Edmund Hilary örneğine bakalım. Tenzeng Norgay ile birlikte dünyanın en yüksek yeri Everest Tepesi’ne ilk ulaşan kişi… Yıl 1953… Başarana kadar böyle bir hedefin gerçekleştirilebilir olduğunu bile bilmiyordu. Nasıl ısrar edip, bunu yapabildi? Bir röportajında, Edmund Hilary güçlü motivasyonun ve konsantrasyonun önemine vurgu yaptı. Ayrıca dikkatli ve iyi bir planlamaya.
En yükseği amaçlamak ve hedefinize ulaşmak için böyle bir ısrara sahip olmak ister misiniz? Bunun için güçlü bir motivasyona ihtiyacınız var. Peki nedir bu motivasyon dedikleri?
Motivasyon Nedir? Motivasyon en basit anlamıyla “bir şeyleri yapma arzusudur”. Hedef temelli davranışları başlatan, rehberlik eden ve devam ettiren süreçtir. Motivasyon harekete geçmemizi sağlayan şeydir. Susadığınızda suya uzanmak, sevgilinizi memnun etmek için ona hediye vermek, iyi görünmek için güzel kıyafetler almak, bilgi elde etmek için kitap okumak motivasyon sâyesinde olur.
Motivasyon biyolojik, duygusal, sosyal ve bilişsel (idrak ile ilgili) güçleri içerir. Bu etmenler davranışın oluşmasını sağlarlar. Suya uzanmak biyolojik, sevgilinize hediye vermek duygusal, güzel kıyafetler almak sosyal ve kitap okumak bilişsel bir gücün neticesidir.
Günlük kullanımda motivasyon bir insanın bir şeyi neden yaptığıdır. Örneğin, bir öğrenci iyi bir üniversiteye girmek konusunda o kadar motive olmuştur ki, her gününü çalışarak geçirmektedir.
Motivasyonun Parçaları Motivasyonun üç temel parçası vardır:
Harekete geçme (aktivasyon) Devamlılık (ısrar) YoğunlukHarekete geçme (aktivasyon), bir davranışı başlatma kararını içerir. Örneğin, psikoloji konusunda kendini geliştirmek için bir psikoloji dersine kayıt olmak.
Devamlılık (ısrar) engeller ortaya çıksa da hedefe ulaşmak için çaba harcamaya devam etmektir. Psikoloji örneğinden devam edersek, bu zorluklar iyi bir not almanın çok fazla enerji ve zaman gerektirecek olması olabilir.
Son olarak, yoğunluk hedefi kovalarken, ne kadar konsantre, coşkulu ve güçlü olduğunuzdur. Örneğin, bir öğrenci çok fazla efor sarfetmezken, başka biri derslerdeki tartışmalara katılarak, ders dışında araştırma olanaklarını kullanarak, hedefe ne kadar kendini vererek gittiğini gösterir.
Dış ve İç Motivasyon Motivasyon nereden ilham alındığına göre ikiye ayrılır: dış motivasyon ve iç motivasyon. Dış motivasyon insanın çevresinde ortaya çıkar ve genellikle kupalar, para, ün ve övgü gibi ödülleri içerir. İç motivasyon ise kişinin içinde ortaya çıkanlardır. Örneğin, zor bir bulmacanın sonucunu bulmak sadece bir problem çözmenin kişisel hazzı içindir.
Motivasyonu Artırma Yolları
1) Bir Amaç Bulun ve Niyetinizi Belirleyin Dış motivasyon genellikle ödülü kazanmak üzerine kuruludur ve anlamsız da olsa bir şeye ulaşma isteği verir. Dış motivasyonun tersine iç motivasyon kişinin düşünmesini ve daha yaratıcı bir şekilde durumu ele almasını sağlar. Araştırmalar bir amaca sahip olmanın bize iç motivasyon sağladığını gösteriyor. Bir amaca sahip olmak tutku kıvılcımını yaratıyor, ki bu da başarının yakıtı.
