Şehzade Mustafa, Kanuni Sultan Süleyman ile eşi Mahidevran Sultan'ın oğlu. Saruhan, Amasya, Konya sancak beyliklerinde bulunmuştur.
Doğum tarihi: 1515, Manisa, Osmanlı İmparatorluğu Ölüm tarihi ve yeri: 6 Ekim 1553, Ereğli, Konya, Osmanlı İmparatorluğu Eş: Rumeysa Sultan Babası: I. Süleyman (Kanunî Sultan Süleyman) Annesi: Mahidevran Sultan Çocuklar: Nergisşah Sultan, Şehzade Mehmed, Şehzade Orhan, Mihrişah Sultan Kardeşleri: Şehzade Mahmud, Şehzade Murad, Şehzade Mehmed, Mihrimah Sultan, Şehzade Abdullah, Raziye Sultan, Şehzade Ahmed, II. Selim, Şehzade Bayezid, Şehzade Cihangir Defin tarihi ve yeri: Muradiye Külliyesi, Bursa Dini: İslam Hanedan: Osmanlı Hanedanı Hüküm süresi: Şubat 1534 – 16 Haziran 1541 Hüküm Yeri: Saruhan Sancağı BeyiŞehzade Mustafa (d. 1515, Manisa - ö. 6 Ekim 1553, Konya), (Osmanlıca adı: شهزاده مصطفى) Kanuni Sultan Süleyman ile eşi Mahidevran Sultan'ın oğlu. Saruhan, Amasya, Konya sancak beyliklerinde bulunmuştur. Babasına karşı isyan etmekten dolayı yargılanmıştır; Nahcıvan seferi'ne giden Osmanlı ordusunun Konya’da konakladığı sırada, padişahın otağında boğdurulmuştur. Katli, devlete isyan suçundan dolayıdır; ancak deliller ve şahitler konusunda tartışma bulunmaktadır. Bazı tarihçiler Hürrem Sultan'ın tahta kendi oğullarından birini geçirmek için Şehzade Mustafa'ya tuzak kurduğu ve ölümünü hazırladığını iddia etmektedir. Ayrıca 2005 yılında Amasya Valiliği minyatürlerden esinlenerek Şehzade Mustafa balmumu heykel yaptırmıştır. Bu heykelden dünyada sadece Amasya'daki Şehzade Müzesinde bulunmaktadır.Bazı tarihçiler suçsuz olduğunu savunmaktadır.
İÇİNDEKİLER
Şehzade Mustafa'nın Yaşamı Şehzade Mustafa'nın Kişiliği Şehzade Mustafa'nın Ailesi Şehzade Mustafa'nın Ölümü ve sonrası Şehzade Mustafa'nın Popüler kültürdeki yeri Şehzade Mustafa'nın Edebiyattaki yeri İlber Ortaylı'nın Şehzade Mustafa’nın idamı hakkındaki yorumu KaynakçaŞEHZADE MUSTAFA'NIN YAŞAMI 1515 yılında babası Kanuni Sultan Süleyman’ın şehzadeliği sırasında Manisa’da dünyaya geldi. Yavuz Sultan Selim’in 1520’de hayatını kaybetmesi üzerine Osmanlı tahtına oturmak üzere İstanbul’a giden babasının yanında başkente gitti.
Hürrem Sultan’ın babasının sarayına girmesinden sonra annesi Mahidevran Sultan ile Kanuni’ye dört şehzade daha doğuran Hürrem Sultan arasında, Kanuni’den sonra kendi oğullarının tahta çıkmasını sağlamak için büyük bir mücadele yaşandı. Şehzade Mustafa, 1534 -1541 arasında Saruhan Sancakbeyi (Aydın sancağı ilavesiyle) olarak görev yaptı. Saruhan (Manisa), padişah adayının görev yaptığı yer kabul edilirdi, dolayısıyla Şehzade Mustafa dönemin veliaht şehzadesiydi. 16 Haziran 1541'de Amasya Sancakbeyliğine atandı; Saruhan Sancakbeyliğine ise kardeşi Şehzade Mehmed getirildi. Halk ve askerler bu duruma tepki gösterdi, bunun üzerine I.Süleyman doğu topraklarının güvenliği için şehzadenin Amasya'ya gönderildiğini ve veliahtlığının sürdüğünü açıkladı. Ardından, Mehmet’in beklenmedik şekilde 1543’te ölümünden sonra Saruhan Sancakbeyliğine Şehzade Selim getirilirken; Şehzade Mustafa ise 1549 yılında Konya Sancakbeyliğine atandı.
Şehzade Mustafa'nın şahsına dair önemli verilerden biri de Bernardo Navagero adlı İtalyan elçinin yazdığı bir mektupta hakkında verdiği bilgilerdir.
Diğer bir veri ise Guillaume Postel'in Osmanlı gelenek-göreneklerini ve siyasi durumunu anlattığı kitapta bulunmaktadır. 1536'da, Fransız kralı I. François, Kanuni Sultan Süleyman'la bir sözleşme imzaladı ve ardından resmî tercümanı ve tarihçisi Guillaume Postel'i yardımcı olarak Fransız elçisi olan Jean de La Forêt'in yanına, İstanbul'a gönderdi. Fransız tarihçi Guillaume Postel, "De la République des Turcs" (Türklerin Cumhuriyeti) adlı kitabında Şehzade Mustafa’nın iktidarı devralabilecek yaşa ve olgunluğa ulaştığını, tedbirli ve son derece iyi eğitimli bir şehzade olduğunu yazmaktadır.
