Vergi Dairesi Otomasyon Projesi ile SGK bildirgesi kayıtlarının sorgulanmasıyla yapılan incelemelerde 220 bini aşkın kişinin sahte sigorta yaptığı belirlendi. Bazı işletmelerin de asgari ücrette artışı bahane edip işçi çıkardığı ya da bu ücreti vermemek için usulsüz uygulamalara gittiği ortaya çıktı. İşverene para cezasının yanı sıra Türk Ceza Kanunu, Borçlar Kanunu kapsamında da 5 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açılıyor.
PARA FAİZİYLE ALINIYOR
İncelemelerde yasal olarak faaliyette görünen işyerine kâğıt üzerinde sigorta yapılıp çalışmadan prim yatırılıyor gösteriliyor. Bazılarının emeklilik için gün sayısını doldurmak bazılarının sigorta ve vergi teşvikinden yararlanmak ya da asgari işçilik uygulamasındaki barajı doldurmak için bu yöntemlere başvurdukları saptandı. Sahte sigortalar iptal edilirken, örneğin üç yıl sahte sigorta yaptıran kişi geçmişte yatırdığı primleri de kaybediyor, emekli aylığı olarak aldığı bütün parayı faiziyle geri devlete ödüyor
İşverenden de bu yıllara ait vergi cezası alınıyor. Bazı işverenlerin asgari ücretteki artış faturasını çalışana çıkardığı belirlendi. Bazıları fazla mesai alacaklarını asgari ücretin içine katarken, bazılarının da zam tutarını elden geri aldığı ortaya çıktı. İşverenin maliyeti düşürme adına asgari ücreti usulüne uygun vermemesi durumunda iki asgari ücret tutarında para cezası, gecikme zammı, usulsüzlük cezaları hatta hapis cezasıyla karşı karşıya kalıyor. Asgari ücret ödenmeyen ve eksik ödenen her işçi için her ay 162 lira ceza kesiliyor. Bakanlık ayrıca, sigortasız işçi çalıştıran firmalara da 500 milyon lira ceza kesti.
30 MİLYAR MALİYETİ VAR
SGK verilerine göre kayıtdışı istihdamın Türkiye için yıllık maliyeti yaklaşık 30 milyar lira. Kayıtdışı istihdam oranında 1 puanlık azalma devletin kasasına yaklaşık 1 milyar TL girmesi anlamına geliyor. Mevzuat kapsamında işyerlerine 20 başlıkta denetim yapılıyor. Bu kapsamda sigorta, ortak sağlık ve güvenlik birimleri, gelir ve aylık alanlara ilişkin sağlık, sigorta, iş kazası ve meslek hastalığı gibi çalışma hayatında inceleme ve raporlanma işlemi yapılıyor.
ÇALIŞAN DA CEZA ALACAK
Yapılan soruşturmaların ardından, usulsüz işlemlerle sahte sigortalı gösterilmelerine yardımı olan çalışanlan ile para karşılığında işyerlerinde prim yatırmadan sahte sigortalılık sağlayıp SGK'yı dolandıran personel hakkında da işlem başlatıldı. Çalışmalar kapsamında kaçak işçi çalıştıran işletmelere de göz açtırılmıyor. Son iki yılda 70 bine yakın işyerinde denetim yapılırken, kayıtdışı çalıştırılan 45 bin sigortasız işçi de sosyal güvenlik kapsamına alındı.
