Avrupa nasıl dinliyor?

Dünyada ve Türkiye'de dinlemeyle ilgili tartışmalar uzun süredir gündemdeki yerini korurken, Avrupa ülkeleri bu konuyu farklı yöntemlerle düzenliyor.

Dünya 13.01.2014, 11:26 13.01.2014, 11:29 Mehmet Berke
Avrupa nasıl dinliyor?
İngiltere'de, "dinleme" konusunda 14 yıl önce "araştırma yetkileriyle" ilgili çıkarılan yasaya göre hareket ediliyor. Ülkede sadece istihbarat servislerinin ve güvenlik biriminin başındaki kişiler, dinleme talebinde bulunabiliyor. Onay ise devlet bakanı tarafından veriliyor. Devlet bakanı onayı ancak ulusal güvenlik tehdidi ve ağır suçları tespit ile önleme gibi durumlarda verebiliyor. Dinleme için gerekçeler uygunsa Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin "gizlilik hakkı" maddesinin ihlal edilmemesine dikkat ediliyor.

Dinleme konusunda verilen yetki üç ay geçerli oluyor. Ağır suçlar konusundaki dinleme talepleri üç ay, ulusal güvenlik konusundaki talepler ise altı ay daha uzatılabiliyor. 

Ancak ülkede bir kişi kasten ve yasal yetkisi olmadan dinleme yapıyorsa bu suç kabul ediliyor. İngiltere'de "yasa dışı dinleme" konusu son olarak 2011 yılındaki telekulak skandalıyla gündeme geldi. Avustralyalı medya patronu Rupert Murdoch'ın sahibi olduğu "News of the World" isimli tabloid gazetesinin sansasyonel haber için birçok kişinin telefonunu yasa dışı olarak dinlediği ortaya çıktı. Skandalın ardından 168 yıllık gazete, Temmuz 2011'de kapatıldı ve gazetenin editörleri aleyhine davalar açıldı. Bazı gazetecilerin, telefon numaralarını edinmek için polise para ödediği de basına yansıdı.  

Onayı "G10 Komisyonu" veriyor

Almanya’da güvenlik birimleri, ağır suç soruşturmalarında ancak hakim kararıyla şüphelilerin telefonlarını dinleyebiliyor. İstihbarat birimleri ise terör gibi ülke güvenliği için tehdit oluşturan durumlarda, Federal Meclis (Bundestag) bünyesindeki bağımsız “G10 Komisyonu’nun” onayıyla telefon ve internet haberleşmesini takip edebiliyor.

Adalet Bakanlığı verilerine göre, 2012 yılında yaklaşık 6 bin soruşturmada hakimlerin onayıyla şüphelilerin telefon ve internet haberleşmeleri izlendi. Hakimler, suç unsurları bulunması, somut şüphelerin ortaya koyulması kaydıyla dinleme taleplerine onay veriyor.

Adalet Bakanlığı’nın istatistiklerinde, istihbarat birimlerinin “önleme amaçlı” yaptıkları dinlemeler bulunmuyor. Bu faaliyetler, yargı tarafından değil, Bundestag'daki özel “G10 Komisyonu” tarafından denetleniyor. Komisyon adını, anayasanın mektup, posta ve telefon haberleşmelerinin gizliliğini düzenleyen 10'uncu maddesinden alıyor.

G10 Komisyonu’nun açıkladığı son rapora göre, federal istihbarat birimleri 2012 yılında, yaklaşık 30 bin dinleme talebi için komisyondan onay aldı. Bu kapsamda başta terör tehlikesi, silah kaçakçılığı ve uluslararası yaptırımların ihlalini önleme amaçlı olmak üzere 850 bin telefon görüşmesi, elektronik posta ya da cep telefonu mesajı izlendi.

İçişleri Bakanlığı'nın izni gerekiyor

Alman yasalarına göre istihbarat birimleri, dinleme talepleri için önce İçişleri Bakanlığı’ndan izin talep ediyor. İçişleri Bakanlığı’nın yeşil ışık yakması durumunda bu talepler Federal Meclis’teki “G10 Komisyonu’nun” onayına sunuluyor.

Anayasanın “ mektup, posta ve telekomünikasyon gizliliği” başlıklı 10'uncu maddesinde güvence altına alınan haberleşme gizliliği ancak belirli durumlarda sınırlandırılabiliyor ve dinlemeler için izin verilebiliyor. Bu istisnai durumlar, vatana ihanet suçu, demokratik hukuk devleti için tehlike oluşturan suçlar, dış güvenliği tehlikeye sokabilecek suçlar, ülke savunmasına karşı suçlar, ülkede konuşlu NATO kuvvetlerine karşı suçlar, İkamet Kanunu’nu ihlal suçları olarak sıralanıyor.