ŞEHZADE MUSTAFA'NIN KİŞİLİĞİ Mustafa, şair (Mahlası Muhlisî) ve hattattır (El yazısı: Viyana, Şark yazmaları, No: 998 de nesh ile yazılmış Süleyman-name). Irakeyn ve Korfu seferinde (1534, 1536, 1537) ve Boğdan seferinde Anadolu muhafızı, 9. seferde (1541) İstanbul muhafızı oldu. Manisa Bozdağ'da, cami, saray, türbe, çeşmeler yaptırdı. Görüntüsü ve tavırlarıyla dedesi Yavuz Sultan Selim'e çok benziyordu.
Şehzade Mustafa'nın bilhassa Amasya'dayken ilim meclislerinde bolca bulunduğu,devrin önemli müderrislerinden dersler aldığı ifade edilir. Celalzade Salih Çelebi, Manisalı Senai Mehmed Çelebi, Hayreddin Hızır Efendi, Şems Efendi, Şair Lali Çelebi, Karaçelebizade Hicri Mehmed Muhyiddin Efendi, İstanbul kadısı, şair Muhyiddin Mehmed Hüseyni efendi gibi âlimlerden dersler aldı. Şehzadenin hocalarından olan Mustafa Sürûrî Efendi, Bahrü'l- Maarif ve Zahiretü'l Müluk yazıp şehzadeye sunmuştur. Şehzadenin katli üzerine de Kanuni ile alakasını kesip bir daha görüşmemiş ve kendisine verilmek istenen bütün resmi vazifeleri de reddetmiştir. Kanuni Sultan Süleyman'a yazdığı bir mektupta şu ifadeler geçmektedir.
“.....Cihan padişahı babası gibi adil, atası Sultan Selim gibi yavuz ve korkusuz, büyük atası Sultan Mehmet gibi zeki.
Devlet-i Aliye'nin gördüğü en parlak şehzade.....„
ŞEHZADE MUSTAFA'NIN AİLESİ Zevcesinin ismi bilinmemekle birlikte, 1525, Kırım doğumludur. Şehzade Mustafa'nın ölümünden sonra 1555 de, Pertev Mustafa Paşa ile evlendirilmiştir.
ÇOCUKLARI:
Nergisşah Sultan: 1536 yılında Manisa'da doğdu. Damat Cenabi Ahmet Paşa (şair, tarihçi, Enderuni ve çeşnigirbaşı, 20 yıl kadar Anadolu Beylerbeyi) ile evlenmiştir. Şehzade Mehmed: 1547'da Amasya'da doğdu.Ölümü; 1553, Bursa.(Şehzade Mustafa'nın ölümünden bir süre sonra taht için tehlike doğuracağı nedeniyle Dedesi Kanuni Sultan Süleyman tarafından boğdurulmuştur. Mezarı babasının yanındadır.) Şehzade Orhan: Ölümü; 1552, Konya. Şah Sultan: 1547 yılında Konya'da doğdu. 2 Ekim 1577'de öldü. Zevci Damat Abdülkerim Ağa.ŞEHZADE MUSTAFA'NIN ÖLÜMÜ VE SONRASI Taht yarışında Şehzade Mustafa'nın bertaraf edebilmek için Sadrazam Damat Rüstem Paşa tarafından sahte mektuplar üretildiği düşünülür. Bu mektuplar, Şehzade Mustafa’nın babası hayatta iken onun tahtına göz diktiğini ve isyan hareketlerine destekte bulunduğunu gösterir niteliktedir. Başlangıçta iddialara inanmayan Kanuni kendisine bu tür şeyler ile gelmemelerini ister. Lakin Şehzade Mustafa da kendi yakınlarındaki devlet adamları tarafından kandırılmıştır. Devlet adamları Şehzadeye '' Hünkarımız tahtı size bırakacak lakin Rüstem Paşa buna engel oluyor. Siz en iyisi sakal bırakın ve tuğ dikin ki babanız niyetinizin olduğu anlasın ve tahtı size bıraksın'' gibi sözlerle kandırmaya çalışmışlardır. Şehzade Mustafa bu laflara inanıp dedikleri şeyi yapmıştır. Sakal bırakıp tuğunu dikmiştir. Sakal bırakmak şehzadelere yasaktır. Çünkü sakal padişah alametidir. Tuğ dikmek de padişah alametidir. Bu iki alametleri yerine getiren şehzade tahtta gözü olduğunu dile getirmiş demektir. Minyatürlerde de görüldüğü gibi Şehzade Mustafa'nın sakalları vardır. Şehzade Mustafa'nın bu oyuna kolay kanmasının sebebi ise geçmişteki örneği dedesi Yavuz Sultan Selim'dir. Sultan Selim de babası ile bir zaman savaştıktan sonra babasının isteği ile tahta çıkmıştır. Bunları öğrenen Sultan Süleyman en güvendiği din alimlerinden tavsiye istedi. Güvenilen bir kölenin efendisinin parasını irtikap ettiğine ve ona karşı bir tuzak kurduğuna ilişkin hayali bir hikayeyle buna karşı ne yapılması gerektiğini sordu. O dönemin alimlerinden olan Mehmet Ebussuud Efendi Süleyman'a şu cevabı vermiştir; “bu durumda köleye ölünceye kadar işkence yapılması uygundur". Bu ifade şeriata göre Şehzade Mustafa'nın devletin nizamı için katledilmesi münasiptir demektir.
