Osmanlı Tarihinde İlkler

OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA İLKLER - 1

Osmanlıların ilk Beylik merkezleri ve bir bakıma ilk başkentleri Söğüt Kasabası'dır. Daha sonra sırasıyla Yenişehir, Bursa, Edirne ve İstanbul başkent oldu. Osmanlı tarihinde ilk savaş,1284 yılında Bizans tekfurlarıyla yapılan Ermeni Beli savaşıdır. Osman Bey'in ele geçirdiği ilk kale Kolca Hisar Kalesi'dir (1285). Osman Bey'in ilk askeri anlaşması 1306 yılında yılında Ulubad Tekfuru ile yapılan anlaşmadır. İlk fethedilen ada, 1308 yılında alınan İmrali Adası'dır. İlk barış anlaşması, 1330 yılında Orhan Gazi ile Bizans İmparatoru Üçüncü Andronikos arasında imzalanmıştır. "Rumeli" adı verilen Avrupa yakasında ilk ele geçirilen yer, Gelibolu'da Orhan Gazi'nin büyük oğlu Süleyman Paşa tarafından alınan Çimpe limanıdır. "Sikke" adı verilen ilk Osmanlı madeni parası Orhan Gazi adına 1327 yılında basılmıştır. İlk daima ordu 1328 yılında Orhan Gazi Bey'in emriyle kurulmuş olup bu orduya "Yaya" adı verilmiştir. Osmanlı tarihinde ilk şair padişah Fatih Sultan Mehmed'in babası İkinci Murad'dır. Osmanlı padişahlarından İstanbul'u ilk kuşatan 'Yıldırım Bayezıd'dır (1391). Osmanlı tarihinde savaş meydanında şehid olan ilk (ve tek) padişah Birinci Murad'dır (1389), 1. Kosovo Savaşı. İstanbul'a defnedilen ilk padişah Fatih Sultan Mehmed'dir. Fethin sembolü olan Ayasofya'da ilk Cuma Namazı fetihten üç gün sonra 1 Haziran 1453 günü Akşamseddin tarafından kıldırılmış olup cemaat arasında Fatih ve O'nun şanlı askerleri hazır bulunmuşlardır. Fatih Sultan Mehmed tarafından İstanbul'a tayin edilen ilk vali Karıştıran Süleyman Bey'dir. İlk İstanbul Kadısı Hızır Bey Çelebi olup; bugünkü Kadıköy semti O'na tahsis edildiği için bu adı almıştır. Devişmelerden olup da Sadrazamlık makamına yükselen ilk kişi, fetihten sonra Fatih Sultan Mehmed tarfından tayin edilen Mahmud Paşa'dır. Önceleri Asya ve Avrupa'da toprakları bulunan Osmanlı İmparatorluğu'na ilk defa Afrika'da toprak kazandıran padişah Mısır Fatihi Yavuz Sultan Selim'dir. İstanbul'da öldürülen ilk padişah, "Genç Osman" adıyla bilinen İkinci Osman'dır. "Valide Sultan" adıyla anılan ilk padişah anası, İkinci Selim'in hanımı ve Üçüncü Murad'ın anası olan Nur Banü'dur. Osmanlılarda ilk matbaa, Üçüncü Ahmed zamanında ve 1327 yılında faaliyete geçen İbrahim Müteferrika Matbaası'dır. İlk vapur, İkinci Mahmud zamanında ve 1827 yılında satın alınmış olup halk arasında "Buğu gemisi" adıyla anılmıştır. İlk