339 'EVET' Oyuyla Anayasa Değişiklik Teklifi Yasalaştı

AK  Parti'nin, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun  Teklifi, 339 oyla kabul edilerek yasalaştı.  Meclis'te teklifin tümü üzerinde yapılan gizli oylamaya 488  milletvekili katıldı. Oylamada 339 kabul, 142 ret oyu kullanıldı; 5 oy boş çıktı,  2 oy ise geçersiz sayıldı.

Meclis Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı, oylama sonucunu açıklamadan  önce, egemenliğin kayıtsız şartsız milletin olduğunu söyledi. Bahçekapılı,  oyların usulüne göre kullanıldığını ve teklifin kabul edildiğini duyurdu.

AK Parti'li milletvekilleri, oylama sonucunu ayakta alkışlayarak  karşıladı.

Daha sonra AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Binali Yıldırım,  teşekkür konuşması yapmak üzere kürsüye geldi.

Başbakan Yıldırım: "Artık karar  milletimizindir, milletin verdiği karar, başımız gözümüz üzerinedir." dedi.

MHP Genel Başkanı Bahçeli: "Milletimiz için hayırlı uğurlu olsun.  İnşallah Türk milleti, yapacağı kendi değerlendirmesiyle de yine milletimize bir  fayda sağlayacaktır." değerlendirmesinde bulundu.

KANUN NELER GETİRİYOR?

Kanuna göre, anayasanın "yargı yetkisi" başlığında değişikliğe  gidiliyor. Yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce  kullanılacağına dair hüküm, "bağımsız ve tarafsız" mahkemelerce kullanılacağı  şeklinde değişiyor.

Kanun, anayasada yasamayı düzenleyen "TBMM'nin kuruluşuna" dair 75.  madde, "milletvekili seçilme yeterliliğini" düzenleyen 76. madde, "TBMM'nin seçim  dönemini" düzenleyen 77. maddede düzenlemeler yapıyor.

Buna göre, milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak.

Milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indirilecek. "Askerlikle  ilişiği olanlar" milletvekili adaylığına başvuramayacak.

Anayasanın "TBMM'nin seçim dönemi" başlıklı maddesi, "TBMM ve  cumhurbaşkanının seçim dönemi" olarak değişiyor.

TBMM seçimleri 4 yılda değil, 5 yılda bir yapılacak. Cumhurbaşkanı  seçimleri de TBMM seçimleri gibi 5 yılda bir olacak ve seçmenler iki seçim için  aynı gün sandığa gidecek. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilecek.

Cumhurbaşkanı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun  sağlanamaması halinde, belirtilen usule göre ikinci oylama yapılacak.

TBMM'nin görevleri ve yetkileri; "kanun koymak, değiştirmek ve  kaldırmak, bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, para  basılmasına ve savaş ilanına karar vermek, milletlerarası antlaşmaların  onaylanmasını uygun bulmak, TBMM üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğunun kararı ile  genel ve özel af ilanına karar vermek, anayasanın diğer maddelerinde öngörülen  yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek" olarak sıralanıyor.

MECLİS'İN DENETİM YETKİSİ

Anayasanın, TBMM'nin bilgi edinme ve denetim yollarına ilişkin  maddesindeki değişiklik ile yasamanın belli bir konuda Meclis Araştırması  yapması, Genel Görüşme açarak Genel Kurulda görüşmesi ve milletvekillerinin,  cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanların cevaplaması istemiyle yazılı soru  sorması yeniden düzenleniyor.

Buna göre, TBMM, "Meclis Araştırması", "Genel Görüşme", "Meclis  Soruşturması" ve "Yazılı Soru" yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini  kullanacak. "Gensoru", denetleme yetkisinden çıkarılacak.

"Meclis Araştırması", belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan  incelemeden ibaret olacak.

"Genel Görüşme", toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli  bir konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi şeklinde gerçekleştirilecek.