Niyet belirlerken, kendimize bir yön, bir çerçeve oluşturmuş oluruz. Hem de görünmeyen güçleri harekete geçiririz. Çünkü niyet belirlemek bilinçaltımızı yeni modellerin ve yani seçimlerin farkına varmak üzere programlar. Ayrıca çekim yasasının sonucu olarak bizi o hedefe doğru çekmeye başlar.
İnsan mükemmelliğinin kalbi genelde sizi çeken, özgürleştiren ve zorlayan bir şeyi keşfettiğinizde ya da size yaşama anlamı, neşe ve tutku veren bir şeyi bulduğunuzda atmaya başlar. Terry Orlick
2) Büyük Düşünün ve Dilekler Tutun Hedefler belirlemek motivasyonu artırmak için mükemmel bir yoldur. Bazı insanların iş yapmaya karşı dirençleri vardır. İşte bunun üstesinden gelmenin yolu düşünce sürecini değiştirmekten geçer. Ne olmak, ne yapmak istediğimizi hayal ederek ve görselleştirerek işe koyulabiliriz. Dilekler tutmak hedef belirlemeyi daha kolay ve daha eğlenceli hâle getiren başka bir yoldur.
Çoğu insan başkalarına karşı sorumlu olduğunda hedeflerini yerine getirme ihtimalinin artacağını düşünür. Ama yakın zamanda yapılan araştırmalar başkalarına hedeflerimizden bahsetmenin başarı oranını azaltığını gösteriyor. Çünkü hedefi söylediğimizde hedefe ulaşmışız gibi bir hisse kapılıyoruz. Bu da motivasyonun azalmasına neden oluyor.
Hedeflerinizi yazmayı unutmayın. Bir şey zihindeki bir düşünceden çıkıp, somut hâle gelirse fiziksel gerçeklikte yer kaplar ve enerjiyi kendine çeker. Ayrıca hedeflerimizi düzenli bir şekilde hatırlamak için de önemlidir. Yazmanın diğer bir faydası ise böylece gidiş yolunu takip edebilecek olmanız.
Hayatımda, kendi istediğin şeyler için başkalarına bağlı kalmamak gerektiğini öğrendim. Dışarı çıkıp, sahip olmak için korkamazsın. Büyük hayal etmelisin, güçlü dileklerin olmalı ve hedeflerinin peşinden gitmelisin, çünkü bunu kimse yapmayacak senin için.” Cee Lo Green
3) İyi Yaptığınız Bir İş İçin Kendinizi Ödüllendirin Hayal edebiliriz, dileriz, hedefler belirleriz ve yapmak istediğimiz şeyler hakkında konuşabiliriz. Ama gerekli iş yapmaya başlayana kadar çok fazla sonuç görmeyiz. Eğer işi sürekli ertelemeye başlarsak, kendimize basit bir söz verebiliriz ve görevi yerine getirdiğimizde kendimizi ödüllendireceğimizi söyleyebiliriz. İster rahatlama amaçlı olsun, ister lezzetli bir yemek olsun, isterse bir maceraya atılmak olsun. Bunu yaptığımızda, bir dış motivasyon yaratırız. Böylece işi yapmak için daha motive oluruz.
Ödüllendirdiğin şeye sahip olursun. Neye sahip olmak konusunda açık ol ve sistemli olarak onu ödüllendir.” Bob Nelson
4) Korkularınızla Yüzleşin ve Kucaklayın Onları Korku motivasyonumuzu artırabilir. Ayrıca korktuğumuz şeye göre düşürebilir de. Korkularımızla temasta olmak bariyerleri ortadan kaldırmak ve bizi geride tutan, sınırlayan inançlardan kurtulmak için mükemmel bir yoldur. Kendimize yalan söylemek ve korkularımızın varlığı inkar etmek yerine, onlarla yüzleşelim, sevgi ve anlayış ile kucaklayalım onları. Bunun bir yolu korktuğumuz şeylerin listesini yapmak ve kendimizi olduğumuz gibi kabullenmek olabilir. Duygularımızı yanlış olarak ya da kurtulunması gerek bir şey olarak yargılamayalım. Her şey bir sebeple oradadır. Onları yanlış ve doğru diye yaftalamak yerine, ne vadediyorlar onu öğrenelim ve bize artık hizmet etmediklerini anladığımızda bırakıverelim. Gölgelerimiz ve belirgin zayıflıklarımız hakkında ne kadar fazla öğrenirsek, bunlar o kadar gücümüz olur.
