Türkiye’de bir madencinin değeri ne kadar?

ABD’de ile Türkiye’de farklı zamanlarda benzer kaza yaşandı. ABD’li maden işçisi için 1.5 milyon dolar tazminat ödenirken, Türkiye’de bu rakam 226 bin TL oldu...

Türkiye 18.05.2014, 02:50 18.05.2014, 03:35 Mehmet Berke
Türkiye’de bir madencinin değeri ne kadar?

2010 yılında Batı Virginia’nın Naoma kasabasındaki Upper Big Branch madeninde meydana gelen patlamada 29 madenci öldü. Federal hükümetin atadığı bağımsız soruşturma komisyonu, madeni işleten Massey Energy şirketini suçlu buldu. Çünkü kaza önlenebilirdi, yangına yol açan ince kömür tozu birikmesi engellenebilirdi. Massey Energy şirketinin iş hayatı bitti, şirketi ve madeni devralan Alpha Natural Resources ölenlerin ailelerine 1.5 milyon dolar (3 milyon TL), toplamda 209 milyon dolar tazminat ödemeye razı oldu.


İki aile dava açtı

Zonguldak’ta ise geçen yıl 7 Ocak’ta Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Kozlu Müessesinde meydana gelen patlamada taşeron firmada çalışan 8 maden işçisi öldü. İki aile tazminat davası açarken, Zonguldak 3. İş Mahkemesi, 41 yaşındaki Yüksel Koca’nın eşi ve yakınlarına 226 bin 991 lira, 32 yaşındaki Muharrem Yapıcı’nın eşi ve yakınlarına da 175 bin 16 lira maddi ve manevi tazminat ödenmesine karar verdi.

Nasıl hesaplanıyor?

Türkiye’de 5510 sayılı sosyal güvenlik yasasının 21. maddesine göre, iş kazası üçüncü bir kişinin veya işverenin kusuru nedeniyle meydana gelmişse, bu iş kazası dolayısıyla SGK’nın yaptığı ve yapacağı tüm harcamalardan işveren ile üçüncü kişiler de sorumlu tutuluyor. İş kazaları dolayısıyla SGK sigortalı işçilere tedavi hizmetinin yanı sıra; geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri, ölüm halinde hak sahiplerine ölüm aylığı, kız çocuklarına evlenme ödeneği, cenaze ödeneği gibi harcamalar yapıyor. Bu şekilde hesaplanan ödemelerin yarısı, kusurlu bulunması halinde maden şirketinden peşin olarak isteniyor.

Soma’ya da aynı hesap

SGK, Soma’da yaşamını yitiren işçilerin ailelerine de bu sistemi uygulayacak. Tedavi giderleri, geçici iş göremezlik ödemeleri, çalışamaz hale gelenler olursa bunlara yapılacak sürekli iş göremezlik ödemeleri de eklenerek, sorumluluğu oranında işverenden tahsil edilecek. Kaza sonrası Çalışma Bakanlığı müfettişlerinin hazırlayacağı rapor, işverenin ödeyeceği söz konusu tutarın belirlenmesi açısından da büyük önem taşıyor. İşverenin kusuru yüzde 100’ün ne kadar altına inerse, ödeyeceği tutar da ona göre azalacak. Yüzde 80 kusurlu bulunursa, hesaplanacak tutarın yüzde 80’ini ödeyecek.

ABD’de 1.5 milyon dolar!

UZMANLAR CEVAPLADI:

İki ülke arasında neden uçurum var?

İki ülke arasındaki bu farkı değerlendiren hukukçular bu farkın ülkeler arasındaki sosyal sigortalar kanunu ve işveren ile çalışanın imzaladığı iş sözleşmesi nedeniyle oluştuğunu söylüyor... İki ülke arasındaki farkı Vatan’a değerlendiren İş Hukuku Avukatı Mehmet Emin Şan, Türkiye’de tazminat hesabının kanun koyucuya bırakıldığını söylüyor:

‘Ölmeseydi ne kazanırdı?’

“Türkiye’de Yargıtay’ın belirlediği PMF (Population Masculine et Feminine) tablosu var. Buna yaşam tablosu diyoruz. Tabloya işlenmek üzere bilirkişiler tarafından yaşamını yitiren çalışanın yaşı, aylık maaşı, toplum seviyesi, statüsü tespit ediliyor. Ardından ‘67 yaşına kadar yaşasaydı şu kadar para kazanabilirdi’ diye tespitte bulunuluyor. ABD ya da bir Avrupa ülkesi ile Türkiye kıyaslaması yapacak olursak da durum şöyle. Ülkeler arasında değerler bir değil. Çalışma koşulları farklı. İş sözleşmesi farklı. Kanunlar farklı. Eşit değerlendirme mümkün olmuyor. Bizde kanun koyucuya bırakılıyor. Biz iş kazası olmayacak gibi davranıyoruz. Standart tazminat uygulanıyor. Orada tazminat belli. Bu iki durum çözülürse bu uçurum ortadan kalkabilir.”