"Meclis Soruşturması", cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanlar hakkında,  anayasanın teklifle değiştirilen 106. maddesinin 5, 6 ve 7. fıkraları uyarınca  yapılan soruşturmadan ibaret olacak.

"Yazılı Soru", en geç 15 gün içinde cevaplanacak. Milletvekilleri,  yazılı soruları bakanların yanı sıra cumhurbaşkanı yardımcılarına da  yöneltebilecek.

"Meclis Araştırması", "Genel Görüşme" ve "Yazılı Soru" önergelerinin  verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis İçtüzüğü ile  düzenlenecek.

CUMHURBAŞKANININ PARTİSİYLE İLİŞİĞİ KESİLMEYECEK

Cumhurbaşkanı seçilen kişinin partisiyle ilişiğinin kesilmesine  yönelik düzenleme kaldırılıyor.

Anayasanın, cumhurbaşkanının nitelikleri ve tarafsızlığına ilişkin  maddesi ile seçimine yönelik maddeleri, "Adaylık ve seçim" başlığı altında  birleştiriliyor.

Cumhurbaşkanı; 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili  seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından  seçilecek.

Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl olacak. Bir kişi en fazla 2 kez  cumhurbaşkanı seçilebilecek.

Mevcut anayasadaki, cumhurbaşkanlığına aday gösterilmede 20  milletvekilinin yazılı teklifini arayan hüküm kaldırılıyor.

Ayrıca en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar  toplamı birlikte hesaplandığında yüzde 10'u geçen siyasi partilerin ortak aday  gösterebilmesi hükmü de değiştiriliyor. Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti  grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya  birlikte en az yüzde 5'ini alan partiler ile en az 100 bin seçmen aday  gösterebilecek.

Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin TBMM üyeliği ise sona erecek.

Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan  aday cumhurbaşkanı seçilecek. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı  izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılacak. Bu oylamaya, ilk oylamada en  çok oy alan iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday  cumhurbaşkanı seçilecek.

İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan biri herhangi nedenle  seçime katılmazsa, ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya  göre ikame edilmesi suretiyle yapılacak.

İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum  şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde  cumhurbaşkanı seçilecek. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması  halinde TBMM seçimi yapılmayacak, sadece cumhurbaşkanı seçimi yenilenecek.

Seçimlerin tamamlanamaması halinde yenisi göreve başlayıncaya kadar  mevcut cumhurbaşkanının görevi devam edecek. Cumhurbaşkanı seçimlerine ilişkin  diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenecek.

CUMHURBAŞKANI "DEVLET BAŞKANI" OLACAK

Anayasanın, "cumhurbaşkanının görev ve yetkilerine" ilişkin maddede de  değişiklik yapılıyor ve cumhurbaşkanına "devlet başkanı" sıfatı getiriliyor.

Devletin başı olan cumhurbaşkanına, yürütme yetkisi de veriliyor.

Cumhurbaşkanı, "devlet başkanı" sıfatıyla Türkiye Cumhuriyeti'ni ve  Türk milletinin birliğini temsil edecek, anayasanın uygulanmasını, devlet  organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını sağlayacak.

Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü TBMM'de açılış  konuşmasını yapacak. Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj verecek.

Cumhurbaşkanı, kanunları yayımlayacak ve kanunları tekrar görüşülmek  üzere TBMM'ye geri gönderecek. Kanunların, TBMM İçtüzüğü'nün tümünün veya belirli  hükümlerinin anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle  Anayasa Mahkemesinde iptal davası açacak.

KARARNAME ÇIKARMA YETKİSİ

Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atayacak ve  görevlerine son verecek.

Cumhurbaşkanı üst düzey kamu yöneticilerini atayacak, görevlerine son  verecek ve bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları cumhurbaşkanlığı  kararnamesi ile düzenleyecek.

Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyeti'nin    temsilcilerini gönderecek,  Türkiye Cumhuriyeti'ne gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul edecek.  Milletlerarası antlaşmaları onaylayacak ve yayımlayacak.

Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli  gördüğü takdirde halkoyuna sunacak. Milli güvenlik politikalarını belirleyecek ve  gerekli tedbirleri alacak.

TBMM adına, Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil edecek  olan Cumhurbaşkanı, Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verecek.

Cumhurbaşkanı, sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebi ile  kişilerin cezalarını hafifletecek veya kaldıracak.

Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı  kararnamesi çıkarabilecek. Kararnamelerle, yürütmenin ihtiyacını karşılaması  sağlanacak, temel hak ve hürriyetler ile siyasi hak ve hürriyetler, düzenleme  alanı dışında bırakılacak.

Kanunda açıkça düzenlenen konularda cumhurbaşkanlığı kararnamesi  çıkarılamayacak.

Kanunlarda, kararname konusu ile aynı konuda farklı hüküm bulunması  halinde kanun uygulanacak. TBMM'nin aynı konuda kanun çıkarması durumunda,  cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelecek.

Cumhurbaşkanı, kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara  aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecek. Kararnameler ve  yönetmelikler, yayımdan sonraki bir tarih belirlenmemişse, Resmi Gazete'de  yayımlandıkları gün yürürlüğe girecek.

Cumhurbaşkanı ayrıca, anayasada ve kanunlarda verilen seçme ve atama  görevleri ile diğer görevleri yerine getirecek ve yetkileri kullanacak.

CUMHURBAŞKANI HAKKINDA SORUŞTURMA AÇILMASI İSTENEBİLECEK

Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tam  sayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilecek.

Meclis, önergeyi en geç 1 ay içinde görüşecek ve üye tam sayısının  5'te 3'ünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilecek. Soruşturma  açılmasına karar verilmesi halinde, TBMM'deki partilerin güçleri oranında  komisyona verebilecekleri üye sayısının 3 katı olarak gösterecekleri adaylar  arasından her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak 15 kişilik  bir komisyon tarafından soruşturma yapılacak.

Komisyon, soruşturma sonucunu belirten raporunu 2 ay içinde Meclis  Başkanlığına sunacak. Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona  bir aylık yeni ve kesin bir süre verilecek.

Rapor, Başkanlığa verildiği tarihten itibaren 10 gün içinde  dağıtılacak, dağıtımından itibaren 10 gün içinde Genel Kurulda görüşülecek. TBMM,  üye tam sayısının 3'te 2'sinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilecek.

YÜCE DİVAN YARGILAMASI 3 AY İÇİNDE TAMAMLANACAK

Yüce Divan yargılaması 3 ay içinde tamamlanacak. Bu sürede  tamamlanamazsa bir defaya mahsus 3 aylık ek süre verilecek, yargılama bu sürede  kesin olarak sonlandırılacak.

Hakkında soruşturma açılmasına karar verilen cumhurbaşkanı seçim  kararı alamayacak.

Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkum edilen cumhurbaşkanının  görevi sona erecek. Cumhurbaşkanının görevde bulunduğu sürede işlediği iddia  edilen suçlar için görevi bittikten sonra da bu madde hükmü uygulanacak.

CUMHURBAŞKANI YARDIMCILIĞI GELİYOR

Cumhurbaşkanı, seçildikten sonra bir veya daha fazla cumhurbaşkanı  yardımcısı atayabilecek.

Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde 45  gün içinde cumhurbaşkanı seçimi yapılacak. Yenisi seçilene kadar cumhurbaşkanı  yardımcısı, cumhurbaşkanlığına vekalet edecek ve cumhurbaşkanına ait yetkileri  kullanacak.

Genel seçime bir yıl ve daha az kalmışsa, TBMM seçimi de cumhurbaşkanı  seçimiyle yenilenecek.

Genel seçime bir yıldan fazla kalmışsa, seçilen cumhurbaşkanı, TBMM  seçim tarihine kadar görevine devam edecek. Kalan süreyi tamamlayan cumhurbaşkanı  açısından bu süre dönemden sayılmayacak.