Bombalanan dağlar artık böyle kokuyor!

Batman'da 1990’larda boşaltılan köylerde artık çilek tarlaları var. Çözüm süreciyle köylerine dönen köylüler, çilek üretimine başladı. Üreticilerin sıkıntıları var ama huzurlular.

Yaşam 15.07.2014, 16:19 14.01.2017, 21:06 Emre
Bombalanan dağlar artık böyle kokuyor!

“Bu dağlarda kurşun değmeyen, bombalanmayan yer kalmadı. Her gün silah sesleri duyuyorduk...” Mahmut Doğan, 1990’larda köyünde yaşananları bu sözlerle anlatıyor. Doğan, yıllar sonra döndüğü boşaltılan köyünde şimdi çilek tarlaların sahibi. Çözüm süreciyle birlikte, ürettiği çilekleri, meyve ve sebze hallerine, reçel fabrikalarına gönderiyor.
 

Çözüm süreciyle çilek üretimi
 
Al Jazeera'den Burhan Ekinci'nin haberine göre; Güneydoğu’da çözüm süreci boşaltılan köylerine dönen insanlara iş imkanlarının açılmasını da sağlıyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın teşvikiyle hayata geçirilen Diyarbakır-Batman-Siirt Kalkınma Projesi ile köylülere hibe fonları sağlandı ve istihdam yaratıldı. Projeyle aynı zamanda köylülerin kendi işlerinin sahibi olmasını sağlıyor.
Çilek tarlası desteği sadece Batman'ın Sason ilçesine bağlı köylerde hayata geçiriliyor. Proje kapsamında ilçedeki 45 köyde toplam bin dönüm alandaki 200 adet çilek bahçesine destek verildi. Şu anda toplam 400 aile çilek bahçelerinden geçimini sağlıyor. Şimdi bu köylerde hasat zamanı. Merkezi Diyarbakır’da bulunan projenin koordinatörü Murat Akbaş ile ilçeye bağlı Yeniköy ve Kel Hasan köylerine gittik. Çilek tarlalarını dolaştık, köylülerle görüştük, sıkıntılarını, taleplerini dinledik.

Dağlar arasında çilek kokusu
 
Her iki köy dağlık bölgenin vadisinde kurulu. Geçmiş yıllarda tütün ekilen köylerde, şimdi tarlalardan çilek kokuları yayılıyor. Köyde, genç kadınlar, erkekler, çocuklar evlerinin önündeki tarlalarında çilek topluyor, kasalara dolduruyor. Çilekler, ya kentlerdeki meyve ve sebze hallerindeki komisyoncular tarafından alınıyor ya da Bingöl’deki çilek fabrikalarına gönderiliyor. Küçük çocuklar ise, topladıkları çilekleri kasalara doldurduktan sonra anayolun üstüne çıkarıp, satış yapıyor. Dört kilo ağırlığındaki bir kasa 10 TL’ye satılıyor. Çocuklar okul harçlarını çıkardıklarını anlatıyor. Köylülerin üretimle ilgili sıkıntıları yok değil. En büyük sıkıntıları dolu, don ve yağmurun hasatlarına verdiği zarar.

"Sera sistemine geçmek istiyoruz"
 

Üreticilerden 40 yaşındaki Ahmet Herdem’in talebi, çilek üretimi yapan diğer tüm köylülerin ortak dileği. Herdem; hasatlarının korunması için sera sistemine geçmek için bakanlıktan destek istiyor: “Geçen yıl 30 ton hasat kaldırdık. Bu yıl ise şu ana kadar 5-6 ton ancak kaldırabildik. Bu yıl don vurdu, ürünün yüzde 85’ini vurdu. Eğer tünel denilen sistemle çilekleri korumaya alırsak daha fazla üretim yaparız.”
Herdem’in anlatımına göre, 1990’ların başında koruculuk dayatmasıyla Aydın Nazilli İlçesi’ne göçetmek zorunda kaldılar. Ağabeyi ve kardeşleriyle birlikte 2006’da köylerine geri döndüklerini hatırlatan Herdem, “Çözüm süreciyle birlikte silah seslerini duymaz olduk. Eskiden çatışmalardan dolayı hayvancılık tarım yapamıyorduk. Ortam sakinleşti. Şimdi rahatlıkla yapabiliyoruz” diyor.

Herdem ağabeyi ve yeğeniyle birlikte 10 dönümlük tarlada üretim yapıyor. Aile, ilk hasadı geçen yıl kaldırdı. Ahmet Herdem’in aynı zamanda ortağı olan ağabeyi Naif Herdem, hasat zamanında geçici işçi çalıştıklarını anlatıyor. Günlük yevmiye 30 TL. İşçilere bir kasa da çilek veriliyor. Herdem, elektrik kesintilerine tepkili. “Elektrik kesiliyor, hasadı sulayamayınca zarar görüyor” diyor. Dört çocuk annesi Veliye Herdem ise, eskiden tütün tarlalarında çalıştığını hatırlatarak “Çilek daha kolay” diyor.
Çilek üretimiyle geri döndüler
 

Üreticilerden Mahmut Doğan, beş çocuk sahibi. 11'i erkek, üç kızkardeşi var. 1994’te köyleri boşaltılınca Doğan ailesi İstanbul’a göç etmek zorunda kaldı, 10 yıl sonra köyüne geri döndü. İki yıl önce çözüm süreciyle birlikte bir ağabeyi dışında diğer tüm kardeşleri de geri dönüş yaptı. 10 kardeş, şimdi15 dönüm tarlada iki yıldır çilek üretimi yapıyor.
 