1553 yılında Veziriazam Damat Rüstem Paşa İran seferi için hareketinden sonra Aksaray taraflarına gelince, orduyu durdurdu ve yeniçerilerin Şehzade Mustafa'ya yatkınlığı olduğunu ve askerin, ihtiyarlığı sebebiyle sefere çıkamayan padişahın Dimetoka'da oturmasını, Mustafa'nın hükümdar olmasını istedikleri dedikodusunun yayılmakta olduğunu bildirmek için, sipahiler ağası olan, Kızıl Ahmedliler'den Şemsi Ağa'yı (Şemsi Paşa) İstanbul'a yolladı ve padişahın bizzat askerin başında sefere çıkmasını arz ederek, Aksaray'dan ileri gitmeyip bekledi.
Padişah bunu haber alınca Rüstem Paşa'yı geri çağırdı ve 1553 Ağustos sonlarında kendisi İran seferine çıktı. Kütahya sancakbeyi Şehzade Bayezid'i Rumeli muhafazasında bulunmak üzere Edirne'ye gönderdi. 21 Eylül tarihinde Bolvadin'e varan orduyu Saruhan sancakbeyi Şehzade Selim askerleriyle karşıladı, ertesi gün padişahın huzuruna çıkıp el öptü ve kendisinin de sefere iştirak etmesi emredildi. 5 Ekimde Konya-Ereğli yakınındaki Akhüyük köyüne varıldığında Şehzade Mustafa orada tüm mahiyetiyle birlikte çadır kurmuş halde orduyu karşıladı. Ertesi gün bütün devlet erkanı şehzadeye gelerek el öptüler, hepsine hil'atler giydirildi.
Oradan şehzade ata binerek padişahın makamına geldi, divanhanesine yakın bir yerde atından inerek yürüdü. Vezirler önüne düşerek Padişahın çadırı önünde onu selamladılar. Şehzade Mustafa babasının elini öpmek üzere otağ-ı hümayuna girdiğinde karşısında yedi dilsiz cellat onu karşıladı ve hemen üstüne atılarak boğmak istedilerse de Mustafa bunların elinden kurtulup kaçarken, dönemin güçlü güreşçilerinden biri olan ve saray hademeliği de yapan Zal Mahmud ağa yetişerek şehzadeyi yere düşürüp boğmuştur. Bazı rivayetlerde padişahın da bu sırada çadırda olup oğlunun katline nezaret ettiği, bir perdenin arkasında bulunduğu, veya oğlu ile konuştuğunu ifade edilir.
Şehzade Mustafa'nın katlinin hemen sonrasında mirahuru ile bir ağası daha götürülerek boyunları vurduruldu. Aynı sıralarda Kapıcılar Kethüdası gelerek Rüstem Paşa'dan Mühr-ü Hümayun'u aldı ve vezir Haydar Paşa'ya da azlini haber verdi. Bundan sonra mührü ikinci vezir Ahmet Paşa'ya vererek sadareti ni müjdeledi. Daha sonra Kazaskerlere eşlik eden ulemaya Şehzede'nin cenaze namazını kılmaları için Ereğli'ye gitmeleri tembih edildi, namazdan sonra da cenazesi alınarak Bursa'ya götürüldü. Şehzade'nin ordu yerindeki şahsi hazinesi, çadırları, hayvanları da devlet hazinesi tarafından el konulmuş, mahiyetindeki adamların çoğuna da tımar ve zeametler verilmiştir.
Şehzade Mustafa’nın ölümü askerler ve halk arasında büyük tepki yarattı. Yeniçeriler, olaydan sorumlu gördükleri Rüstem Paşa’nın çadırına saldırdılar ancak onu bulamadılar. Matem göstergesi olarak öğlen yemeği yemediler ve Rüstem Paşa’nın azlini istediler. Kanuninin aynı gün içinde Rüstem Paşa’yı görevden alıp yerine Kara Ahmet Paşa’yı atamak zorunda kalmasının sebebi de bu baskı olarak görülmektedir. Yeniçeriler ayaklanıp kaç kere Rüstem Paşa'yı öldürmek istese de ya Şehzade Beyazıt tarafından ya da Sultan Süleyman'ın askerleri tarafından durdurulmuştur, Rüstem Paşa ise gizlice ordugahı terk edip İstanbul'a dönmüştür. Şehzade Mustafa ya çok düşkün olan Şehzade Cihangir de Sultan Süleyman ile sefere gitmiştir. Ağabeyinin ölüm haberini alınca çok üzülmüştür ve hasta olmuştur. Daha fazla dayanamamıştır ve Halep' de vefat etmiştir.
Şehzade Mustafa'nın katlinden sonra Konya'da olan annesi Mahidevran Sultan ve ailesi (eşleri, kızları ve oğlu Şehzade Mehmed) Bursa'ya gönderildi. Lakin Şehzade Mustafa'nın ölümünden sonra askerler arasında çıkan "Şehzade Mustafa öldüyse oğlu var, tahta o geçer!"dedikodularını işiten Kanuni torununun da boğdurulmasını emretti ve 7 yaşındaki Şehzade Mehmed babasının ölümünden bir süre sonra boğularak katledilip Şehzade Mustafa'nın yanına defnedildi.
