Kanun, tüketici kredileri ve kredi kartları ile ilgili sözleşmeler, kart üyelik aidatları, ön ödemeli konut satış sözleşmeleri, ayıplı malların iadesi, abonelik sözleşmeleri, reklamlar gibi birçok alanda, tüketici haklarını ve kanuna uymayanlar hakkında uygulanacak yaptırımları düzenliyor.
Yarın Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girecek olan yasa ile 21 milyar lira ticaret hacmine ulaşmış olan ve pazardaki payını her geçen gün artıran, internet, telefon, katalog gibi yollarla kurulan mesafeli sözleşmeler ayrıntılı olarak düzenleme altına alınacak.
Cumhurbaşkanlığı'ndan bugün yapılan açıklamada, "6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından Anayasanın 89. maddesinin birinci fıkrası ile 104. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi uyarınca yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilmiştir" denildi. Yasa onayı duyurularının Köşk'ten genelde akşam saatlerinde yapılmasına rağmen bugünkü onay duyurusunun öğlen saatinde yapılması dikkat çekti.
Aidatsız kredi kartı
Yarın yüyürlüğe girecek yasayla tüketici ve konut kredileri, kredi kartları, ayıplı malların iadesi, reklamlar gibi pek çok alanda uygulanacak yaptırımlar belirlendi, yeni düzenlemeler yapıldı.
- Yasaya göre tüketiciler "aidatsız kredi kartı" alabilecek.
- Konut kredisini erken ödeyene tazminat indirimi yapılması zorunlu olacak.
Karmaşık sözleşmeler son bulacak
-Yasaya göre; küçük puntolarla ve karmaşık olarak düzenlenen sözleşmelere son verilecek. Tüketicinin taraf olduğu sözleşme ve bilgilendirmeler "en az on iki punto" büyüklüğünde, anlaşılabilir dilde, açık, sade ve okunabilir olacak.
- Sözleşmede öngörülen koşullar, keyfi şekilde sözleşme süresi içinde, tek taraflı olarak, tüketici aleyhine değiştirilemeyecek. Tüketiciden haksız olarak talep edilen ücret, masraf ve komisyonların alınmasının önüne geçilecek.
-Temerrüt hali de dahil olmak üzere, tüketici işlemlerinde bileşik faiz uygulanmasına son verilecek.
Cayma hakkı 14 gün
-Eski kanunda 7 gün olan cayma hakkı süresi 14 güne çıkarıldı.
-Tüketici, sipariş vermediği bir ürünün kendisine gönderilmesi durumunda bundan sorumlu olmayacak.
-Tüketici kredisi ve konut finansmanı (yani mortgage) sözleşmelerinde, tüketicinin isteği dışında sigorta yaptırılması uygulamasına son verilecek.
Tazminatlar düzenlendi
-Tüketici kredi borcunun vadesinden önce kapatılması halinde, erken ödeme tazminatı talep edilemeyecek.
- Konut kredisi erken ödeme tazminatında kalan vade sayısı 36 ayı aşmayan kredilerde, ödenen tutarın yüzde 1’ini geçemeyecek.
- Erken ödenen tutar, kalan vade sayısı 36’yı aşmayan kredilerde kredinin yüzde birini, vade sayısı 36 ayı aşan kredilerde ise yüzde 2’yi geçemeyecek.
- Oranların değişken olarak belirlenmesi halinde tüketiciden erken ödeme tazminatı talep edilemeyecek.
Devre mülk satışında cayma yok
- Devre mülk satışları 643 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu uyarınca resmi şekilde yapılmak zorunda olduğundan bu işlemlerde "tüketici için cayma hakkı" geçerli olmayacak. 14 günlük cayma süreci dolmadan tüketiciden ödeme yapılmasının istenmesi veya tüketiciyi borç altına sokan belge verilmesinin yasaklanmasının satışlarda sorunlara yol açabileceği kaydedildi. Bu nedenle devre mülk hakkı veren sözleşmeler hariç cayma süresi dolmadan satıcı veya sağlayıcı, tüketiciden herhangi bir isim altında ödeme yapmasını veya tüketiciyi borç altına sokan herhangi bir belge verilmesini isteyemeyecek.
