Emar - Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR & MRG) Nedir?

İleri radyolojik görüntüleme yöntemleriyle özellikle beyin dokusunun ve hastalıklarının değerlendirilmesinde ön plana çıkan görüntüleme yöntemi Emar (MR) yani “Manyetik Rezonans”tır. Standart Emar (MR) görüntüleme ile beynin sadece anatomik ve yapısal durumu hakkında bilgi elde etmek mümkün iken, Hastanelerde bulunan yeni teknolojiler ile beynin metabolik, biyokimyasal ve hemodinamik yapısı hakkında da bilgi sahibi olunabilmektedir.

İÇİNDEKİLER:

1. Emar- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) Kısaca
2. Emar (MR) Çekimi
3. Emar (MR) Fiziği
4. Emar (MR) Artefaktları
5. Tesla Emar (MR)
6. Emar -MR (Manyetik Rezonans Görüntüleme) Nedir?
7. Emar (MR) Neden Çekilir?
8. Emar (MR) Hazırlığı Nasıl Yapılır?
9. Beyin Emarı (MR)
10. Cerrah İçin En güvenli Yol Haritası
11. Manyetik Rezonans Spektroskopi (MRS)
12. Volümetrik Emar MR Nedir?
13. Difüzyon Tensör Görüntüleme Emar (DTI MR)
14. Difüzyon Ağırlıklı Emarı (MR)
15. Perfüzyon Ağırlıklı Emarı (MR) (PA–MR)
16. Fonksiyonel Emar (MR) (fMR)
17. Emarı (MR) Anjiografi
18. Kalp ve Damar Sistemi Emarı (MR)
19. Vücut Emarı (MR)
20. Meme Emarı (MR)
21. Prostat Emarı (MR)
22. Kas İskelet Sistemi Emarı (MR)

Emar- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) Kısaca

Son yıllarda Emar (MR) tercih edilmesinin nedenleri arasında zararlı olan X-ışınlarını kullanmamakta olmasıdır. Çok güçlü mıknatıs ortamı içerisinde sadece radyo frekanslarını kullanarak vücudun atomlarının hareketlerini sadece kaydedecektir. Çekim öncesinde randevu aldığınız zaman hemşire ya da teknisyen tarafından söylenenlere dikkat etmeniz gerekmektedir. Çekim esnasında genellikle üzerinizde herhangi bir şey olmamalıdır. Emar (MR) çekimi 25 dakika ile 45 dakika arasında sürmektedir. Eğer tam çekim olması durumunda bu kadar uzun sürmektedir. Sade çekim olması durumunda daha kısa sürecektir. 3 ile 10 dakika arasında değişecektir.

Emar (MR) Çekimi

Emar (MR) çekiminden önce genellikle hastanın aç olması tavsiye edilmektedir. Ve herhangi bir ilaç kullanmakta olan bir kişiyseniz bu ilaçları da almamanız tavsiye edilecektir. Vücudunuzda herhangi bir ziynet eşyası ya da aksesuarın bulunmaması gerekmektedir. Bunların olması MR sonuçlarını görüntülenmesini etkileyecektir. MR tercih edilmesinin nedenlerinden çoğu radyasyon yaymaması sebebi ile tercih edilmektedir. Hastalıkları tespit etmek için çekilmektedir. Hastalıkları tespit ederken herhangi bir yan etkisi bulunmamaktadır. Ayrıca çok kısa süre içerisinde çekim yapacak ve bu çekim sonucunda kaliteli sonuçlar elde edecektir. Fakat bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Öncelikle kapalı alan korkusu olan bir kişi bunu yaptırmakta çok zorlanacaktır. Ücreti pahalı olması nedeniyle özel hastanelerde pahalı olmaktadır. 

Emar (MR) çekilmeyen bazı hastalar bulunmaktadır. Bunlar obez hastalar, kalp pili kullanan kişiler ya da böbrek yetmezliği olan kişilerin Emar (MR) çektirmemesi gerekmektedir. Emar (MR) istemişse doktor tarafından bunun yumuşak dokuların görüntülenmesinde önemlidir. Kanser hastalığının tespiti için istenebilir.

Beyin hastalıkları ya da omurilik rahatsızlıklarının tespiti için, kalp hastalıkları ya da iç organlarda oluşan bir hastalığı tespit etmek amacıyla istenecektir.

