyle Amerika’nın bazı eyaletleri dahil 14 ülkede kaz ciğeri yemek yasaklanmıştır.
3. Fugu balığı
Fugu, Kirpi Balığı’nın Japoncadaki karşılığıdır ve Fugu dünyanın en zehirli omurgasız hayvanıdır. Eti, Japonya ve Kore’de lezzetli olarak kabul görür ancak doğru pişirilmezse ölümcül olabilir. En yetenekli aşçılar bile doğru pişirmenin sırlarını öğrenebilmek için 3 yıllarını harcar. Fugu, tetrodotoxin denilen tehlikeli miktarda nörotoksin içerir. Doğru hazırlanmadığında toksin balığın etine nüfuz eder ve kasları felç ederek boğulmaya yol açar. Panzehiri yoktur. Ölmeniz için birkaç miligram yeterlidir. Avrupa’da yasaklıdır.
4. Casu Marzu
Fransızların çok sevdiği bu kötü kokulu çürük peynir, Sardinya Adası’nın geleneksel bir lezzetidir ve adı “çürük peynir” anlamına gelmektedir. Pecorino (koyun sütünden yapılan bir İtalyan peyniri) peynirinin içine sinek larvaları enjekte edilerek oluşturulur. Çoğu zaman Casu Marzu’nun içinde hala larva varken tüketilir ki bu da onu biraz tehlikeli yapmaktadır. Midedeki gastrik asit, larvaları öldürmez ve bu da onların bağırsaklara ve organlara bulaşmalarına neden olur. Bu yüzden çürük peynir Amerika ve Avrupa’da yasaktır.
5. Absinthe
Çeşitli bitkilerin yapraklarından elde edilen absinthe, en yüksek alkol oranına sahip bir içkidir. İlk 1797 yılında pazarlanmaya başlanmıştır ancak içeriğinin tam olarak nelerden oluştuğu hala gizemini korumaktadır. Absinthe’in yaratıcılığı artırdığına inanılır, aynı zamanda halisünasyonlara ve agresif davranışlara neden olur. Kökeninin dayandığı ülke olduğu düşünülen Fransa’da 100 yıldan uzun süredir yasaklıydı ancak 2011’de yapılan oylama sonucu yeniden marketlerdeki yerini aldı. Absinthe Amerika, Yeni Zelanda ve Avustralya’da kesin olarak yasak ve yasa dışıdır.
6. Arsenikli tavuk
Arsenik adını herkesin bildiği bir zehir çeşididir. Peki onu neden yiyeceklerimizin içine koyuyoruz? Çünkü fabrika tavuklarına, etlerinin daha pembe gözükmesi ve daha uzun süre taze kalması için arsenik verilir. Arsenik kansere yol açar bu nedenle arsenikli tavuklar Avrupa’da yasaktır. Ancak Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi, arseniğin tavuklarda kullanımınına, “organik arsenik” olduğu ve organik olmayan arsenikten daha az tehlikeli olduğu için izin vermektedir.
7. Ractopamine katkılı et
Ractopamine, hayvanlardaki kas kitlesini artırmak için kullanılan sentetik bir katkı maddesidir. Aynı madde astım tedavisinde de kullanılır. Ractopamine maddesi obeziteye, kalp problemlerine, insomniya, baş ağrısı ve spazmlara neden olabilir. Avrupa, Rusya, Çin dahil 160 ülkede yasaklı olmasına şaşırmamak gerek. Ancak Amerika’da hala domuzların %45’inde, sığırların %30’unda ve hatta hindilerde bile kullanılmaktadır. Süpermarketten aldığımız etlerin yaklaşık %20’sinde ractopamine maddesi bulunmaktadır.
8. Çiftlik somonu
Herkes somonun sağlıklı bir yiyecek olduğunu düşünür, ki doğal ortamından geldiği düşünüldüğünde bu doğrudur. Ancak çiftlikte yetiştirilmiş somon, antibiyotik ve diğer ilaçlar verilerek yetiştirildiğinden doğal değildir. Bu balığın etinin rengini de değiştirerek onu daha gri yapar. Ancak üreticiler rengini pembeleştirmek için ona petrokimyasallardan elde edilen bir madde olan astaksantin ekler. İnsan tüketimi için uygun olmamasına karşın çiftlik somonu sadece Avustralya ve Yeni Zelanda’da yasaklıdır.
