Son 10 yıla damga vuran kelimeler!

Oxford Üniversitesi Yayınevi'nin her sene seçtiği "yılın kelimesi", sadece seçildiği ülkenin değil dünyanın da içinde bulunduğu sosyo-ekonomik ve kültürel duruma ışık tutuyor.

Bilim & Teknoloji 13.06.2014, 12:08 14.06.2014, 00:16 Emre
Son 10 yıla damga vuran kelimeler!

Seçkin ve yaygın sözlükleriyle de tanınan Oxford Üniversitesi Yayınevi, her sene “yılın sözcüğü”nü seçerek o seneye damgasını vuran kelimeleri öne çıkarır. Bu kelimeler, aynı zamanda geçmiş senenin siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel atmosferine de bir ölçüde ışık tutar.

2013 yılında ABD Başkanı Barack Obama’yı bile içine alan bir furya haline gelen “selfie” yılın kelimesiydi. 

Selfie’nin “yılın kelimesi” olduğu bir Dünya ’nın nasıl bir yer olduğu konusunda söylenecek çok şey olabilir. Peki, son on yılın kelimelerine bakınca Dünya nasıl bir yer olarak görünüyor?

Ve Türkiye bu Dünya’nın neresinde?...
 
İşte bu soruların cevaplarını düşünmek isteyenler için, Oxford’a göre son 10 yılın kelimeleri: 

2004 yılının kelimesi “chav” ucuz altın mücevherler ve beysbol şapkaları takan, alışveriş merkezlerinde takılan İngiliz delikanlılarını betimlemek için kullanılıyor. Türkçe’deki karşılığı ırkçı bir söylem olduğu bile önem taşımayacak kadar dile yerleşmiş olan “apaçi” kelimesi. Alışveriş merkezlerinde zaman geçiren, jöleli kabarık saçları, yırtık kotları ve beyaz spor ayakkabıları ile dikkat çeken delikanlılar Türkiye’de olduğu kadar, dünyanın en gelişmiş ülkelerinden İngiltere’de de ciddi bir işsizlik sorunu olduğunun göstergesi haline geliyor. 

2005 yılında İngilizleri gittikleri her yere götürmek suretiyle adeta kendine kitleyen sudoku yılın kelimesi seçilmiş. Eskiden olsa, sudoku dile İngilizceleşerek girecekken, olduğu gibi kabul görmesi ve yaygınlaşması, İngilizcenin de çok-kültürlü bir dil haline geldiğini gösteriyor. Yani, tüm dilleri etkileyen bir dil bile başka dillerin etkileşiminden kurtulamıyor. Elbette, kitleler halinde sudokuya yönelen tek ülke İngiltere değil. Türkiye de 2005 yılından itibaren popüler gazetelerin bulmaca eklerine girdi. 

2006 yılının kelimesi “bovvered” komedyen Catherine Tate’in Lauren karakterini canlandırdığı bir dizide sıkça kullandığı ve kültürün dil üzerindeki etkisini gösterircesine popülerleşmiş bir kelime. Rezil eden ya da sinirlendiren anlarda kullanılan bu kelimenin sözlük anlamı “mesele yaratmak”.

2007 yılının kelimesi “karbon izi” yani “carbon footprint” olarak belirlenmiş. Bir hareketin ortaya çıkardığı karbondioksit miktarı olarak bilinen karbon izi, tüketim alışkanlıklarımızın doğaya ve gezegene verdiği zararı belirtmek için ölçümlenir. İklim değişikliği konusunda Kyoto Protokolü kapsamında da çalışmaların yürütüldüğü 2007 senesine, gezegeni koruma endişesinin damga vurmuş olduğu gözlemleniyor. 

2008 yılının kelimesi “credit crunch” 2007-2008 yıllarında yaşanan küresel finans kriziyle alakalı. Kısacası bankaların kredi verme faaliyetlerini azaltma durumu olarak adlandırılabilen bu durum, Türkiye’de de üretime darbe vururken daha fazla işsizliğe yol açmıştı.
 
2009 yılının kelimesi “simples” ise reklamcılığın gücünü gösterir nitelikte. Aleksandr adında bir şirketin fiyat kıyaslama yapan bir internet sitesinin reklamında oynarken “simples” demesi kelimeyi toplumun gündelik diline yerleştirivermiş. Hangi konulardan, şeylerden hangi kelimeleri kullanarak bahsettiğimizi belirleme gücü biraz da reklamların elinde diyebiliriz. 
 
2010 yılının kelimesi “big society” [büyük toplum] Muhafazakar Parti’nin genel seçim manifestosunda kullanılmış. Yerel toplulukları ve bireyleri, siyasilerin gücünü onlara geri vererek bir araya getirmeyi ima eden bir kalıp. 

2011 yılının kelimesi “squeezed middle” ise toplumun enflasyondan, maaş iniş çıkışlarından ve kamu harcamalarındaki kesintilerden en çok etkilenen kesimini, yani orta ve düşük gelirli vatandaşları anlatıyor. 

2012 yılının kelimesi seçilen “omnishambles” ilk kez, İngiltere’nin kaotik politik durumunu eleştirmek amacıyla televizyonda, The Thick of It programında kullanılmış. Kelime, bütün, hepsi anlamlarına gelen Latince “omni” ile toplam düzensizlik, bozukluk anlamına gelen “shambles”ın birleştirilmesiyle üretilmiş. Serbest bir çeviriyle söylersek, içinden çıkılmaz hallerin hepsi ve çok daha fazlasını ima ediyor.

Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 23 Kasım 2024
İmsak 06:24
Güneş 07:54
Öğle 12:55
İkindi 15:24
Akşam 17:47
Yatsı 19:11
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 11 31
2. Fenerbahçe 11 26
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 12 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 11 16
9. Kasımpasa 12 14
10. Konyaspor 12 14
11. Antalyaspor 12 14
12. Rizespor 11 13
13. Trabzonspor 11 12
14. Gaziantep FK 11 12
15. Kayserispor 11 12
16. Bodrumspor 12 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Ankaragücü 12 19
7. Ahlatçı Çorum FK 12 19
8. Boluspor 12 18
9. Şanlıurfaspor 12 18
10. Ümraniye 13 18
11. Pendikspor 13 18
12. Manisa FK 12 17
13. Esenler Erokspor 12 17
14. Keçiörengücü 12 15
15. Gençlerbirliği 12 15
16. İstanbulspor 12 14
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 12 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 11 23
3. Chelsea 11 19
4. Arsenal 11 19
5. Nottingham Forest 11 19
6. Brighton 11 19
7. Fulham 11 18
8. Newcastle 11 18
9. Aston Villa 11 18
10. Tottenham 11 16
11. Brentford 11 16
12. Bournemouth 11 15
13. M. United 11 15
14. West Ham United 11 12
15. Leicester City 11 10
16. Everton 11 10
17. Ipswich Town 11 8
18. Crystal Palace 11 7
19. Wolves 11 6
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 13 33
2. Real Madrid 12 27
3. Atletico Madrid 13 26
4. Villarreal 12 24
5. Osasuna 13 21
6. Athletic Bilbao 13 20
7. Real Betis 13 20
8. Real Sociedad 13 18
9. Mallorca 13 18
10. Girona 13 18
11. Celta Vigo 13 17
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Getafe 14 13
16. Deportivo Alaves 13 13
17. Las Palmas 13 12
18. Espanyol 12 10
19. Real Valladolid 14 9
20. Valencia 11 7