Şehzade Mustafa’nın türbesi 1555 veya 1556'da kardeşi II. Selim tarafından yaptırılmış olup, türbedeki kitabede, "Şah Selim bin ilan Süleyman emr edüp oldı hoş bu ravzâ-i cennet-nümâ /Dedi tarihin Edâyî bendesi merkad-i gülzâr-ı Sultan Mustafa" dizeleri bulunmaktadır.
ŞEHZADE MUSTAFA'NIN POPÜLER KÜLTÜRDEKİ YERİ 2003 yılında yayınlanan Hürrem Sultan adlı Türk televizyon dizisinde Şehzade Mustafa'yı Ercü Turan canlandırdı. 2011 yılından itibaren yayınlanan Muhteşem Yüzyıl adlı Türk dizisinde ise Şehzade Mustafa'yı Mehmet Günsür canlandırmıştır.
ŞEHZADE MUSTAFA'NIN EDEBİYATTAKİ YERİ Şehzade Mustafa’nın ölümü üzerine Fünûnî, Rahmî, Edirneli Nazmî, Muînî, Mustafa, Müdâmî, Sâmî, Kara Fazlî, Nisâyî , Şeyh Ahmed Efendi, Selîmî, Kâdirî gibi şairler mersiyeler yazdılar. Hakkında yazılmış en tanınmış mersiye, Taşlıcalı Yahya Bey tarafından yazılmış olandır. Şehzade Mustafa, sultan olmadan kendisi bu denli fazla mersiye yazılan tek şehzadedir.
Taşlıcalı Yahya Bey'in Şehzade Mustafa için yazdığı mersiye'nin bir bölümü:
İLBER ORTAYLI'NIN ŞEHZADE MUSTAFA'NIN İDAMI HAKKINDAKİ YORUMU
Şehzade Mustafa’nın idamı Şehzade Mustafa olayını dün de bugün de Türkiye halkı büyük hassasiyetle hatırlar. Benim gençliğimde imparatorluğun çöküşü bu idama bağlanırdı
“Muhteşem Yüzyıl” dizisinde cellatların Mehmet Günsür’ün canlandırdığı Şehzade Mustafa’yı boğduğu sahne.
Önce 1540’lar ve 50’ler dünyası üzerine bir muhasebe yapalım: İspanya keşiflerini adeta tamamlamış Habsburg Hanedanı’nın elinde. Genç yaşta tahta oturan V. Karl, Flamanca biliyordu, Avusturya Grandükü Maximilian’ın torunuydu. Babası Güzel Philippe ise Avusturya’yı üzerine aldığı gibi İspanya kral ve kraliçesinin kızları Deli Juana ile evlendiği için İspanya varidatına da sahip oldu. Karl yeminle İspanya kralı oldu. Bir müddet sonra da Alman imparatoru tacını giydi. İmparatorun iki rakibi vardı. Birincisi Fransa krallığıydı. Bourbonlar İspanya için hayati bir sorun değildi. Gene tepedeki Tudorlar İngiltere’si ve
VIII. Henry de Avrupa devletler sistemi ve diplomasisinin kendi rekabet ağı ve çekişmeleri içinde İmparator V. Karl’ı ve İspanya’sını ürkütecek değildi. Güney Amerika’dan yağan altın ve gümüşün İspanya’nın kıt üretimiyle karşılaşmasından doğacak enflasyon henüz İspanya için bir sorun değil gibiydi. Sorun daha çok doğudaki Türklerdi. Macar krallığını ortadan kaldıran, 1529’da Viyana’yı kuşatan ve Habsburgların Avusturya tarafıyla mücadele ettikleri bir yana Cezayir ve Tunus denizciliğini ele geçirdikten sonra İspanya tarafıyla da mücadeleye başlayan Muhteşem Süleyman.
Osmanlı tarihinde her zaman şehzadelerin partizanları olurdu Muhteşem Süleyman’ın ülkesinde iç sorunlar her yerde olduğu kadar çoktu. Dünya devletinin getirdiği ihtişam ve zenginlikten nasibini alan zümreler, kasabalar, Rumeli’nin canlanan ticaretinden büyüyen Drina, Vşigrad, Filibe gibi şehirler; Bosna gibi, Arnavutluk İşkodrası ve Berat gibi sancaklar; Şam’la Halep’e bağlanıp zenginleşen Yukarı Mezopotamya kasabaları gibi yerler yanında gayrımemnun Orta Anadolu kasabaları, birtakım köylüler ve dirliklerinde işine bakan sipahiler yanında, tımarını kaybedenler veya alamayanlar çok değil yakın bir gelecekte Anadolu’nun içini de kaynatacaklardı.
İran ise çözümlenmeyen, devamlı barışın sağlanamadığı bir memleketti. Sultan Süleyman Han’ın Bağdat’ı onların elinden almasından sonra
bu sefer de gene Nahçıvan seferini yapmak gerekmişti. Bu sefer için serdar olarak görevlendirilen Veziriazam Rüstem Paşa orduda huzursuzluğun arttığını, hünkarın ihtiyarladığından bahseden müfsidlerin çoğaldığını ileri sürdü.
Huzursuzluk çıkaranların sözü bu kadar da değildi. Şehzade Mustafa’nın tahta çıkması da konuşuluyordu. Bazıları Mustafa Han demeye başlamıştı. Kapıkulu ocaklarının ve özellikle bunların içinde yeniçerilerin bir şehzadenin etrafında toplanıp hünkarı devirmesi ilk defa olmuyordu. Babası Yavuz Selim Han, dedesi
II. Bayezid’i tahtından böyle etmişti. Bu Sultan Süleyman Han’ın kendi çocukluğundaki anısıydı. Nitekim Yavuz Selim Han’la kardeşi şehzadeler Ahmet ve Korkut arasında bir esaslı çatışma silsilesi daha doğmuştu.