‘Sözleşmede yazmıyor’

Prof. Duygun Yarsuvat ise Avrupa, ABD ve Türkiye’de insana verilen değerin çok farklı olduğunu ifade ederek, şunları söyledi: “ABD ya da Avrupa ülkelerinde yaşanan kazalar sonucunda tazminat yüklü miktarda çalışanının ailesine ödenir. Sorumlu işverenler de yargılanarak ceza alır. Bu aradaki fark ise yargı sistemi, sosyal sigortalar kanununda yapılacak değişiklikle kapatılır. Türkiye’de işveren ile çalışan arasında imzalanan sözleşmede olası bir kaza sonucunda verilecek tazminat açık bırakılır. İşveren bunu önemsemez çalışansa buna dikkat etmez. Ancak Avrupa ülkelerinde iş sözleşmeleri çalışanlar yararınadır. Tazminatta bu nedenle yüksektir.”

Tazminat kanunu  için tam zamanı

- hacettepe Üniversitesi Maden Mühendisliği Maden işletme Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bahtiyar Ünver: “İş güvenliği açısından maden gibi riskli iş kollarında çalışanların hayatlarını kaybetmeleri durumunda, işveren tarafından yüksek tazminatlar verilmeli. Türkiye’de işveren, iş güvenliği önlemi almayıp üretime yöneliyor çünkü buradan para kazanıyor. Eğer iş güvenliğinden para kaybedeceğini görürse, her türlü önlemi alır. Örneğin bu kazayı ele alalım. Gaz geliyor ve çalışanı öldürüyor, çalışanın bir kusuru var mı? Yok. Kişi başı 1 milyon tazminat olsa, işveren  her türlü önlemi alırdı. İşveren, bu tür tazminat konularının gündeme gelmesini istemiyor. Ancak bu kaza, ileride yaşanacak kazaları engellemek için bir fırsat olabilir. Toplum tepkisi varken bu kanunu çıkarmanın tam zamanı.”

ÇAĞDAŞ ULUS

#haber #abd #sgk #zonguldak #dolar #Haberler #Avrupa #fırsat #hacettepe #hacettepe üniversitesi #çalışma bakanlığı #soma #vatan
Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 24 Kasım 2024
İmsak 06:25
Güneş 07:55
Öğle 12:56
İkindi 15:24
Akşam 17:46
Yatsı 19:11
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 12 34
2. Fenerbahçe 12 29
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 13 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 12 16
9. Rizespor 12 16
10. Gaziantep FK 12 15
11. Kasımpasa 12 14
12. Konyaspor 12 14
13. Antalyaspor 12 14
14. Trabzonspor 11 12
15. Kayserispor 12 12
16. Bodrumspor 13 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Boluspor 13 21
7. Ankaragücü 13 19
8. Ahlatçı Çorum FK 12 19
9. Keçiörengücü 13 18
10. Şanlıurfaspor 13 18
11. Ümraniye 13 18
12. Gençlerbirliği 13 18
13. Pendikspor 13 18
14. Esenler Erokspor 12 17
15. İstanbulspor 13 17
16. Manisa FK 13 17
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 13 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 12 23
3. Chelsea 12 22
4. Arsenal 12 22
5. Brighton 12 22
6. Tottenham 12 19
7. Nottingham Forest 12 19
8. Aston Villa 12 19
9. Newcastle 11 18
10. Fulham 12 18
11. Brentford 12 17
12. M. United 11 15
13. Bournemouth 12 15
14. West Ham United 11 12
15. Everton 12 11
16. Leicester City 12 10
17. Wolves 12 9
18. Crystal Palace 12 8
19. Ipswich Town 11 8
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 14 34
2. Atletico Madrid 14 29
3. Real Madrid 12 27
4. Villarreal 12 24
5. Girona 14 21
6. Mallorca 14 21
7. Osasuna 13 21
8. Athletic Bilbao 13 20
9. Real Betis 14 20
10. Real Sociedad 13 18
11. Celta Vigo 14 18
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Getafe 14 13
16. Deportivo Alaves 14 13
17. Las Palmas 14 12
18. Valencia 12 10
19. Espanyol 13 10
20. Real Valladolid 14 9