kıyafet kanunu 3 Mart 1829 yılında ve İkinci Mahmud zamanında yayınlanmıştır. Bu kanuna göre sarık ve cüppe ilmiye sınıfına ayrılmış olup devlet memurlarının fes, setre, pantolon ve kaput giymeleri kararlaştırılmıştır. İlk gazete yine İkinci Mahmud döneminde ve 1 Kasım 1831 Salı günü yayınlanan Takvim-i Vakayi'dir. Osmanlı tarihinde ilk borçlanma Sultan Mecid döneminde ve 1855 yılında olmuştur. 28 Haziran Perşembe günü Londra'da imzalanan anlaşma ile İngiltere ve Fransa'dan beş milyon İngiliz altını borç alınmıştır. Türkiye'de ilk telgraf da yine Sultan Mecid döneminde kurulmuş, 9 Eylül 1855 Pazar günü faaliyete geçmiştir. Avrupa seyahatine çıkan ilk ve tek Osmanlı Padişahı Sultan Aziz'dir 21 Haziran 1867 tarihinde başlayan bu yolculuk 44 gün sürmüştür. Türkiye'nin yurt dışında katıldığı ilk sergi 1851 yılında Lonra'da düzenlenen Tarım ve Sanayi Ürünleri Sergisi'dir. Türkiye'de ilk sergi ise 27 şubat 1863 tarihinde Sultan Ahmed Meydanı'nda Sultan Abdülaziz'in de katıldığı bir törenle açılan "Sergi-i Osmani" dir. Çeşitli el sanatları ile tarım ve sanayi ürünlerinin yer aldığı bu sergiye İmparatorluk sınırları içinde kalan ülkelerden olduğu gibi bazı Avrupa ülkelerinden de katılımlar oldu. İstanbul'a ilk tünel yine Sultan Abdülaziz zamanında Fransız Mühendis Emile Gavand tarafından yapıldı ve bu tünel 17 Ocak 1874 günü hizmete girdi. Dünyanın üçüncü yeraltı treni olan bu tünel 575 metre uzunluğunda ve 7 metre genişliğindedir. Türkiye'de Meşrutiyet'in ilk ilanı, 23 Aralık 1876 (Sultan İkinci Abdülhamid). İlk olarak Sultan İkinci Abdülhamid döneminde açılan okullar: Mekteb-i Hukuk-i Şâhâne (Hukuk), Mekteb-i Tıbbiye-i Şâhâne (Tıp), Mekteb-i Mülkiye-i Şâhâne (Siyasal Bilgiler), Mekteb-i Şâhâne Hendese-i Mülkiye (Teknik Üniversite), Halkalı Yüksek Ziraat Mektebi, Orman ve Madenler Mektebi. Haydarpaşa - İzmit - Ankara demiryolu ilk olarak 1888 yılında İkinci Abdülhamid'in Almanya'dan aldığı mâli destekle gerçekleştirildi. Ankara - Bağdat demiryolu hattının yapımına girişildi. İlk Boğaziçi Köprü Projesi de Sultan İkinci Abdülhamid döneminde yapıldı. 1900 yılında, Anadoluhisarı ile Rumeli Hisarı arasında bir köprü kurulması için Bosphorus Railroad Company adlı şirket çalışmalara başladı. Köprü üzerine demiryolu döşenmesi de planlanmıştı. Böylece, Avrupa,dan kalkan bir tren Bağdat'a kadar gidebilecekti. Ancak iç karışıklıklar ve Sultan Abdülhamid'in tahttan indirilmesi o zaman için bu projenin gerçekleştirilmesine engel oldu.

OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA İLKLER - 2

İLK Osmanlı Padişahı OSMAN BEY dir. Osmanlıların İLK Başkenti SÖĞÜT dür. Osmanlılarda İLK defa Beylikten Devlete geçiş ORHAN GAZİ zamanında olmuştur. İLK Osmanlı veziri ALLADDİN PAŞA dır. İLK vakfı ORHAN BEY kurdu. İLK düzenli ORDU ORHAN BEY zamanında kuruldu. İLK para ORHAN Bey zamanında bastırıldı. 1327 İLK Medrese İZNİK te ORHAN BEY tarafından kuruldu. Rumeli’ye geçiş İLK defa Orhan Beyin kardeşi SÜLEYMEN PAŞA ile olmuştur. Rumeli de İLK ÜSS ÇİMPE KALESİ dir. Osmanlılara katılan İLK beylik KARESİ BEYLİĞİ dir. İLK ALTIN para FATİH zamanında bastırıldı. İLK KAPAN-I DERYA Baltaoğlu Süleyman Bey dir. Topçu birliği İLK defa I.MURAT zamanında kuruldu. Karamanoğulları ile İLK savaşı I.MURAT yaptı. Top İLK defa I. KOSOVA SAVAŞI ‘ında kullanıldı. Savaş alanında şehit düşen İLK Padişah I. MURAT olmuştur. Haçlılarla İLK defa SIRPSINDIĞI SAVAŞI ‘ında karşılaşıldı.(1364) İLK YENİÇERİ OCAĞI I. MURAT zamanında kuruldu. İstanbul İLK defa YILDIRM BAYEZID tarafından kuşatıldı. Anadolu Türk Birliği İLK defa YILDIRIM BAYEZID tarafından kuruldu. Osmanlılara Orta Avrupa nın kapıları İLK defa NİĞBOLU ZAFERİ ile açıldı.(1396) Anadolu Türk Birliği İLK defa Ankara savaşı SONUNDA BOZULDU.(1402) Osmanlılarda İLK taht kavgaları FETRET DEVRİ’ inde oldu. İLK deniz savaşı ÇELEBİ Mehmet zamanında VENEDİKLİLER ile oldu. İLK SÜRRE ALAYI ÇELEBİ MEHMET zamanında düzenlendi. Kendi isteği ile taht’tan çekilen İLK Padişah II.MURAT olmuştur. Avrupalılar İLK kez Türkleri Balkanlardan atamayacaklarını II.KOSOVA SAVAŞI ‘ından sonra anladılar. Padişah emriyle öldürülen İLK sadrazam ÇANDARLI HALİL PAŞA dır. İLK kez BALKANLARIN fethini tamamlayan FATİH dir. HAVAN topu İLK defa İSTANBUL’UN FETHİNDE kullanıldı. İLK Osmanlı KANUNLARI Fatih KANUNNAMESİ dir. FATİH KANUNNAMESİ Osmanlı devletinin İLK ANAYASASI niteliğindedir. Kalelerin topla yıkılabileceği İlk kez İSTANBUL FETHİ ile anlaşıldı. İLK KAPİTÜLASYONLAR Orhan bey döneminde RAGUZA CUMHURİYETİ’ ne verildi. Vezir-i azamlar İLK defa FATİH zamanında DİVANA başkanlık etmişlerdir. İPEKYOLU İLK defa FATİH’ in Kırım’ı fethiyle Osmanlı denetimine girmiştir. İLK defa Osmanlı tahtına iki kez çıkan II.MURAT ,son kez çıkan II.MUSTAFA dır. Dünyada İLK defa YİVLİ-SETLİ toplar II.BAYEZID zamanında yapılmıştır İLK defa Avrupa Devletlerinin Osmanlı devletinin İÇ İŞLERİNE karışmasına neden olan olay CEM SULTAN ‘ın Papaya sığınmasıdır. Osmanlı Devletli İran ile İLK büyük savaşı ÇALDIRAN SAVAŞI dır.(1514) Osmanlı Padişahlarından İLK halife YAVUIZ dur. Osmanlıların Kuzey Afrika daki hakimiyeti İLK defa MISIR ‘IN FETHİYLE başlamıştır. YAVUZ’un Mısır ve Hicaz’ı feth etmesiyle BAHARAT YOLU İLK defa Osmanlıların denetimine girdi. KANUNİ’nin Rumeli ye yaptığı İLK sefer BELGRAD seferidir. Viyana İLK defa KANUNİ tarafından kuşatıldı.