Şartlar bugünün insanının yufka yüreklilikle değerlendireceği gibi değildi. Devletlüler arasında her zaman şehzade takımının kendi partizanları olurdu. Şehzadeler Bayezid ve Cem Sultan arasındaki taraftar kavgası bir kıyamet örneğidir. Koskoca Fatih Sultan Mehmed Han’ın cenazesi dahi neredeyse bir hafta açıkta bekledi. Sultan Süleyman Han’ın önündeki örnekler çok feciydi. Veziriazam Rüstem’in ve Hürrem’in entrikası ne kadar etkili belli değil, Kanuni’nin taht adayı gözde Şehzadesi Mehmed’di. 1543’te Macaristan seferinden şan-ı şeref ve satvetle dönerken de ölüm haberi ulaşmış, dünyası yıkılmıştı. Kendi camii için ayrılan yere onun adını taşıyacak camii ve türbeyi ısmarladı. Mimar Sinan’ın elinden bir dünya şaheseri, Şehzade Mehmed Camii ortaya çıktı.
Tereddüt edilmedi, Şehzade Mustafa’nın oğlu da katledildi Şehzade Mustafa katledildiğinde yani 1553 yılında 38 yaşındaydı. Taht için sabırsızlandığı açıktı ama onun
iç dünyasının ne olduğundan çok etraftaki söylentiler ve gruplaşmalar mühimdi. Osmanlı tarihinde ilk defa ulema, ümera ve asker bir kişinin ismi etrafında ittifak yapmıştır. Ne var ki ittifakın karşısında olan gruplar da vardı. Dünya imparatorluğu garptaki ve şarktaki düşmanlarının ortasında böyle bir çatışmaya niçin girmeliydi ki? Vekayinameler olayı hüzünle tasvir eder. Hakikaten kanı akıtılması caiz olmadığı için Şehzade’yi boğmakla görevli dinsizlerin yanında bu idama katılan Zal Mahmud Paşa’dan da söz ederler. Zal Mahmud Paşa padişahın hep koruduğu, güçlü ve damat olan bir devletlüdür. Eyüp’te en göze batan camii onun adını taşır ve Mimar Sinan eseridir.
Hüzünlü olaydan sonra Şehzade’nin ölüsü çadırın önünde açıkta teşhir edildi. Ordunun isyanı böylesine yatıştırılmak ve gözdağı verilmek istendi. Naaşı Bursa’ya Sultan Murad Türbesi’ne nakledildi. “Ulu Şehzademiz Mustafa Hanımız gittiyse oğlu gelsin” diyenler oldu. Tereddüt edilmedi, o da katledildi. Talihsiz haseki Mahidevran da Bursa’ya yerleşti. Hüzünlü, matemli uzun bir hayat yaşadı. Aynanın bu tarafından bakarsak başka bir Sultan Süleyman Han, öbür tarafından bakarsak daha başka bir Sultan Süleyman Han var. Benzer olay bir müddet sonra Şehzade Bayezid’in etrafında yaşandı. İmparatorluğun düşmanları çoktu ve içteki dengeleri de çok hassastı. Şehzade Mustafa olayını dün de bugün de Türkiye halkı büyük hassasiyetle hatırlar. Benim gençliğimde tarih meraklılarının sohbetlerinde hatta yazdıklarında imparatorluğun çöküşü bu idama bağlanırdı. Sonra iktisat tarihçileri enflasyon teorisini, bazıları da rüşvet kurumunu ortaya çıkardılar. Sorunlar da karmaşık, Şehzade Mustafa’nın encamını değerlendirmek de sandığımızdan daha zor. “Muhteşem Yüzyıl” dizisinin bu sahnesinin çok etkili olduğunu belirtmekle yetinelim. Son günlerde Bursa’da Şehzade Mustafa’nın defnedildiği Sultan Murat türbesini ziyaret edenler binleri buldu. Zaten Türkiye halkının unutamadığı idamın (siyaseten katlin) kamu vicdanını devamlı meşgul ettiği açıktır.
KAYNAKÇA
^ TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 31, sayfa: 290
^ Afyoncu, Erhan (Nisan 2012). "Şehzade Mustafa". Atlas Tarih.
^ a b c Afyoncu, Erhan (2012). Kanuni ve Şehzade Mustafa.
^ Postel, Guillaume (1539). De la République des Turcs.
^ Bağdatlı Ahdî, Gülşen-i Şu'arâ(Ahdî Tezkiresi)
^ a b c d Yılmaz Öztuna, Kanuni Sultan Süleyman (Sayfa: 174-189), Babıali Kültür Yayınları, 2006
^ Barber, Noel (1967). The Lords Of The Golden Horn.
^ a b c İbrahim Peçevi, Peçevi Tarihi (Sayfa: 162), Neşriyat Yurdu, 1968
^ //www.milliyet.com.tr/sehzade-mustafa-nin-idami/ilber-ortayli/pazar/yazardetay/16.02.2014/1837388/default.htm
^ Akgündüz, Ahmet (2000). OSAV.