Aidatsız kredi kartı olacak
-Bankacılık işlemlerinde faiz dışında alınacak ücret, komisyon ve masaflar, bakanlığın görüşü alınarak BDDK tarafından belirlenecek.
-Bankaların, yıllık aidat ücreti olmayan kredi kartları da olacak.
-Her türlü banka hizmeti, kredi, sigorta, bireysel emeklilik, yatırım ve ödeme ile ilgili mesafeli sözleşme kurulmadan önce tüketici sözleşme şartları hakkında bilgilendirilecek.
-Tüketici, finansal hizmetlere ilişkin sözleşmelerden 14 gün içinde cayma hakkına sahip olacak.
Maketten satışta sözleşme yok
-İnşaat firmaları, inşaat ruhsatı almadan maketten satış olarak da bilinen ön ödemeli konut satışı yapamayacak.
- Tüketicilerin yaşayabileceği mağduriyetlerin önlenmesi amacıyla bina tamamlama sigortası zorunlu hale getirilecek.
- Mağduriyetlerin en çok yaşandığı "kapıdan satışlarda" tüketicilerin hakları genişletilecek. Kapıdan satış yapacakların Bakanlıktan izin alması zorunlu olacak.
Ayıplı mala ispat
-Taşınır mallarda 2, taşınmazlarda 5 yıl olan zaman aşımı süresi içinde kalmak kaydıyda, ilk 6 ayda ortaya çıkan ayıplarda, malın ayıplı olmadığını satıcı ispat edecek.
-Tüketicinin ayıplı malda sözleşmeden dönme, ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme, ücretsiz onarım, ürünün değiştirilmesini isteme haklarından birini kullanabilecek.
-Yapı ruhsatı alınmadan, tüketicilerle ön ödemeli konut satışı sözleşmesi yapılamayacak. Tüketici, 14 gün içinde ön ödemeli konut satış sözleşmesinden cayma hakkına sahip olacak.
İnternetten alışverişe düzenleme
-21 milyar lira ticaret hacmine ulaşmış olan ve pazardaki payını her geçen gün artıran, internet, telefon, katalog gibi yollarla kurulan mesafeli sözleşmeler ayrıntılı olarak düzenleme altına alınacak.
-Finansal hizmetlerin mesafeli satışı yeniden düzenlenecek. Böylece Avrupa Birliği yönergesi, ilk defa iç hukuka aktarılacak.
-Elektrik, su, doğalgaz, internet, telefon gibi tüm aboneliklerde tüketiciler, istediği zaman abonelik sözleşmesini feshetme hakkına sahip oldu. Abonelik sözleşmesinin feshi, sözleşmenin kurulmasından daha ağır şartlara bağlanması yasaklandı.
Ders kitapları değişecek
-Gazete ve dergi gibi süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen promosyon kampanyaları daha sıkı kurallara bağlanacak. Gerçeği yansıtmayan indirimli satış kampanyaları yasaklanacak.
-Ders kitaplarına tüketici haklarına ilişkin bölümler konulacak.
-Yayın kuruluşlarına, tüketiciyi bilinçlendirici program yayınlama zorunluluğu getirilecek.
- Tüketicilerin ticari reklam yoluyla yanıltılmasını engelleyecek tedbirler etkinleştirilecek. Saldırgan ve aldatıcı nitelikte olan her türlü haksız ticari uygulama yasaklanacak.
Saadet zinciri yasaklanacak
-Halk arasında "saadet zinciri" veya "çok katmanlı satış" olarak bilinen; gerçekçi olmayan para veya malvarlığı kazanma ümidi vererek, birçok tüketicinin mağdur olmasına neden olan "Piramit Satış Sistemleri" yasaklanacak.