Skolyoz Kısaca Yaşam editörleri tarafından hazırlanan hastalık kartlari ilgili hastalığa ait en çok merak edilen sorulara kısaca yanıt verir.
Skolyoz Nedir? Skolyoz, çocuklarda ve ergenlerde en sık görülen omurga eğriliği problemidir.
Ne Zaman Doktora Gitmeliyim? Skolyozun ilerlemesinden endişe ediliyorsa veya belirtiler zamanla azalmıyorsa tedavi başlatılmalıdır. Hastalık seyrinin tespiti için düzenli doktor muayenesi şarttır.
Hangi Doktora/Bölüme Gidilir? Skolyoz için Nöroloji (Beyin ve Sinir Hastalıkları) bölümüne gidilir.
Skolyoz Belirtileri
Skolyoz belirtileri genellikle beden gelişiminin hızlandığı ergenlik çağlarında ortaya çıkmaktadır. Hastaların %90’ından fazlasının en büyük şikayeti sırt ağrısı olmaktadır.
Skolyoz aşağıdaki belirtilere de yol açabilir:
Tüm gövdenin sola veya sağa eğilmesi Bir omzun (ve kalçanın) diğerinden daha yüksekte olması Belde oluşan asimetri Başın iki omuzun tam ortasında olmaması, göğüs kemiğinin tam üzerinde değil gibi görünmesi Omurganın arkadan bakıldığında “l” şeklinde düz olması gerekirken sola veya sağa eğilmiş “C” veya “S” şeklinde olmasıNot: C şeklindeki skolyoz, S şeklinde olana göre daha nadiren kötüye gider. Yine omurganın üst veya alt kısmındaki eğilmeler, orta kısımda görülen skolyoza göre daha az kötüye gitmektedir.
El veya ayak parmaklarında karıncalanmalar, ani hissizlikler Denge yitimi Omur ömürlerinin azalması Akciğer kapasitesinin düşmesiSkolyoz Neden Olur?
1) Bazı Kas-Sinir Hastalıkları
Aşağıdaki kas ve sinir dokularını etkileyen (nöromasküler) hastalıklar skolyoza neden olabilir:
Serebral Palsi (Beyin Felci): Doğum esnasında veya kısa süre sonrasında ortaya çıkan, beyni ve sinirleri etkileyen hastalık. Oksijensiz kalma sonucunda ortaya çıktığı düşünülüyor. Kas Distrofisi: Kas zayıflığına yol açan genetik bir hastalık.
Nörofibromatoz: Sinir çevrelerinde iyi huylu tümör oluşumuna neden olan genetik bir hastalık.
Marfan Sendromu: Genetik etkenlerle tetiklenen ve bağ dokularda soruna yol açan belirtiler bütünü
Rett Sendromu: Şiddetli fiziksel ve zihinsel problemlere yol açabilen ve genetik etkenlerle tetiklenen belirtiler bütünü. Genellikle kız çocuklarını etkilemektedir.
2) Kemik Erimesi
Yetişkinlerde ortaya çıkan bazı skolyoz vakalarının nedeni, omurga dokularında aşamalı olarak ilerleyen bozulma ve aşınma olmaktadır. Örneğin kemik erimesi (osteoporoz) omur aralarının daralmasına ve omurların zayıflamasına yol açarak skolyoza zemin hazırlayabilir.
3) Anormal Fetüs Gelişimi Ve Diğer Nedenler
Bazı nadir görülen skolyoz vakalarının nedeni, ana rahmindeki bebeğin büyümesi esnasında (hamileliğin 3. ve 6. haftaları arasında) omurga gelişiminde ortaya çıkan anomalidir.
Aşağıdaki etkenler de skolyoza yol açabilir:
Bir bacağın diğerinden daha uzun olması Genler (en az bir genin skolyozla doğrudan ilişkili olduğu saptanmıştır) Kalsiyum eksikliği Magnezyum, K veya D vitamini yetmezlikleri Aşırı zayıf olmak Kötü postür (duruş) Ağır ve dengesiz sırt çantalarıKötü postür, ağır sırt çantası, egzersiz veya beslenme programlarının skolyoza neden olamayacağını iddia eden uzman görüşleri olduğunu da belirtmek gerekir.
Çocuklarda Skolyoz Tedavisi
Skolyoz her zaman tedavi gerektirmez, bazı vakalarda gelişimle birlikte skolyoz kaybolmaktadır.
1) Alçı
İki yaş altındaki çocukların omurgasının alçı ile yönlendirilmesi gerekebilir. Alçı çıkarılamaz; büyüyen vücuda uyum sağlaması ve dizaynının yeniden şekillendirilmesi için her 2-3 ayda bir değiştirilmesi gerekir.
2) Korse
Genellikle katı plastikten üretilen skolyoz korseleri bazı vakalar için önerilebilir. Omurganın düzelmesini sağlayamasa bile daha kötüye gitmesinin önüne geçebilir.
Genellikle 23 saat giyilmesi önerilir. Sadece duş alırken çıkarılmalıdır. Çoğu skolyoz korsesi günlük aktivitelerde ve birçok spor faaliyetinde bir engel teşkil etmez. Skolyoz korsesi giyen çocuk, önerilen egzersizleri de yaparsa kas ve vücut kuvvetini artıracaktır. Bu sayede korsenin oluşturabileceği rahatsızlık da en az düzeye inecektir. Çoğu çocuk için hızlı gelişimi boyunca korse takması önerilir. 16-17 yaşına kadar korse takması gerekebilir.3) Cerrahi Müdahale
Büyümesi duran veya diğer tedavilere yanıt vermeyen skolyoz hastası çocuklarda cerrahi müdahale gerekli olabilir.
Bazı teknikler şunlardır:
Manyetik Rot: Omurga bölgelerine yerleştirilen çubuklar sayesinde büyüme kontrolü sağlanır, skolyoz en azından kısmen düzeltilir.
Manyetik rotların çocuğun büyümesine uyum sağlaması için her 4-6 ayda bir uzatılması gerekir. İşlem için sırtta açılacak noktasal kesiler yeterli olur. Bir günlük hastane yatışı gerekli olabilir.Spinal Füzyon (Omurların Kaynatılması): Metal tel, kanca ve vidalarla omurların güçlendirilmesi ve sabitlenmesi ameliyatıdır. Operasyon sonrasında çocuğun 1-10 gün süre ile hastane yatışı gerekebilir.
Yetişkinlerde Skolyoz Tedavisi
Yetişkinlerde tedavi, temel olarak sırt ve bel ağrılarından kurtarmaya odaklanır. Bazı vakalarda omurga şeklini düzeltmek ve bacak-bel ağrılarını dindirmek için spinal füzyon veya omur-kemik alınması gibi cerrahi müdahaleler önerilebilir.
İlk etapta acetaminophen veya ibuprofen gibi hafif ağrı kesiciler önerilecektir. Bazı vakalarda lokal anestezikler veya steroid şırıngalar önerilebilir. Doğru postürün yakalanması, ideal kiloda kalınması, kas kuvvetinin artması gibi faydaları için egzersiz (özellikle yüzme) çok önemlidir.Osteopati, kayropraktik veya fizik tedavi gibi seçenekler de etkili sonuçlar sunabilir.