^ //www.turknostalji.com/haber/topkapi-sarayi-cinayetleri-3-gulfem-hatun-677.html
^ //www.ekrembugraekinci.com/makale.asp?id=314
^ İ.H. Uzunçarşılı, Büyük Osmanlı Tarihi, 2. cilt, Şehzadeler Vakası, sayfa 401-403
^ TarihNotları.com sitesi, Ağlayanlarla Beraber Ağlıyoruz, Erişim tarihi:03.01.2012
^ "Mustafa-i Cedid Türbesi". bgc.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2014.
^ "Şehzade Mustafa Mersiyesi". siirparkı.com. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat2013.
mehmet servet özuçak 11 Yıl Önce
şehzade mustafanın öldürtülmesinden sonra sanki yüce allah cc osmanlıdan elini çekmişe benziyor ve çöküş başlıyor yavaş yavaş...
Ceyda 8 Yıl Önce
Sehzade mehmet de Osmanlı'nın istikbali yiğit mütevazi bi sehzadeydi fakat annesi Hürrem sultan kayıp iken hain mahidevran tarafından öldürüldü neden kimse buna bişey demiyor asıl lanet sehzade mehmetin suçsuz yere sinsice oldurulmesinden sonra başlamıştır ilahi adalet tecelli etmiştir hürrem 7 evladını kaybetmiş bunlardan mehmet ve beyaziti kirli siyasi oyunlar yüzünden mahidevran ve fatma sultan yüzünden olan Hürrem kanuni ve sehzade mehmete oldu
Ediz başar 7 Yıl Önce
şehsade mustae ölümü hak etti o babası kanuniye ihanet etti iran,a gitmeseydi ölümü hak etmezdi o deli den padişah falan olmazdı zaten hem aklı olsaymışta düşmana güvenmeseymiş kanuninin yerinde bende olsam bende katline ferman verirdim.
Nurettin 7 Yıl Önce
Mehmet servetin ağzına sağlık
mustafa 7 Yıl Önce
hürrem sultan kendi oğullarından birinin tahta geçmesini istiyodu ve önünde engel vardı makbul ibrahim paşa makbul ibrahim paşa şehzade mustafayı destekliyordu en büyük destekçisiydi hürrem sultan bunu bildiğinden makbul ibrahim paşayı karalama kampanyasına başlayarak gözden düşürmeye çalıştı hürrem sultanın işini kolaylaştıran bi durum vardı paşanın hırsı 1533 yılında avusturya elçisiyle yapılan görüşmeler ırakeyn seferinde iskender çelebinin idamı eğer dizideki gibi ise yani iskender çelebi ibrahim paşanın savaşı kaybetmesi için uğraşmamışsa idamı doğrudur dizide iskender çelebi pekte masum değildi sonra serasker sultan unvanını kullanması hatice sultanla ilgilenmemesi v.s 1536 yılının ilk aylarında 15 mart 1536 yılında kanuni makbul ibrahim paşayı iftara çağırır iftardan sonra makbul ibrahim paşa topkapı sarayındaki odasında uyurken 4 dilsiz cellat tarafından boğdurulur hürrem sultanın önünden ilk büyük engel kalkmış olur
mustafa 7 Yıl Önce
1539 yılında hürrem sultan mihrimah sultanı rüstem paşayla evlendirir bu evlilik rüstem paşanın yükselerek vezirazam olmasını sağlacaktır şehzade mustafa için tehlike sinyaleri makbul ibrahim paşanın ölümüyle başlamıştı ondan sonran gelen paşalar makbul ibrahim paşa kadar güçlü değillerdi ibrahim paşanın ölümüyle hürrem sultan yavaş yavaş divanı ele geçirmeye başladı ayas paşa hürrem sultana çalışıyodu ayas paşadan sonra gelen lütfi paşa şehzade mustafaya destek versede ibrahim paşa kadar güçlü değildi ayas paşa ve mustafa paşa öldükten sonra vezirazam olan lütfi paşa ama rüstemde divana girmişti rüstem paşa şehzade mustafa için büyük bir tehditti 1541 yılında şehzade mustafanın manisadan amasyaya gönderilmesini rüstem paşa ve hürrem sultan sağlamıştı şehzade mehmet manisa sancakbeyi olmuştu 1543 yılında şehzade mehmet eceliyle ölmüştür.dizideki gibi mahidevran sultan öldürmemiştir 1544 yılında rüstem paşanın veziriazam olması şehzade mustafa için sonun başlangıcıydı
mustafa 7 Yıl Önce
1546 yılında barbaros hayrettin paşa ölmesiyle hürrem sultan tüm gücü eline aldı vezirazamından kubbe vezirlerine şeyhülislamından kaptanı deryasına herkes hürrem sultanın emrindeydi şehzade mustafayı karalama kampanyası başlayacaktı 1549 yılındada konya sancakbeyi oldu şehzade mustafa karalama kampanyasında şehzade mustafa tahtı ele geçirecek sizi tahtan indirecek kendisine sultan dedittiriyor diye tuzaklar kurulur ama kanuni şehzade mustafa böyle şey yapmaz der hürrem sultan ve rüstem paşa iran şahına sahte mektup gönderirler ve kanunide buna inanacaktır 6 ekim 1553 yılında şehzade mustafa babasının otağına girer isyan eden şehzade silahsız olmaz askersiz olmaz şehzade mustafa hünkarım der köpek herif sen beni nasıl selamlarsın der ve 7 dilsiz cellat gelir şehzade mustafanın üstüne atlarlar şehzade mustafa 7 cellatıda devirir sonra ayağı takılarak düşer zal mahmut şehzade mustafanın üstüne atlar ve boğar
mustafa 7 Yıl Önce
bu olaydan etkilenen abisini çok seven şehzade cihangir bu olaydan 1 ay sonra kahrından ölür şehzade mustafa isyan etmemişti Allah teala kanuniyi şehzade bayeziti isyan ettirerek cezalanmıştı gerçek bir isyankar oğul yapmıştı ibrahim paşadan sonra italya seferine çıkmış kanuni seferi kazanamamıştır ibrahim paşanın yokluğunu çok hissetmişti
meryem 7 Yıl Önce
Mahidevran memedi oldurtu bunu hic kimse konusmuyor hurreme lanet yagdiriyorlar adil degil
hACER 7 Yıl Önce
Süper yayıncılık
Cevat 7 Yıl Önce
Süper yayıncılık
LaL 7 Yıl Önce
Güzel bir bilgi.