Sabaha sadece gölgeler eşliğinde gelebilirsiniz.” J.R. R. Tolkien
5) Besin Maddeleri ve Egzersiz Doğru beslenme ve düzenli egzersiz mutluluğun anahtar bileşenleridir. Eğer vitamin, mineral ve diğer besin maddeleri açısından zengin bir diyetle beslenirsek, daha berrak bir zihnimiz olacaktır. Böylece ilham ve motivasyon kendiliğinden gelecektir. Eğer sağlıksız yiyecekleri işlenmiş gıdalar, yüksek miktarda şeker ve sağlıksız yağlarla beslenirsek depresif ve sersem hissederiz. Bu da motivasyonumuzu etkileyecektir.Egzersiz yapmak endorfin düzeyini artırır ve doğal bir “iyi hissetme” sağlar. Daha iyi hissettiğimizde kaynağımıza daha bağlı olur ve kendimiz yaratıcı bir şekilde ifade edip, hayatın tadını efor harcamadan tadabiliriz.
Fiziksel egzersiz sadece sağlıklı bir vücudun en önemli anahtarlarından biri değildir, ayrıca yaratıcı ve dinamik bir düşünsel faaliyetin temelidir.” John F. Kennedy
6) Sevgi ve Minnettarlık Sevdiğiniz şeylerin bir listesini yapın ve onlar için teşekkür edin. Ne kadar sevgi ve minnettarlık durumunda kalırsak, o kadar olumlu düşünür ve hayatımızda o kadar doğru yöne gideriz. Vücudumuzun stres kimyasallarını üretmeye başlaması için bir dizi negatif düşünce yeterlidir. İyi haberse zihnimizi negatiflik döngüsünden kurtulmak için eğitebiliriz. Küçük şeyler için üzülmemeyi öğrenebiliriz. Ne kadar sevgi ve minnettarlık bölgesinde kalırsak, o kadar hayatlarımızdaki olaylara farklı tepkiler verebiliriz. Sevdiğimiz ve minnettar olduğumuz ölçüde amacımıza bağlı kalır ve motivasyonumuzu artırırız.
Minnettarlık hayatın bütünlüğünün kilidini açar. Böylece sahip olduklarımız bizim için yeterli, hatta fazla olurlar. İnkar kabullenmeye, kaos düzene, şaşkınlık açıklığa döner. Bir yemek ziyafete, bir ev yuvaya, bir yabancı arkadaşa döner. Minnettarlık geçmişi anlamlandırır, bugün için huzur getirir, yarın için bir vizyon yaratır.” Innerspace
7) Zihin Haritalama ve Görselleştirme Hayallere ve hedeflere görsel bir hâle getirmek başarıya odaklanmayı sağlar.
Zihin haritalama basitçe anlatmak gerekirse konseptlerin birbirine bağlanmış biçimde gösterilmesidir. Örneğin, bir yuvarlağın içine bir madde yazıyorsunuz ve onu diğer bir maddeyle bir çizgi ile ilişkilendiriyorsunuz. Beynimiz çağrıştırma ve hayal etme ile çalıştığı için, zihin haritası düşünme sürecine yardım ediyor. Renkler, kavisli çizgiler ve resimler kullanarak zihin haritasını göz için çekici hâle getirin. Zihin haritalama birçok şey için kullanılabilir. Fikirlerinizi genişletmek ve daha organize olmak için mükemmel bir yoldur.
