Obama yönetiminin, Suriye’ye yönelik kapsamı ve süresi sınırlı askeri güç kullanma kararının ardından, savaş yorgunu olan ABD’nin sonu belirsiz yeni bir savaşa sürüklenmesinden korkan ve başka bir ülkeye müdahaleye olumsuz yaklaşan Amerikan halkı ile onların temsilcisi ABD Kongresi’ni ikna etme süreci kolay gitmiyor.
Yönetim geçen hafta açık ve kapalı oturumlarda Kongre üyelerine gerekçelerini anlattı ve ABD istihbarat birimlerinin kanıtlarını gösterdi. Yönetim, Kongre’yi “bunun yeni bir Irak Savaşı” ve “istihbarat birimlerinin kanıtlarının da Irak Savaşı'ndaki gibi kusurlu” olmadığına ikna etmeye çalışıyor. Yönetimin ikinci kozu ise ABD’nin dünyadaki liderliği ve güvenirliliğinin bu karara bağlı olduğu, üçüncü koz ise bunun sadece Esed’e değil, İran ve Kuzey Kore’ye de güçlü bir mesaj olacağı yönünde…
Bazı Kongre üyelerinin bu sebeplerden büyük oranda ikna olduğu görülse de Kongre’de askeri eyleme şüpheyle yaklaşan hala çok önemli sayıda üye bulunuyor. Daha da önemlisi önemli oranda Amerikalı seçmenin, kendi Kongre üyelerini arayarak veya e-posta, Twitter yoluyla müdahaleye karşı çıktığı ve baskı uyguladığı görülüyor.
Dolayısıyla Obama yönetimini, Kongre’nin açıldığı bu hafta Suriye’ye askeri eylemle ilgili ciddi lobi yapma süreci bekliyor.
Obama ve ekibi haftayı lobi yapmakla geçirecek
Nitekim Obama, G20 zirvesinden döner dönmez hafta sonu bazı Kongre üyelerine ulaşmaya çalıştı. Bugün de 6 farklı Amerikan medya kuruluşuna röportaj verecek olan Obama, yarın da Amerikan halkına seslenecek ve Kongre’de Demokrat senatörlerle görüşecek.
ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, dün akşam, aralarında Lindsey Graham, Susan Collins, Bob Corker gibi isimlerin de bulunduğu bazı Cumhuriyetçi senatörlere yemek verdi ve Suriye konusunu görüştü. Obama da bu yemeğe bir ara uğradı.
Beyaz Saray Özel Kalem Müdürü Denis McDonough, dün 5 ayrı medya kuruluşuna röportaj verdi. McDonough, röportajlarında, “Sağduyunun bu eylemi Esed’in gerçekleştirdiğini söylediğini ve Esed’in eylemlerinden sorumlu tutulması gerektiğini” kaydetti. McDonough, kendisinin de bu saldırıyı Esed’in gerçekleştirdiğinden emin olduğunu belirtti.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Susan Rice da görevine başladıktan sonra ilk konferans katılımını bugün yapacak, Suriye konusunda yönetimin tutumunu anlatacak ve ardından Kongre’nin siyahi üyeleriyle bir araya gelecek.
Bunun yanında yönetimin bugün tüm Temsilciler Meclisi üyelerine gizli oturum düzenlemesi bekleniyor.
Senato bu hafta oylayacak
Kongre’nin Senato kanadının Dış İlişkiler Komitesi geçen hafta Dışişleri Bakanı John Kerry, Savunma Bakanı Chuck Hagel ve Genelkurmay Başkanı General Martin Dempsey’i dinlemiş, ardından askeri eylem iznini 60+30 günle kısıtlayan ve Amerikan askerinin karaya ayak basmayacağını belirten ek maddelerle Obama’nın önerisini geçirmişti.
Senato’nun Silahlı Kuvvetler Komitesi de yarın sabah Kerry ve Hagel’ı dinleyecek ve tasarıyı görüşecek. Bu süreçlerin ardından Obama’nın Suriye rejimine yönelik askeri güç kullanma teklifinin salı öğleden sonra veya çarşamba günü Senato Genel Kurulu’na gelmesi bekleniyor. Senato’da tasarının ilk oylamasının çarşamba, nihai oylamanın ise hafta sonuna kadar olması yüksek ihtimal.