(1529) Preveze Deniz savaşından sonra Türkler İLK defa AKDENİZ de üstünlüğü ele geçirdiler.(1538) Kaptan-ı Derya ,Reis’ül –Küttap İLK defa KANUNİ zamanında divan üyesi oldu. Osmanlılarla İran arasında imzalan İLK antlaşma AMASYA ANATLŞAMASI dır.(1555) İLK defa sefere çıkmayan Padişah II.SELİM dir. İlk defa İstanbul’da doğan,İstanbul’da ölen padişah II.SELİM dir. Osmanlı Tarihinde İLK defa KANUN-U KADİM(yeniçeri Ocağına asker alma kanunu)III.MURAT zamanında bozuldu. İLK defa Sultan I.AHMET zamanında şehzadeleri sancaklara gönderme uygulaması kaldırıldı. Osmanlı İmparatorluğu Avusturya ya karşı siyasal üstünlüğünü ve yaptırım gücünü İLK defa ZİTVATOROK ANTLŞAMASI ile kaybetti.(1606) Osmanlı Tarihinde askerler tarafından öldürülen İLK padişah GENÇ OSMAN (II.OSMAN) dır. Osmanlılarda İLK bütçeyi TARHUNCU AHMET PAŞA yapmıştır. İLK Türk İran sınırı KASR-I ŞİRİN antlaşması ile çizildi.(1639) Çeşitli şartlar ileri sürerek,göreve gelen İLK VEZİR ,KÖPRÜLÜ MEHMET PAŞA dır. Osmanlılar İLK defa KARLOFÇA (1699) ve İSTANBUL(1700) antlaşmaları ile toprak kaybetti. Osmanlıların Rusya ile imzaladığı İLK antlaşma İSTANBUL ANTLŞMASI dır. Osmanlıların kaybettiği İLK beylik ERDEL BEYLİĞİ dir. Osmanlı Devleti İLK defa PASAROFÇA ANTLŞAMASINDAN sonra Avrupa dan geri kaldığını anlamıştır. Osmanlı Devleti İLK defa Pasarofça Antlaşmasından sonra LALE DEVRİNDE Avrupa yı örnek alarak ıslahatlar yapmıştır. Avrupa ya İLK elçiler Lale devrinde PARİS ve VİYANA ya gönderildi. Osmanlılarda İLK Matbaa GAYRİMÜSLİMLER (Yahudi-Ermeni)tarafından açılmıştır.(15 yy) Osmanlılarda İLK Türk Matbaası Lale Devrinde İBRAHİM MÜTEFERRİKA tarafından açıldı.(1727) İLK kağıt fabrikası Lale Devrinde YALOVA da kuruldu. İLK itfaiye örgütü LALE DEVRİNDE kuruldu. Askeri alanda İLK ıslahatı I.MAHMUT yapmıştır. İLK Mühendis Okulu 1731 yılında Kara Mühendis (Mühendishane-i Berri Hümayun)adıyla I. MAHMUT tarafından kuruldu. İLK defa KAPİTÜLASYON lar 1740 yıllında Sürekli hale getirildi. İLK defa Osmanlı Devletinden Halkı Türk ve Müslüman olan bir toprak parçası(Kırım)KÜÇÜK KAYNARCA ANTLŞMASI ile koparılmıştır.(1774) Ruslar İLK kez KÜÇÜK KAYNARCA ANTLŞMASI ile iç işlerimize karışma hakkını elde etmiştir. Rusya ya İlk kapitülasyonlar KÜÇÜK KAYNARCA ANTLŞMASI ile verildi. Ulufe alım-satımı İLK defa I. ABDÜLHAMİD tarafından yasaklanmıştır. İLK defa Avrupa orduları örnek alınarak kurulan ordu ZİZAM-I CEDİD ordusu dur. Avrupa başkentlerinde İLK devamlı elçiler III. SELİM zamanında açıldı. İLK devamlı elçilik LONDRA ya açıldı.