9. Sporcu içecekleri ve limon aromalı sodalar
Bromlu Sebze Yağı, orjinalinde alevlenme geciktirici olarak patentli bir sentetik bir kimyasaldır. Aynı zamanda Amerika’daki limon aromalı sodalar ve sporcu içeceklerinde genel olarak bulunan bir maddedir. Avrupa dahil 100’den fazla ülkede tiroid problemlerine yol açması, bağışıklıklığı azaltması, büyüme sürecine etki etmesi ve şizofreniye götürmesi nedeniyle yasaklıdır.
10. Potasyum bromatlı ekmek
Fırıncıların kullandığı potasyum bromat, ekmek hamurunu daha esnek yapmak ve çabuk pişmesini sağlamak için kullanılır. Potasyum bromatlı ekmeğin fazla tüketimi böbrek yetmezliği, sinir sisteminde fonksiyon bozuklukları, tiroid problemleri, sindirim problemleri ve kansere neden oluyor bu yüzden bu maddenin kullanımı Çin, Avrupa, Kanada ve Brezilya’da yasak.
11. Pembe et ezmesi
Adı da tadı kadar iğrenç geliyor. Pembe et ezmesi (pink slime) çeşitli et artıklarından yapılan ve bir zamanlar köpek maması olarak kullanılan bir ezmedir. Et, rengi daha da pembe görünmesi için amonyakla doludur. Pembe et ezmesi hala Amerika’daki sosisli ve burger’lerdeki etin ana maddelerinden biridir. Avrupa’da beşeri tüketimi yasaklanmıştır.
12. Olestra
Olestra ya da Olean, patates cipsi ve patates kızartması gibi atıştırmalıklarda kullanılan sentetik kalori ve kolesterol kaynağı bir yağdır. Procter & Gamble tarafından yaratılıp sunulan bu ürün, İngiltere ve Kanada’da kramp, ishal, bağırsakla ilgili problemlere yol açıp vücuttaki vitamin ve minareleri attığı için yasaklandı.
13. Samosa böreği
Afrika ve Hindistan köşelerinden gelen bu geleneksel samosalar, içine sebze veya et doldurulan baharatlı üçgen şeklindeki kızartılmış hamurdan oluşur. Somali’de yasaklanmıştı çünkü Kutsal Üçlü’yü simgeleyen üçgen şekli nedeniyle Somali’nin İslami grubu al-Shabab tarafından “fazla Hıristiyan” ve “hakaret edici” bulunuyordu. Bu kararı arabalara taktıkları hoparlörlerden tüm ülkeye duyurdular.
14. Pastörize olmayan süt
Avrupa’da yaygın olarak kullanılan pastörize olmayan ham sütün, işlem geçirmiş sütten daha besleyici ve lezzetli olduğu düşünülür. Ancak Amerika’nın 22 eyaletinde, listeriosis, salmonella, e-coli ve Campylobacter bakterilerini ve mikrop taşıyabileceği tehlikesiyle yasaktır. Yasa sadece pastörize olmayan sütü değil, pastörize olmayan tüm günlük mamülleri yasaklamaktadır.
15. Kinder sürpriz yumurta
Herkes çocuklarına Kinder sürpriz yumurtadan almıştır. Ancak Amerika Birleşik Devletleri’nde bunu yapamazsınız. Üstelik yasaklanmasının sebebi çikolatanın içindeki çocukların yutması muhtemel ufak oyuncaklar değil. Yasaklanmasının tek nedeni içinde yenilemez madde bulunması ve Gıda ve İlaç İdaresi’nin bundan hoşlanmaması.
16. Sakatat yahnisi
Hangi İskoçyalıya sorarsanız sorun, viski, Loch Ness Canavarı ve sakatat yahnisinin ülkelerinin sembolleri olduğunu söyleyecektir. Peki sakatat yahnisi nedir? Öncelikle lezzetli bir şeydir. Koyun ciğeri ve diğer organlarının karışımından yapılır ve hayvanın midesinin içinde pişirilir. Yasaklanmasının sebebi, Amerika’daki koyun ciğeri ticarileştirmesine karşı olan bir yasadır.
17. Sasafras
Kuzey Amerika’da yetişen bu ufak ağacın yaprakları birçok yemekte baharat olarak kullanılır. Bunda bir tehlike yok. Ancak bu ağacın köklerinden elde edilen yağ, Amerika’da bira ve bazı içecekleri tatlandırmak için kullanıldı. 1960’ta yağın içeriğindeki bir maddenin akciğer kanserine neden olduğu anlaşılınca bu yağın kullanımı yasaklandı.