Ramazan 7 Yıl Önce
Devlet i Aliyeyi Osmanlı bütün araştırmalarımın neticesinde anlatıyorum iyi dinleyin Sultan Süleyman han devletin istibali için mustafayı boğdurtmuştur ihanet ettiği yalandır hürremin eli olduğu veya olmadığı belli değildir dizideki gördüklerimizin yüzde 90 nı yalandır neden diceksiniz çünkü Kanuni Sultan Süleyman ın hayatı seferlerde geçmiştir saray yüzü görmemiştir bunu unutmayın dizide bütün hayatı sarayda geçiyor ama ne kadar saçma dimi
Sinem 7 Yıl Önce
Bunlarin dinle ne alakasi var ?oglunu oldurmus...Torununun gunahi neydi vAllahi bunlarin hakkini Allaha nasil verecekler tabi tarihe bakarsak hepsi zehirlemis birbirini veya bogdurmus
Hasret 7 Yıl Önce
Keske hurremi ve veletlerini gebertselerdi rustemi de kanuni tarihte en sevmedigim padisah zaten sehzade mustafa dedesi gibi bir insanmis kari agzina bakan biri degilmis
asya 7 Yıl Önce
mustafammmm
fırat 7 Yıl Önce
Bence çok yazık oldu mustafaya
Murat 7 Yıl Önce
Fransaya kapütülasyon veren oğlu nu yan çadırda boğdurtan torununu katleden devlete bu denli haremin karışmasına müsade edilen yükselme devri son padişahı süleyman osmanlı sultanları içinde en sevmediğimdir yanlış bilmiyorsam piri reiste bu padişah dönemi idam edilmiştir zaten avrupalı buna muhteşem diye cennet mekan abdülhamite kızıl sultan diye boşa dememiş
Yunus emre 7 Yıl Önce
Hurremin kendi oğullarından birini tahta geçirmek için damadı rüstem ile birlik oldu ve süleyman oğlu mustafa yi isyancı gösterip tuzaklar kurdular sahte belgeler düzenlediler mustafaya suikastler düzenlediler Ayrıca en çok kanuni sultan süleyman devrinde paşalar devlet adamları ve pargali idam edilmiştir
Yunus sarı 7 Yıl Önce
Rus asıllı Hürrem sultan osmanlının rusyaya yönelmesini önlemiş böylece büyük rusya tarih sahnesine çıkmıştır osmanlıyı oyalanması için ekseri ırana yönlendirdi bazen de almanya avusturya taraflarına şehzade mustafanın ise hürrem ve rustem ikilisinin komplosuna kurban gittiği kesin mustafanın hatası dedesi yavuz gibi yapmaması idi yavuz babası 2. Beyazıta bir tokat attı tahtan indirdi dımatokaya sürgüne gönderirken de zehirletti sultan süleymanda babasının düştüğü tuzağa düşmemek için mustafaya acımadı sonuç olarak siyasette acırsan acınacak duruma düşersin peki şehzade mustafa niye gevşek davrandı darbe yapmadı acaba dedesi yavuzdaki cesaret onda yokmuydu
Azat Kılıçaslan. 7 Yıl Önce
Mehmet servet Özüçak adamsın. bencede
Nesim 7 Yıl Önce
Bu geçmiş tozlu raflardan anlatılan hikayeler gerçeğin kim ne nasıl olduğunu bilmez payitaht Abdülhamit Kanuni sultan Süleyman dizileri tamamen fiyaskodur gerçekle hiç bir alakası yoktur ki Abdülhamit kaçıncı nesil torunu bile onayladı
Volkan 7 Yıl Önce
7 yaşındaki çocuktan ne istediniz
Gülsüm 7 Yıl Önce
Hadi diyelim Mustafa ihanet etti peki 7 yaşındaki torunu ihanet mi etti onu niye öldürdü bana göre çok adeletsizlik sonucda evlatdir. Hurrem Mehmet olmede öncede Mustafa öldürmek kafasının bir köşesinde vardı Kanuni Sultan Süleyman zamanında evlat lafına özellikle Mustafa fa ne kadar sevdiysede kafasında olduolasi bir şüphe vardı çünkü Hürrem işliyordu.