Emar (MR) Fiziği

Emar (MR) çekim sırasında MR fiziği çok güçlü olan mıknatıslar sayesinde çekim yapabilmektedir. Bu mıknatıslar cihazın en önemli parçaları olmaktadır. Bu mıknatısların bir ucu güney, bir ucu kuzey şeklinde iki farklı yönde olmaktadır. Makine çalışması durumunda mıknatısların harekete geçmesi sonucunda çok güçlü bir manyetik alan oluşturulması söz konusu olacaktır. Makine çalışması durumunda elektromanyetik alan radyasyon alanı oluşturacaktır. Bunun sonucunda verileri toplamaya başlar. Hücre sıvısı ve lipidler içerisinde bulunan hidrojen çekirdeği yani protonlar olmaktadır. MR görüntüsü sonuçlarında gri tonlar oluşması demek inceleme sonucuna göre değişecektir. Beyaz ya da açık tonlar daha fazla sinyal alanlarının olduğuna ve koyu siyah alanlar ise sinyalin çok az olduğu anlamına gelmektedir. 

Emar (MR) cihazının veri üç ana parçası bulunmaktadır. Bunlar ilki veri toplama konusunda yardımcı olacak manyetik alan oluşumunu sağlayan mıknatıslar olmaktadır. Ortası oyuk bir şekilde hastanın içerisine kızak yardımıyla girdiği bir bölüm vardır. Bu bölümün içerisinde hastanın şikayetleri sonucunda kesit alabilmek amacıyla ana manyetik alanın değişmesini sağlayacak olan gradiyent sargılar bulunmaktadır. Bu sayede hasta pozisyonunu asla değiştirmeden her 3 tarafından da çekim teknikleri sayesinde görüntü alması mümkün olacaktır.

Emar (MR) içerisinde bilgisayar sistemi de barındırmaktadır. Bu içerisinde ki bilgisayar çok geliştirilmiş olup bütün verileri anında kaydetmeye yarayacaktır. Genel radyo frekanslarının işlenmesi sonucunda görüntünün oluşmasını sağlayacaktır.

Son parçası ise görüntüleme monitörü olmaktadır. Bu işlem için çok yüksek çözünürlüğe sahip olan bir monitör olması gerekmektedir. Monitörde görünmekte olan sonuçlar doktor tarafından seçilecektir. Bunun sonucunda da film üzerine kaydedilmiş olur. Sistemi kontrol edecek olan bu bölge son parçasıdır.

Emar (MR) Artefaktları

Hastadan kaynaklanmakta olan artefaktlar sebebiyle kişilerin kalp atışları gibi nedenlerin yanı sıra hareket etmesi, vasküler, peristaltik ve hastanın yanlış pozisyonu sonucunda Emar (MR) görüntüsünün ciddi bir şekilde bozulmasına neden olacaktır. Bunun nedeni her hareketin artefakta yol açması olmaktadır. Çünkü dokudan sinyal gelecektir. Bu durumda Emar (MR) yanlış anlayacak ve hastanın sonuçları da yanlış olacaktır. Bu nedenle hastanın asla hareket etmemesi MR çekimi sırasında çok önemlidir. Ayrıca hastadan kaynaklanmayacak olan Görüntüleme artefaktları da mevcut olmaktadır. Bu daha sıklıkla incelenen bölgenin küçük olması durumunda frekansların her iki aksisinde görülmesi sonucunda ortaya çıkacaktır. 

Tesla Emar (MR)

Tesla (MR) hem tüm vücudun görüntülenmesinde hem de beyin ameliyatı sırasında tümörün tamamen temizlenebilmesi konusunda yardımcı olmaktadır. Tesla MR sayesinde cerrah her zaman için tümörün hem büyüklüğünü algılar, hem de yerini tam olarak tespit edebilir.

Daha hızlı çalışması sebebiyle birçok ameliyatta önemli rol oynamaktadır. Beyinde oluşacak herhangi bir kalıntının olmamasını sağlayacaktır. Büyümekte olan tümörün insanların yaşam kalitesini düşürecek olması nedeniyle hayati tehlike ortaya çıkaracaktır. Bu durumda kesin tanının konulması amacıyla Tesla MR uygulaması çok iyi sonuçlar vermektedir.

Ameliyata bağlı olan yan etkileri en aza indirmektedir. Çünkü bu yan etkilere neden olan beyne bağlanmış olan lifler arasında oluşacak bütün bağlantıları doktorun görmesini sağlayacaktır. Bunun sonucunda da doktor tarafından anında müdahale edilir.

Emar - MR (Manyetik Rezonans Görüntüleme) Nedir?