(1793) NAPOLYON İlk yenilgisini AKKA kalesi önünde NİZAM-I CEDİD ordusuyla yaptığı savaşta aldı. Osmanlı Devletinde İLK Milliyetçilik hareketi SIRP İSYANI dır. İLK defa padişahın yetkileri II. Mahmut’un ayanlarla imzaladığı SENEDİ İTTİFAK la (1808) azalmıştır. Osmanlı Devletinde yaşayan azınlıklara İLK defa ayrıcalık BÜKREŞ ANTLAŞMASI ile SIRP lara verildi. Osmanlı Devletinden bağımsızlığını kazan İLK devlet YUNANİSTAN olmuştur.(1829-Edirne Antlaşması) Boğazlar Sorunu İLK defa HÜNKAR İSKELESİ ANTLKAŞASI ile ortaya çıktı.(1833) İngilizlere İLK defa kapitülasyonlar BALTA LİMANI TİCARET ANTLAŞMASI ile verildi.(1838) İLK gazete TAKVİM-İ VAKAYİ adıyla II. MAHMUT zamanında çıkarıldı.(1831) Nüfus sayımı İLK defa II. MAHUT zamanında yapıldı.(1831) Tımar ,Zeamet ve Müsadere(Mallara el koyma) İLK defa II. MAHMUT tarafından kaldırıldı. İLK defa Polis örgütünün temelleri II. MAHMUT zamanında atılmıştır. İLK defa Divan Teşkilatı kaldırılarak Bakanlıklar II. MAHMUT zamanında kuruldu. Öğretim İLK defa II. MAHMUT zamanında zorunlu hale getirildi. İLK Posta Örgütü II. MAHMUT zamanında kuruldu. İLK defa Tercüme Odası,Yabancı Dil Okulu,Devlet Memuru Yetiştiren Okullar II. MAHMUT tarafından açıldı. İLK defa yurt dışına öğrenci II.MAHMUT zamanında gönderildi. Kılık-Kıyafette İLK değişiklik II.MAHMUT zamanında yapıldı. İLK defa Padişah kendi gücünün üstünde bir gücü TANZİMAT FERMENI ile tanımıştır. Osmanlılarda İLK kağıt para KAİME adıyla 1841 de ABDÜLMECİT tarafından bastırıldı. İLK demir yolu hattı TANZİMAT DÖNEMİNDE döşendi.(1866) Telgraf İLK defa TANZİMAT DÖNEMİNDE kullanılmaya başlandı.(1854) Laik Kanunlar İLK defa TANZİMAT DEVRİNDE çıkarıldı. Askerliğin İLK defa bir bedele bağlanması ISLAHAT FERMENI ile olmuştur.(1856) Osmanlı Devleti Kırım savaşında onra Avrupalı devletlerin himayesine girerek İLK defa BAĞIMSIZ DEVLET OLMA ÖZELLİĞİNİ kaybetmiştir. Osmanlı Devleti dışarıdan borç parayı İLK defa Kırım Savaşı(1856) sırasında İngilizlerden I.ABDÜLMECİT zamanında almıştır. Osmanlı Devletini Avrupa Devleti sayılması İLK defa 1856 PARİS ANTLAŞMASI ile kabul edilmiştir. İLK OSMANLI ANAYASASI Mithat Paşa başkanlığında bir komisyon tarafından hazırlanarak II.ABDÜLHAMİD zamanında ilan edildi. Osmanlı devletinde ,halk yönetime İLK defa I. MEŞRUTİYET döneminde katıldı. Osmanlı Devletinde Mecelle Hukuku İLK defa I. MEŞRUTİYET döneminde uygulamaya konulmuştur. İTTİHAT VE TERAKKİ PARTİSİ Türk Tarihinde milliyetçiliği İlk defa resmi bir ideoloji haline getirmiştir. Türk tarihinde parti diktasıyla yönetim İLK defa İTTİHAT VE TERAKKİ PARTİSİ nin yönetimiyle gerçekleşti. İttihat ve Terakki Partisi (Cemiyeti,Fırkası) devlet yönetimini İLK defa kesin olarak I. BALKAN SAVAŞI sırasında ele geçirdi.(Babı Ali Baskını) Balkan savaşı İlk defa KARADAĞ’ ın Osmanlı devletine savaş açmasıyla başlamıştır. Osmanlı Tarihinde İLK DENİZALTI filosu II. ABDÜLHAMİT zamanında oluşturuldu. Osmanlı devletinin I. Dünya Savaşından sonra paylaşıldığı İLK Antlaşma SYKES-PİCOT antlaşmasıdır.