Mehdi Avarskiy 6 Yıl Önce
ALLAH Süleyman'ın bin belasını versin. Bir insan ne kadar gaddar olabilir sen zaten 5-6 sene sonra öleceksin oğlunu neden öldürüyorsun ben muhteşem yüzyıl dizisini izliyordum ammmmmaaaaaa şimdi o kanalı sildim ne zaman sultan Süleyman aklıma gelse ona küfür ediyorum bir insan yine söylüyorum ne kadar kötü ola bilirim ALLAH tan tek isteyim var sultan Süleyman yattığı yerde rahat olmasın tek istediğim bu beyler ve hanıçlar ben kendim Azeriyim amma bu kadar zalim bir insan görmedim siz kendiniz bunu kendinize sığdırabilir miydiniz bunu çok merek ediyorum. Ben burada yazılanları okudum da tek bir şey söyledim ALLAH en iyisini bilir!!!. Allah onun belasını versin. (Bir de 2. Selim'in hükümdar olması çok kötü oldu. bayezid hükümdar olsaydı her şey iyi olurdu. Selim han olduktan sonra bayezid ve 5 oğlunu öldürdü.. Bayezid han olsaydı öyle yapmazdı bence... ALLAH en iyisini bilir) Genüz xeyre.
Hava 6 Yıl Önce
Şehzade Mehmet'in ölümünü, Mahidevran Sultana mal edenler, akıl ve ruh sağlığınızı kontrol edin. Mahidevran Sultan, bu kadar güçlüymüş madem neden Hürrem'i yok etmemiş. Böyle bir şeyi diziye göre nasıl yorumlarsınız.
Yıldız kalkan 6 Yıl Önce
Herkesin okuması gereken bir ders
İdal 6 Yıl Önce
Şehzade mustafa osmanlının istikbaliydi . Babasına verdiği söz gibi asla isyan etmemişdir . Ve bilindiği gibi babası sultan süleymana sadıktı diğer kardeşlerinden ayrı olarak da babasına büyük bir aşkla bağlıydı. Eğer hürrem sultan ve yanlıları tarafından oyuna getirilmeseydi tahta çıkar ve devleti kanuniden bile iyi yönetirdi belki 10 yıl belki 5 yıl ama islamı daha fazla yere yayacağı ve şu an avrupa da olan bir çok ülkenin de türk ülkesi olacağı kesindi . Ama ne yazık ki kardeşi sarhoş selim tahta geldi ve osmanlı duraklama devrine geçiş yapmaya başladı .... Benim en sevdiğim şehzade en mazlum olanı şehzade mustafa 'dır, en sevdiğim padişah ise sultan 1. Ahmet 'dir ❤❤❤❤
İdal 6 Yıl Önce
Şehzade mustafa osmanlının istikbaliydi . Babasına verdiği söz gibi asla isyan etmemişdir . Ve bilindiği gibi babası sultan süleymana sadıktı diğer kardeşlerinden ayrı olarak da babasına büyük bir aşkla bağlıydı. Eğer hürrem sultan ve yanlıları tarafından oyuna getirilmeseydi tahta çıkar ve devleti kanuniden bile iyi yönetirdi belki 10 yıl belki 5 yıl ama islamı daha fazla yere yayacağı ve şu an avrupa da olan bir çok ülkenin de türk ülkesi olacağı kesindi . Ama ne yazık ki kardeşi sarhoş selim tahta geldi ve osmanlı duraklama devrine geçiş yapmaya başladı .... Benim en sevdiğim şehzade en mazlum olanı şehzade mustafa 'dır, en sevdiğim padişah ise sultan 1. Ahmet 'dir .
Narin 6 Yıl Önce
Sultan Süleyman'ın en büyük hatası Şehzade Mustafa'yı boğdurmasıydı.
Erhan Bodur 6 Yıl Önce
Kanuni tahtı 2. Selime bırakması çok büyük yanlıştı. Nasıl bir kafayla bunu yaptı hala anlamış değilim.
Mehmet yılmaz 6 Yıl Önce
Bence zaten Kanuninin devleti Mustafa ve Bayezit gibi güçlü şehzadeler yerine 2. Selime bırakması devleti batırdı.
Özlem 6 Yıl Önce
Mustafa'ya nasıl kıydı be adam, sen zaten kaç yaşına gelmişsin ve ölüp gideceksin. Bırak tahtı zaten onun hakkı değil miydi de sen gidip kırma bozuk gavur soydan çocuklar yapıp sonrada tahtı ona bırakıyorsun? Bana kimse her şey devlet için demesin sakın. Süleyman efendinin yaptığı tamamen bencillik ve o Hürrem'in ne kadar şeytan olduğunu bilmesine rağmen ona bir şey yapmadı. Öbür tarafta Mustafa'nın eli her ikinizin de yakasında olacak inşallah.
devran 6 Yıl Önce
Sen kafanı yorma tüm kaynaklar, Hürrem öldürttü Mustafa'yı der.
ipek 6 Yıl Önce
bunlar insan degil ya
Harun 6 Yıl Önce
Osmanlı yı batıran kanunu dur en sevmediğim paris ab kanuni dir en sevdiğim şehzade mustafa dir Allah rahmet etsin
Beyazıt 6 Yıl Önce
Ediz, İran'a giden Beyazıt bilmeden konuşuyorsun.
Narin m 6 Yıl Önce
Osmanlı'nın akıllı şehzadeleri tahta geçememiş ve saray entrikacıları iş bilmez şehzadeleri tahta çıkarmışlar. Şehzade Mustafa, Cem sultan bunlar padişah olsaydı bugün dünya haritası farklı olurdu.