Manyetik Rezonans Görüntüleme büyük mıknatıslarla oluşturulan güçlü manyetik alan içinde radyo dalgaları kullanılarak belirli anatomik yapıları, diğer yapılardan net olarak ayırt etmek, sağlıklı ve hastalıklı dokular arasındaki farklılıkları saptamak ve tanımlamak için kullanılan bir tıbbi tekniktir. Bu özelliğiyle de çok küçük bebeklerde ve hamilelerde bile ( hamileliğin ilk üç ayında mutlak bir gereklilik olmadıkça tercih edilmez) tanısal amaçla güvenle kullanılabilen bir yöntemdir. Ayrıca Emar (MR) uyumlu anestezi cihazları yardımıyla kapalı yerde bulunma korkusu olan hastalarda, yaş olarak çok küçük çocuk ve bebeklerde, içeride hareketsiz kalamayacak hastalarda güvenli bir şekilde çekim yapılabilmektedir.

Emar (MR) Neden Çekilir?

Emar vücudun değişik bölgeleri için değişik amaçlarla uygulanabilir. Migren, baş ağrılarında, nörolojik rahatsızlıklarda, beyin tümöründen şüphelenilen hastalarda, epileptik nöbet geçiren hastalarda, göz, kulak, çene eklemi problemi olan hastalarda, omurga problemi, disk kaymaları ve disk fıtıklarında, omuz, diz gibi eklemler ve bağların değerlendirilmesinde, spor yaralanmalarında, kalp hastalıklarında, göğüs ve karın iç organ rahatsızlıklarında, kemik yapı rahatsızlıklarında MRG değerlendirme yapılabilir.

Günümüzde birçok hastanenin Emar(MR) sistemi, full nöropaketi 1.5 tesla gücünde olan en son teknolojik gelişmeleri içeren bu cihazı kullanmaktadırlar. Elektrofizyolojik kullanımı ile her bölge için yeterli ve özel programlarla donanmış bu cihazla;

• Beyin, göz, iç kulak ve kulak yapıları, hipofiz, çene eklemi, beyin atardamar ve toplardamar sistemleri gibi kafa bölgesine yönelik incelemeler,
• Boyun yapısı, gırtlar, yutak, tükürük bezleri, dil ve çevre yapıları,
• Akciğerler, kalp ve kalple ilişkili büyük damarlar,
• Karın içi organlar, alt karın bölgesi,
• Boyun, sırt ve bel bölgesi omurga patolojileri,
• Omuz, kol, dirsek, el bileği, el, kalça, uyluk, diz, bacak, ayak bileği ve ayak gibi uzuvların ve eklemlerin incelemeleri
• Tüm vücut anjiografi
• MR spektroskopi,
• Kranial ve abdominal diffüzyon görüntüleme,
• Perfüzyon MRG,
• MRCP, MR pyelografi ve MR myelografi.
• BOS akım çalışması,
• Kinematik incelemeler,
• Tüm vücut metastaz tarama
• Dinamik doku ( karaciğer, meme, tümör ) MR
• Bölgesel MR anjiografik incelemeleri

Emar (MR) Hazırlığı Nasıl Yapılır?

Emar için ekstra bir hazırlığa gerek yoktur. Aksine bir uyarı yapılmadıkça hasta yemeklerini yiyip ilaçlarını alarak gelebilir. Hastanın MR çekimi için tıbbi geçmişi ile ilgili bir form doldurması gerekmektedir. Ayrıca hasta üzerinde bulunan manyetik alandan etkilenecek, saat, kredi kartı, metal eşya vs. malzemeleri Emar (MR) odasına girmeden önce çıkarmak zorundadır. Eğer mesane doluysa aksi söylenmedikçe çekim öncesi idrarını yapmasında bir sakınca yoktur. İnceleme süresi genellikle 15-45 dakika arasında sürmektedir.

Bu süre içinde hastadan hareketsiz kalması istenecektir. En küçük bir hareketin görüntülerde bozulmaya neden olacağı da hasta tarafından bilinmelidir. Bazı durumlarda görüntü kalitesini iyileştirmek ve tanının güvenliğini artırmak için özel tasarlanmış MR kontrast ajanlar enjekte edilebilir. Bu ilaçlar MR görüntülerinin detaylarını netleştirmeye yardımcı olacaktır. Emar fiyatları günümüzde çok yüksek olmamakla birlikte önemli olan tam donanmımlı bir hastanede Emar çektirmektir.

Beyin Emarı (MR)

Beyin tümörleri, felçler, bunama ve multiple skleroz gibi kronik sinir sistemi hastalıklarını saptamak için en duyarlı yöntemdir. Ayrıca hipofiz bezi, beyin damarları, göz, iç kulak organlarının hastalıklarını değerlendirmede en duyarlı yöntem olarak kullanılmaktadır.

