Kayıp-kaçak bedeli aboneye geri ödenecek

Yargıtay'ın 17 Aralık'ta yaptığı toplantıda, elektrik abonesinden kayıp-kaçak parası alınamayacağına karar verdi. Karar sonucu aboneler dağıtım şirketlerinden, sadece 2014 senesi için 5-6 milyar lira kayıp kaçak bedelinin iadesini talep edebilecek.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, bir elektrik abonesinin faturadaki kayıp-kaçak bedelini dağıtım şirketinden istemesiyle başlayan hukukî süreçte tarihî karara imza attı. Kurul, daha önce abone lehine verdiği karara dağıtım şirketinin itirazını görüşmek için 17 Aralık'ta toplandı. "Hırsızın kullandığı kaçak enerji dürüst vatandaştan tahsil edilemez." diyerek aboneden kayıp-kaçak bedeli alınamayacağına hükmetti. Nihai kararla birlikte dağıtım şirketi, geçmiş 10 yıllık dönem için aldığı bedeli aboneye iade edecek. 36,9 milyon abone için emsal niteliğini taşıyan karar doğrultusunda sadece 2014 için 5-6 milyar TL bedelin iadesi talep edilebilecek.

Elektrik dağıtım şirketleri, abone grubuna göre değişmekle birlikte (konut, sanayi, ticarethane, resmi daire gibi) faturanın yaklaşık yüzde 14'ünü 'kayıp-kaçak bedeli' olarak tahsil ediyor. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, kararına, "Elektriğin kaybı sırasında ve başka kişiler tarafından hırsızlanmak şartıyla kayıp-kaçak bedelinin abonelerden alınması, şeffaf hesap verilebilirlik, hukuk ve adalet devleti ile bağdaşmaz. Haksız şart teşkil eder. Hırsızlıkları önlemek, devletin en öncelikli görevidir. Hırsızın kullandığı kaçak enerji dürüst vatandaştan tahsil edilemez." görüşünü gerekçe gösterdi.

Yargıtay'ın 'Elektrik abonelerinden kayıp-kaçak parası alınamaz' kararına konu dava, Mersin Silifke'de bir elektrik abonesinin şikâyetiyle başladı. Abone, elektrik faturalarından alınan kayıp-kaçak parasının yasalara aykırı olduğunu belirterek, iadesi için Tüketici Sorunları Hakem Heyeti'ne (TSHH) başvurdu. Heyet, aboneyi haklı buldu. Ancak elektrik dağıtım şirketi konuyu Tüketici Mahkemesi'ne taşıdı. Tüketici Mahkemesi, Tüketici Sorunları Hakem Heyeti'nin verdiği karara yapılan itirazı reddetti. Şirket, temyiz için Tüketici Mahkemesi'ne dilekçe verdi. Mahkeme "Temyiz olanağı yoktur." diyerek talebe olumsuz cevap verdi. Bu karar da elektrik dağıtım şirketi tarafından temyiz edildi. Yargıtay ilgili hukuk dairesi, Tüketici Mahkemesi'nin verdiği "Temyiz olanağı yoktur." kararıyla ilgili "Temyiz olanağı vardır, kayıp-kaçak bedeli EPDK mevzuatı gereği alınır." dedi ve Tüketici Mahkemesi'nin verdiği kararı bozdu. Tüketici Mahkemesi bozulan dosyayla ilgili kararında ısrar etti. Bu karar da elektrik dağıtım firması tarafından temyiz edildi. Dava, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'na geldi. Kurul, dağıtım şirketini haksız bulan Tüketici Sorunları Hakem Heyeti'nin kararı doğrultusunda hüküm verdi ve dolayısıyla Tüketici Mahkemesi'nin verdiği "Tüketici haklıdır" kararını aldı. Bu sefer de Hukuk Genel Kurulu kararına itiraz geldi. Kurul da 17 Aralık'ta konuyu gündeme aldı ve "Abone haklıdır" diyerek adli yargı sürecini sonlandırdı. Son merci olan Hukuk Genel Kurulu 'karar düzeltme' talebini, 5'e karşı 42 oyla aldı.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun, elektrik dağıtım şirketlerinin abonelerden aldığı kayıp-kaçak parasının iadesiyle ilgili verdiği karar (2014-7-11884 esas ve 2014-1045 sayılı karar) dağıtım sektörünü derinden etkileyecek. Enerji yönetimi kaynaklarının verdiği bilgiye göre, karar bütün elektrik aboneleri için emsal teşkil ediyor. Abonelerin, kayıp-kaçak parasını alabilmek için Yargıtay'ın son kararını emsal gösterip dağıtım şirketi aleyhine dava açmaları gerekiyor. Davada aboneler, hem halen tahsil edilen kayıp-kaçak bedeli için tedbir isteyecek hem de geçmiş 10 yıllık bedelin iadesini talep edecek. Abonelerin faturaları 2 bin lira altı ise Tüketici Hakem Heyeti'ne (fatura tutarına göre), 2 bin lira üstü için ise mahkemeye başvurmaları gerekiyor. Bu karar üzerine milyonlarca dava açılabilecek ve dağıtım şirketlerinin abonelere milyarlarca lirayı bulan tutarda kayıp-kaçak bedeli ödemesi söz konusu olacak. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verilerine göre Türkiye'de geçen yıl itibarıyla 36 milyon 861 bin 757 elektrik abonesi bulunuyor. Uzmanlar, 2014 yılı için yaklaşık 70 milyar lira elektrik bedeli tahsil edileceğini tahmin ediyor. Yüzde 20-25 kaçağa dahil olmayan abone grubu dikkate alındığında, bu yıl için 5-6 milyar lira civarında kayıp-kaçak bedelinin iadesinin talep edilebileceği kaydediliyor.