Alman yasaları, “stratejik iletişim istihbaratı” başlığı altında, Alman dış istihbarat teşkilatı BND'ye, yabancı ülke vatandaşlarının yurt dışıyla yaptıkları telefon ve internet haberleşmelerini izleme hakkı tanıyor. BND yasalar çerçevesinde, Almanya’dan yurt dışı ile yapılan internet ve telefon iletişiminin en fazla yüzde 20’sini takip edebilme hakkına sahip bulunuyor. Yasalar, dış istihbarat servisi olan BND’ye Alman vatandaşlarının iletişimini izleme hakkı ise tanımıyor.

Dinlenme veya izlenme bittikten sonra, soruşturmayı tehlikeye düşürmeyeceği ve ülke çıkarlarına karşı olmaması durumunda dinlenen kişiye dinlendiğine dair bir bildirim yapılması zorunluluğu bulunuyor. 

Fransa'da sorumluluk başbakanda

Fransa’da dinleme ve izlemeler yargı ya da devlet izniyle gerçekleşebiliyor. Yargı kararıyla yapılan dinlemeler ve elektronik belge takibinde sulh ya da sorgu hakimi izni gerekiyor. Dinlemelerin ya da takibin süresi 4 ayı aşamıyor, aşması halinde kararın yenilenmesi gerekiyor.

Devlet izniyle yapılan dinlemelerde tüm sorumluluk başbakana veriliyor ve başbakan emriyle hareket ediliyor. Dinlemeler devlet ve ulus çıkarının öne çıktığı terör, ulusal güvenlik, ekonomik, bilimsel konularda yapılıyor. Devlet kanalıyla yapılan dinlemelerde başbakan haricinde bağımsız bir güvenlik komisyonu da dinleme için yetkilendirme hakkına sahip bulunuyor.

Fransa’da terörle mücadelede yılda ortalama 20 bin dinleme müracatının yapıldığı biliniyor. Bankacılık alanında yapılan dinlemelerde elde edilen bilgiler, 6 ay ila 5 yıl arasında saklanabiliyor. Ülkede 2011-2012 arasında gelen 197 bin elektronik takip talebinden yüzde 70’nin işleme konulduğu belirtiliyor.

#türkiye #ingiltere #dünya #Avrupa #ülke
Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 21 Kasım 2024
İmsak 06:22
Güneş 07:52
Öğle 12:55
İkindi 15:25
Akşam 17:48
Yatsı 19:12
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 11 31
2. Fenerbahçe 11 26
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 12 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 11 16
9. Kasımpasa 12 14
10. Konyaspor 12 14
11. Antalyaspor 12 14
12. Rizespor 11 13
13. Trabzonspor 11 12
14. Gaziantep FK 11 12
15. Kayserispor 11 12
16. Bodrumspor 12 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Ankaragücü 12 19
7. Ahlatçı Çorum FK 12 19
8. Boluspor 12 18
9. Şanlıurfaspor 12 18
10. Manisa FK 12 17
11. Esenler Erokspor 12 17
12. Ümraniye 12 17
13. Pendikspor 12 17
14. Keçiörengücü 12 15
15. Gençlerbirliği 12 15
16. İstanbulspor 12 14
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 12 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 11 23
3. Chelsea 11 19
4. Arsenal 11 19
5. Nottingham Forest 11 19
6. Brighton 11 19
7. Fulham 11 18
8. Newcastle 11 18
9. Aston Villa 11 18
10. Tottenham 11 16
11. Brentford 11 16
12. Bournemouth 11 15
13. M. United 11 15
14. West Ham United 11 12
15. Leicester City 11 10
16. Everton 11 10
17. Ipswich Town 11 8
18. Crystal Palace 11 7
19. Wolves 11 6
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 13 33
2. Real Madrid 12 27
3. Atletico Madrid 13 26
4. Villarreal 12 24
5. Osasuna 13 21
6. Athletic Bilbao 13 20
7. Real Betis 13 20
8. Real Sociedad 13 18
9. Mallorca 13 18
10. Girona 13 18
11. Celta Vigo 13 17
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Deportivo Alaves 13 13
16. Las Palmas 13 12
17. Getafe 13 10
18. Espanyol 12 10
19. Real Valladolid 13 9
20. Valencia 11 7