Mahmut Doğan’a göre geri dönüşte; çatışmalı ortamın sona ermesi ve bölgede yaşanan huzurun etkisi büyük. Son iki yıldır yaptıkları çilek üretimi ise “İstanbul’da perişanlık”tan kurtulmalarını sağladı:

“O kadar çok perişanlık çektik ki, İstanbul’a tatile bile gitmem. Asla dönmem. Kirada oturuyorduk, faturalar vardı. Açlık sınırın altındaydık. Burada kira yok, fatura yok. Şimdi açlık sınırının üstüne çıktık. Ayrıca kendi işimizde çalışıyoruz. Yakalanan bu ortamı, barış sürecini kim bozarsa bozsun onun karşısında oluruz. Çözüm süreci köyümüzde çilek açtırdı. Asla geçmiş yıllara dönmek istemiyoruz.”
 

Köylülerden Şefik Doğan’ın sıkıntısı ise sadece bir dönüm arazisinin olması. Proje kapsamında üretim için iki dönümlük toprağa hibe veriliyor. Doğan, bu konuda bir formülün bulunmasını isteyerek “Çilek üretmek istiyorum ama arazim bu kadar” diyor.

"Çözüm süreciyle işimiz kolaylaştı"
 

Al Jazeera’ye konuşan koordinatör Murat Akbaş, çilek projesinin Bakan Mehdi Eker’in özel olarak ilgilendiği ve teşvik ettiği bir proje olduğunu söyledi. Akbaş, üç yıl önce Sason’un köylerinde öncelikli olarak yüzde yüz hibeli örnek bir bahçe oluşturduklarını söylüyor:
 
“Bu bahçeyi köylülere gösterdik. Hibe programı başlattık. O bahçe neticesinde insanlar gelip proje başvurusunda bulundular. Önceliğimiz kırsal alanı istihdam edilebilir, yaşanabilir yerler haline getirip o yerlere tekrardan tersine göçü oluşturmak.

Zorunlu göçle Batı illerine gidenler tekrardan topraklarına geri dönsünler ama nasıl? Biz köylülerin çalışabilecekleri yaşam alanları oluşturarak bunun yolunu açtık. Sason’u yeni baştan yarattık. Çözüm süreciyle birlikte işimiz daha da kolaylaştı. Huzur, güven ve emniyetle birlikte köyler insanların birincil yaşam alanı haline geldi."

 

#piramit haber #haber #diyarbakır #istanbul #siirt #Haberler #AYDIN #Batman #bingöl #güneydoğu #mehdi eker #Nazilli
Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 21 Kasım 2024
İmsak 06:22
Güneş 07:52
Öğle 12:55
İkindi 15:25
Akşam 17:48
Yatsı 19:12
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 11 31
2. Fenerbahçe 11 26
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 12 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 11 16
9. Kasımpasa 12 14
10. Konyaspor 12 14
11. Antalyaspor 12 14
12. Rizespor 11 13
13. Trabzonspor 11 12
14. Gaziantep FK 11 12
15. Kayserispor 11 12
16. Bodrumspor 12 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Ankaragücü 12 19
7. Ahlatçı Çorum FK 12 19
8. Boluspor 12 18
9. Şanlıurfaspor 12 18
10. Manisa FK 12 17
11. Esenler Erokspor 12 17
12. Ümraniye 12 17
13. Pendikspor 12 17
14. Keçiörengücü 12 15
15. Gençlerbirliği 12 15
16. İstanbulspor 12 14
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 12 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 11 23
3. Chelsea 11 19
4. Arsenal 11 19
5. Nottingham Forest 11 19
6. Brighton 11 19
7. Fulham 11 18
8. Newcastle 11 18
9. Aston Villa 11 18
10. Tottenham 11 16
11. Brentford 11 16
12. Bournemouth 11 15
13. M. United 11 15
14. West Ham United 11 12
15. Leicester City 11 10
16. Everton 11 10
17. Ipswich Town 11 8
18. Crystal Palace 11 7
19. Wolves 11 6
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 13 33
2. Real Madrid 12 27
3. Atletico Madrid 13 26
4. Villarreal 12 24
5. Osasuna 13 21
6. Athletic Bilbao 13 20
7. Real Betis 13 20
8. Real Sociedad 13 18
9. Mallorca 13 18
10. Girona 13 18
11. Celta Vigo 13 17
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Deportivo Alaves 13 13
16. Las Palmas 13 12
17. Getafe 13 10
18. Espanyol 12 10
19. Real Valladolid 13 9
20. Valencia 11 7