Beyinde bulunan lezyonlar hakkında bilgi sahibi olmak için bilinen yöntemlerle biyopsi yapmak zor, riskli ve zaman alıcı olabilmektedir. İleri MR görüntüleme yöntemleri ile beyinde şüphelenilen lezyonun tümör olup olmadığı belirlenebilir. Difüzyon MR, DTI MR, Fonksiyonel MR, Perfüzyon MR ve MR spektroskopi gibi ileri MR görüntüleme yöntemleriyle tümörün yaygınlığı, türü, metabolik- biyokimyasal yapısı, konuşma, görme ve hareket etmeyi sağlayan alanlar ve yolaklar ile olan ilişkisi değerlendirilebilir. İleri MR görüntüleme yöntemleriyle elde edilen veriler, tedavi yaklaşımlarının belirlemesini sağlamaktadır.

Cerrah İçin En güvenli Yol Haritası

İleri radyolojik görüntüleme yöntemleri, tanı konulması noktasında önemli bir yer tutarken ameliyatı gerçekleştirecek cerrahi ekip için güvenli yol haritasını da belirlemektedir. Tümör, ameliyat öncesi ileri MR yöntemleri kullanılarak her yönüyle incelenmektedir. Tümörün özellikle beyindeki kol bacak hareketleri, görme ve konuşma merkezleri ile ilişkisi detaylı olarak belirlenir. Elde edilen 3 boyutlu görüntüler üst üste konularak ameliyatta kullanılan “Nöronavigasyon” cihazına yüklenir. Bu sayede cerrahi ekibe tümöre ulaşılacak en kısa ve güvenli yol haritası çıkartılır.

Manyetik Rezonans Spektroskopi (MRS)

MR spektroskopi, beyin lezyonlarının ayrımında kullanılabilir. Beyin dokusunun ve lezyonların biyokimyasal özelliklerini değerlendirerek; apse, tümör ve tedaviye bağlı değişikliklerin tanısında kullanılan bir incelemedir.  Bu yöntem beyin tümörünün evrelemesi, tipi ve tedavi planlaması ile takibinde önem taşır.

Volümetrik Emar MR Nedir?

Volümetrik MR ile görüntüler daha ayrıntılı şekilde, ince kesitler alınarak incelenmek istenen beyin bölgesinin hacmi ölçülür. Böylece beyin hacmindeki değişikliklerin normalden farklılık gösterip göstermediği anlaşılabilir. Eğer hastalık varsa, bunun ilerlemesi tekrarlayan çekimlerle takip edilebilir.

Difüzyon Tensör Görüntüleme Emar (DTI MR)

DTI MR (Difüzyon Tensör Görüntüleme) su moleküllerinin hareketini ve yönünü temel alarak görüntüler elde eder.  Beyindeki beyaz cevher yolaklarının 3 boyutlu görüntülenmesiyle, beyin tümörlerinin ana yolaklar ile ilişkisi görülebilir.

Difüzyon Ağırlıklı Emarı (MR)

Difüzyon MR tekniğiyle dokudaki suyun moleküler hareketlerinden kaynaklanan görüntüler elde edilir. Difüzyon MR’ın başlıca kullanım alanı, en önemli mortalite (ölüm) ve morbidite nedenlerinden biri olan inmenin görüntülenmesidir. Akut inme tanısında doğruluğu çok yüksek olup BT ya da konvansiyonel MR’a göre üstündür.

BT ve standart MR teknikleri 1-2 saatlik bir enfarktı gösteremezken, difüzyon MR ile enfarkt çok erken dönemde kolayca görüntülenebilmektedir. Ayrıca difüzyon MR ile kafa içi kistik yapılar birbirinden ayrılabilmekte, tümöre bağlı omurga basısı sonucu oluşan kırıklarda iyi huylu kötü huylu tümör ayrımının yapılmasında, MS plaklarında ADC artışının görüntülenmesinde kullanılmaktadır.

Perfüzyon Ağırlıklı Emarı (MR) (PA–MR)

Bu teknikle beyin dokusunun fonksiyonel durumu hakkında bilgi edinilir. PA MR sayesinde serebral dokuda oluşan hasar ve yer kaplayan lezyonların neden olduğu hemodinamik değişikler izlenmektedir. Klinikte, inme, intrakranial (kafa içi) tümörler, epilepsi, demans (bunama), kognitif bozukluklarda ve normal fizyolojik değişimlerin non-invazif değerlendirilmesinde kullanılmaktadır.

