Vücut tarafından normalde hemen atılabilen bakteriler, bazı durumlarda vücudun savunma mekanizmasını bozarak enfeksiyon oluşumuna yol açabilir. İdrar yolu denildiği zaman böbrekler, mesane, idrar kanalları, üretra aynı anda değerlendirilir. İdrarın bedende oluşarak dışarı atılmasını sağlayan bu bölgeler, alt ve üst idrar yolları diye iki gruba ayrılır. İdrar yolu enfeksiyonuna neden olan mikropların en bilindiği insan dışkısında var olan E.coli mikrobudur. Mikrobun etki gösterdiği alna göre enfeksiyonun adı değişim gösterebilir.
İdrar yolu enfeksiyonları alt ve üst solunum yollarına bağlı olarak 2 gruba ayrılır;
Alt İdrar Yolu Enfeksiyonları:
Şayet hastada sadece idrar yaparken yanma şikayeti varsa sorun genellikle üretraya ait bir enfeksiyondan kaynaklanmaktadır. Bu durum ''üretrik'' olarak adlandırılır. Bel soğukluğu en önemli nedenidir. Ayrıca cinsel birliktelik anında bulaşabilen mikroorganizmalar neden olmaktadır. Vajinal krem, cerrahi, sonta, kayganlaştırıcı gibi faktörler enfeksiyona neden olabilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu
Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları:
Tedavisi geç kalmış alt idrar yolu enfeksiyonları zamanla mesaneden yukarı doğru çıkarak farklı alanlarda enfeksiyona neden olabilir. Enfeksiyonun böbreklere kadar ulaşması durumu daha da ağırlaştırır. Bu tür tablolar ''pyelonefrit'' olarak tanımlanır. Bu hasta gruplarının acil tedavi olması gerekir. Çünkü çok ciddi boyutlara ulaşabilen bir hastalıktır. Yakınmaların boyutu oldukça şiddetlidir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri:
*Titreme *Ateş
*Mide bulantısı
*Bel Ağrısı
*Birden bire başlayan kusma
*İdrarda bulanıklık ve kan görülmesi
*Göbek altında ağrı
*İdrar miktarında değişim
*Sık sık idrar çıkma
*İdrar yolu enfeksiyonunun nedenleri
Bakteriler: İdrar yolu enfeksiyonu genellikle sindirim sisteminde mevcut olan bakterilere bağlı olarak gelişir. Şayet bu bakteriler idrarı dışarı atmaya sağlayan üretraya kadar ulaşırsa enfeksiyon kaçınılmaz olabilir.
Böbrek taşları: İdrar yollarında tıkanma meydana geldiği zaman idrar yolu enfeksiyonu açığa çıkabilir. İdrar yolu tıkanmasının en önemli nedenlerinden biri böbrek taşlarıdır. Oluşan böbrek taşları bakterilerin çoğalacağı bir alan oluşturmuş olabilir.
Kabızlık: Düzenli aralıklar ile tuvalete çıkmak, idrarı tutmamak ve mesaneyi tam olarak boşaltmak idrar yolu enfeksiyonunu önlemek için önemli bir ayrıntıdır. İdrarın düzenli atılımı sağlanırsa idrar yolu daha temiz kalır. Fakat bazı durumlarda idrar düzeni bozulabilir. Özellikle kabızlık enfeksiyon için tetikleyici bir faktördür.
Mesanenin tamamen boşalmaması: Şayet mesane tamamen boşaltılamıyorsa ve idrar mesanede çok fazla kalıyorsa bu sorun enfeksiyona yol açan bakterilerin artmasını sağlayabilir.
Genital hijyen: Tuvalet temizliğine gerektiği kadar özen göstermemek enfeksiyon riskini arttırır. Aynı zamanda genital temizlik tuvalet dışında da çok önemlidir. Pamuklu çamaşır kullanmak, kullanılan pedin sık sık değiştirilmesi idrar yolu enfeksiyonunu önlemek adına yararlı olacaktır.
İdrar Yolu Enfeksiyonunda Tanı
İdrar yolu enfeksiyonuna tanı koymak oldukça kolaydır. Uygulanacak laboratuvar testleri ve idrar kültürü tanı için çoğu zaman yeterli olur. İdrar tahlilinde çoğu zaman lökosit ve bakteri görülmesi doğaldır. Tanı için önemli olan idrarın kirli olmamasıdır. Tanı için ilk gelen idrar boşa akıtılmalı, daha sonra ufak bir miktarı idrar kabına alınmalıdır. Bu tip idrarlara ''orta akım'' idrar adı verilir. Antibiyogram ve kültür testinin amacı enfeksiyon ve bakterinin türünü tespit etmektir. Dolayısı ile kullanılacak antibiyotiğe karar verilir. İnatçı enfeksiyonlarda öncelikli olarak altta yatan neden tespit edilmeli, idrar akım ölçümleri alınmalı, sisteskopi ve ilaçlı böbrek filmi uygulanmalıdır.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Tedavisi
İdrar yolu enfeksiyonu tedavisinde antibiyotik tedavisi ile hastaların %80'inde iyileşme sağlanabilir. Bazı vakalarda kültüre ihtiyaç duymadan ya da kültür sonucuna göre farklı türlerden antibiyotik reçete edilebilir. Ağrıyı hafifletmek için spazm çözücü ve ağrı kesici ilaçlar reçete edilir. Bol sıvı tüketilerek mekanik hijyen sağlanır ve tedavinin başarı oranı arttırılabilir. Üst idrar yolu enfeksiyonu vakalarında hasta hastaneye yatırılarak antibiyotik tedavisi uygulanır. Nükseden enfeksiyon problemlerinde ilk olarak altta yatan sorunun çözümü için cerrahi gerekebilir. Kasık bölgesinde hakim olan ağrı için sıcak su torbasından yararlanılabilir. Uygulanan sıcak su torbası ile idrarın daha ağrısız bir şekilde dışarı atılması sağlanabilir.