Görselleştirme yine benzer bir fikirden hareketle düşüncelerin görsel bir temsilidir. Yapmak istediğimiz şeylerin resimlerini bir araya getirip, onlardan bir kolaj yaratarak görselleştirme yapabiliriz. Görselleştirdiğiniz şeylere düzenli bir şekilde bakarsanız, emin olun iyi sonuçlar alacaksınız.
İyi iş dünyası liderleri bir görüş yaratırlar, onu açık bir şekilde ifade ederler, tutkulu bir şekilde ona sahip olurlar ve bıkıp usanmadan onu sonuna getirirler.” Jack Welch
8) Yazma ve Yaratıcı İfade Olumsuz da olsalar, düşüncelerinizi yazmaya kendinizi adarsanız açığa çıkmanıza izin vermiş olacaksınız. Bir zaman sonra düşünce biçimlerinizi fark edecek ve engelleri ortadan kaldırmak için bir fikre sahip olacaksınız. Bazen sadece yazarak problemlerimizi çözebiliriz. Negatif olan her şeyin bir listesini yapmayı deneyin ve onları pozitif bir şekilde okuyun. İnanmanıza gerek yok, ama zamanla bu negatif şeylere karşı bağışıklık kazanmış olacaksınız.
Hedeflerinizi yazmak da çok yardımcı olabilir. Özellikleri konusunda ne kadar fikre sahip olursak, onlara doğru ilerlemek de o kadar kolay olacaktır. Zaten ne olduğunu bilmediğimiz bir şeyi nasıl elde edebiliriz ki? Büyük hedeflerinizi daha küçük parçalara bölün. Mümkün olan en spesifik şeklini yazın.
Yaratıcı ifade motivasyon sağlamak için başka bir yoldur. Yaratıcı olmak ve sevdiğimiz şeyi yapmak bir amacı takip etmenin büyük bir parçasıdır. Yapmaktan hoşlandığımız şeyler için vakit ayırmaya ihtiyacımız var. Bir enstrüman çalmak, yemek hazırlamak, resim yapmak, yoga veya dans etmek olabilir. Tutkularımızı takip etmek bizi hem daha ilgi çekici yapar hem de yaşamımızı daha dolu hale getirir.
Soluklanmayan at yol almaz.” Atasözü
9) Yeni Yetenekler Öğrenin Bazen rutinin içinde kısılıp kalmış gibi hissederiz. Yeni şeyler öğrenmek için zaman yaratın. Hayatlarımızda kullanmak için araçlarımız olmadan, bulunduğumuz yerde sınırlı oluruz. Büyüme, öğrenme, yeni bilgiler keşfetme ve kendimizi geliştirmeyle, hedeflerimize ulaşmak için ne öngörüler kazanabiliriz. Önemli konuşmacıları dinleyin, kitap okuyun, araştırın, film seyredin, kurslara katılın, dışarı çıkın ve gerçek hayat tecrübesi kazanın.
Delilik aynı şeyleri sürekli sürekli yapmak ve farklı sonuçlar ummaktır.” Albert Einstein
10) Doğaya Çıkın
Hayatımızı küçük kutular içinde yaşamak, ekranlara bakıp, sağlıksız ne varsa yemek yazgımız değil bizim. Doğa mükemmel bir iyileştiricidir. Taze hava koklayarak, çıplak ayaklarımızı toprağa basarak, yürüyerek, koşarak, güneş ışığını hissederek, yüzerek, kuşları dinleyerek stresimizi azaltabilir ve potansiyelimizin kilitlerini açabilir. Doğaya yakın bir şekilde yaşamak neşe, sağlık, yaratıcılık getirecek ve çevremizdeki bolluğu görmemizi sağlayacaktır. Bazen doğada bir nefes almak motive olmak ve ilham almak için yeterlidir.
Doğa acele etmez, hem de her şey başarıya ulaşmıştır.” Lao Tzu