Fonksiyonel Emar (MR) (fMR)

Beynin oksijenlenme ve kanlanmasındaki değişiklikleri ölçerek, cerrahi riskin değerlendirilmesi ve operasyonun planlanmasında çok değerli bir tarama yöntemi olarak kullanılmaktadır. En önemli ve güncel kullanım alanı duyusal-motor ve konuşma merkezlerine yakın kitle lezyonlarında cerrahi öncesi yeterli kalitede fonksiyonel haritalandırmanın yapılabilmesine imkan tanır. Hastalıklarda tedavi öncesi ve sonrası zihinsel-duygusal testler ile beraber yapılır. Test sonuçları karşılaştırılarak tanı ve tedaviyi güçlendirici olarak kullanılır.

Emarı (MR) Anjiografi

Damarlara kateterle girişim yapılmadan ve radyasyonsuz olarak, damarların detaylı görüntülenmesini sağlar. İntrakranial (kafa içi) damarların görüntülenmesinde, ayrıca aorta, böbrek, akciğer, kol ve bacak damarlarının görüntülenmesinde kullanılır.

Kalp ve Damar Sistemi Emarı (MR)

Kabin ve ana damarların yapısı ve fonksiyonu ile kalp adacıklarının boyutu, duvar kalınlıkları, kalp krizi veya ilerleyici kalp hastalığına bağlı gelişen kalp hasarının boyutunu saptamak için kullanılır. Koroner damarların görüntülenmesi, fonksiyonel çalışmalar ve eforlu perfüzyon MR çalışmaları da gün geçtikçe daha umut verici olma yolundadır. Hipertansiyon hastalarında, böbrek damarlarındaki daralma ve sorunların saptanmasında karaciğer, akciğer, kol ve bacak damarları gibi damarların da değerlendirilmesi işlemi MR anjiografide kolayca ve detaylı bir şekilde yapılabilmektedir.

Vücut Emarı (MR)

Vücut Emarı ile Kalp, ana damarlar, akciğer, karaciğer, böbrekler, dalak, pankreas, safra kesesi, safra yolları, karın içi damarlar detaylı bir şekilde incelenebilmektedir. Safra kesesi, safra yolları ve pankreas kanalına yönelik kolanjiopankreatikografi tetkiki ile de lümen yapıları vücut dışından iğne, kateter girişimi yapılmadan çok daha rahat ve detaylı olarak gerçekleştirilebilmektedir. Ayrıca MR radyasyon içermediğinden kadın ve erkek üreme organları, pelvik organlar ve mesane için iyi bir görüntüleme alternatifidir.

Meme Emarı (MR)

Meme Emarı, mammografi veya USG’nin yerine yapılan bir yöntem değil, her iki tanı yöntemi ile birlikte kullanılan bir yöntemdir. Meme görüntülenmesinde MR ve diğer tüm yöntemler, meme tümörlerinin erken tanısı için yapılmaktadır. Her iki memede çoklu odak araştırılması ( meme kanserlerinin önemli bir bölümü çoklu odaklar halinde gelişebilmektedir), silikon implant takılmış veya genç hastalarda izlenen yoğun meme dokusu gibi mammografinin zorlandığı alanlarda da tarama amaçlı kullanılabilmektedir. Ancak mammografide ve USG’de saptanan lezyonların iyi huylu veya kötü huylu olup olmadığının değerlendirilmesinde, meme MR önerilmektedir.

Prostat Emarı (MR)

MR (Emar) prostatın en sık görülen sorunları iltihaplar (prostatit), iyi huylu prostat büyümesi ( benign prostat hipertrofisi, BPH) ve prostat kanseri tanısında kullanılır. Ayrıca biyopsi ile prostat kanseri saptanmış hastalarda hastanın tedavi kararını ve sürecini belirleyecek olan tümörün büyüklüğü ve prostat dışında başka organlara yayılıp yayılmadığını saptamak için de iyi bir yöntemdir.

Kas İskelet Sistemi Emarı (MR)

Kaslar, tendonlar, bağlar, menisküsler, diğer eklem diskleri, eklem kapsülü ve çevre yumuşak dokular hakkında detaylı bilgiler vermektedir. Spor yaralanmalarına bağlı dokuların değerlendirilmesinde diğer uzuv yaralanmalarında, eklemlerin yeni ve eski rahatsızları, iltihaplı durumlarında ( artritler), ayrıca kas-iskelet dokusu iltihapları, kitleleri veya başka organlardaki kitlelerden kemiklere olan yayılımın değerlendirilmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca disk fıtığı (bel fıtığı veya boyun fıtığı gibi) skolyoz (kamburluk) gibi omurga problemleri ile spinal cerrahi sonrası cerrahinin etkileri ile ilgili değerlendirmelerde kullanılır.