Ancak Senato’da özellikle bazı Cumhuriyetçilerin "filibuster" denilen kürsüyü işgal edici konuşmalarla süreci yavaşlatmaya çalışması da büyük olasılık.
Temsilciler Meclisi belirsiz
Kongre’nin Temsilciler Meclisi kanadında ise Dış İlişkiler Komitesi geçen hafta Kerry, Hagel ve Dempsey'i dinlemesine rağmen, henüz Obama’nın önerisini oylamış değil. Ayrıca Silahlı Kuvvetler Komitesi’nin de konuyla ilgili ne zaman toplanacağı henüz belirsiz. Dolayısıyla özellikle meclis kanadındaki eğilimler, Kongre’nin bugün açılmasıyla belirginlik göstermeye başlayacak.
Temsilciler Meclisi liderleri de aslında önce Senato kanadında işlerin nasıl yürüyeceğine bakacakları mesajlarını veriyor. Meclis Çoğunluk Lideri Eric Cantor’a göre, bu nedenle tasarı meclis genel kuruluna ancak gelecek haftaya ve hatta bir sonraki haftaya bile gelebilir.
Obama yönetimi ise işleri hızlandırmak istiyor. Bu kapsamda, bugün meclis açılır açılmaz, Kerry, Hagel, Rice, Dempsey ve Ulusal İstihbarat Direktörü James Clapper’in tüm meclis üyelerine gizli oturumla brifing vermesi bekleniyor.
Reuters’e göre en güçlü İsrail lobisi olan AIPAC de bu hafta tasarı için Kongre’de Obama lehine lobi yapacak.
Önemli ölçüde kararsız var
Kongre’deki kararsız üyelerin sayısı azımsanmayacak ölçüde.
AP’nin anketine göre, 435 üyeli Temsilciler Meclisi ile 100 üyeli Senato’nun yaklaşık yarısı hala kararsız. Washington Post’a göre ise şu aşamada Senato’da 50 senatör kararsız, 23’ü tasarıyı destekliyor, 27’si karşı. Gazeteye göre, 435 üyeli Temsilciler Meclisi’nde 25 üye tasarıya olumlu bakarken, 227’si karşı, 181’i de kararsız.
Özellikle Cumhuriyetçi milletvekilleri, Obama yönetiminin önlerine yeterli kanıt koyamadığı ve davalarında ikna edici olamadığı görüşünde. Kongre üyeleri, kimyasal silahları kimin kullandığından çok, askeri eylemin olası olumsuz sonuçlarını ve “sınırlı kapsam ve süre” denilse de ABD’yi daha büyük savaşa çekip çekmeyeceğini sorguluyor.
Obama yönetimi ise tasarının Kongre’den geçeceği yönünde ılımlı. Örneğin McDonough, yönetimin istihbarat camiasının bilgileriyle konuştuğu zaman Kongre’nin istihbarat birimlerini reddetmeyeceği görüşünde.
Tasarının oylamasındaki pürüzler
Tasarının oylama aşamasında da bazı pürüzler bulunuyor.
Kongre’nin işleyişine uygun olarak, tasarının iki kanatta da salt çoğunluk ile geçmesi gerekiyor. Ancak durumun karışıklığı nedeniyle Senato’da 3’te 2 oy çokluğu da aranabilir. Bu durumda ise tasarının geçmesi için 100 senatörden 60’ının “evet” demesi gerekiyor. Temsilciler Meclisi’nin de Senato’ya göre adım atması bekleniyor.
Senato’nun Dış İlişkiler Komitesi, tasarıyı üzerinde 60+30 gün sınırı ve Amerikan askerinin karaya ayak basmaması şeklinde değiştirerek geçirdi. Senato genel kuruluna da tasarının bu haliyle gelmesi bekleniyor. Bu noktada, Senato’nun tasarıyı geçirmesi halinde Temsilciler Meclisi’nin ne yapacağı merak konusu. Meclis Senato’nun tasarısının aynısını getirebileceği gibi değişiklik yaparak kendi tasarısını da görüşmeye açabilir. İki kanadın da tasarıyı onaylaması ama farklı tasarıları geçirmesi halinde ise uyumlaştırma komisyonunun da bu iki tasarıyı uzlaştırması gerekiyor. Ancak ondan sonra tasarı, Obama’nın imzasına gönderilebilecek. Tasarı, Kongre'nin herhangi iki kanadından birinden geçmemesi halinde ise hükümsüz kalıyor.