Adet düzensizliği nedenleri ve tedavisi

REGL (MENS) DÜZENSİZLİĞİ

Normal adet düzeni nedir?
Bir adetin başlangıcından diğer adetin başlangıcına kadar geçen süre (1 siklus) 21-35 gün arasında olmalıdır. Kanama süresi 2-7 gün olması normaldir. Ortalama kan kaybı ise bir adet döneminde 35-40 ml civarındadır. Bu da genellikle günde 3-5 pet eder. Genellikle 80 ml’nin üzerindeki kanamalar fazla olarak değerlendirilir.

Bu normal düzenden daha uzun süren kanamalar, daha seyrek olan kanamalar, daha sık olan kanamalar veya ara kanamalar olması adet düzensizlikleri olarak adlandırılır. Bunun çok çeşitli sebepleri olabilir.

Oligomenore: Noemalden daha seyrek adet görmedir.
Polimenore: Normalden daha sık adet görmedir.
Menoraji: Adetlerin düzenli fakat fazla miktarda olması.
Metroraji: Adet aralarının eşit olmaması düzensiz olması.

Gecikmeler: Aktif cinsel yaşamı olan ve etkin bir korunma yöntemi kullanmayan kadında görülen adet gecikmelerinin en muhtemel nedeni gebeliktir. İkinci muhtemel neden de herhangi bir şekilde o siklusta ovulasyon (yumurtlama) olmaması ve bu nedenle "dökülmenin" gecikmesidir. Düzenli adet gören bir kadında beklenmedik bir şekilde ortaya çıkan gecikmenin nedeni ise stres, mevsimsel değişiklikler, mekan değişiklikleri olabilir.
Adet gecikmesinin diğer önemli nedenleri arasında aylık ya da üç aylık korunma iğneleri ya da kola uygulanan hormon çubuklarının içinde bulunan hormonların yan etkileri sayılabilir.

Ara kanamalar: Doğurganlık döneminde sık görülen diğer bir adet düzensizliğidir. En muhtemel neden serviksteki enfeksiyonlardır. Diğer muhtemel nedenler miyomlar ve serviks polipleridir. Spiral kullanımı, doğum kontrol hapı kullanımı, aylık, üçaylık iğneler ve kola uygulanan çubuklar da lekelenme tarzında ara kanamalara neden olabilirler.

Adetin fazla olması (Hipermenore) (Menoraji): En muhtemel neden yumurtlama olmadan gerçekleşen siklustur. Diğer nedenler spiral kullanımı, aylık, üçaylık iğneler ve kola uygulanan çubuklardır. Farkında olunmayan gebeliğin düşükle sonuçlanması da yanlışlıkla adet kanaması sanılabilir.

Adetin az olması (Hipomenore): Adet döneminde görülen kanama miktarı yaşla birlikte azalma eğilimi gösterir. Doğum kontrol hapı kullanımı da adet kanamasını önemli ölçülerde azaltır. Sorunlu seyreden kürtajlar sonrası endometriumda (rahim iç tabakasında) ortaya çıkan yapışıklıklar da az adet görülmesine ileri derecede yapışıklıklarda hiç adet görememeye neden olabilir.

SIK ADET GÖRME (POLİMENORE)
Sık adet (regl) görme (polimenore) adetlerin başlangıç günleri arasının 24 günden daha kısa olmasıdır. Burada bahsedilen süre  bir adetin bitiminden diğer adetin başlamasına kadar "temiz kalınan" süre değildir, bir adetin ilk gününden bir sonraki adetin ilk gününe kadar geçen sürenin yirmibir günden kısa olması anormal kabul edilir. Bu anormal ve sık kanama  hastalar tarafından "ayda 2 kere adet oluyorum" şeklinde ifade edilebilir veya adet aralarında leklenmeler, kanamalar oluyor şeklinde de ifade edilebilir.

Sık adet görmenin sebepleri:
Myom, polip veya hormonal nedenler gibi çeşitli durumlar sık adet görmeye neden olabilir. Bazı hastalarda ise hiçbir neden bulunamaz. Stres gibi durumlar da adet düzensizliğine ve sık adet görmeye nadiren neden olabilir. Hipertroidi (guatr hormonu bozukluğu) sık adet görmeye neden olabilir. Muayene ve ultrasonografi ve gerekirse tahlilelr ile nedenin araştırıması gerekir.

Sık adet görmenin zararları var mı?
Sık adet görmek mutlaka değerlendirilmesi ve sebebinin araştırılması gereken bir durumdur. Buna neden olan sebebe göre tedavi planlanır. Eğer sebep myom, polip gibi iyi oluşumlarsa sık adet görme ve bunun neticesinde fazla kan kaybetme ve sonuç olarak kansızlık (anemi) gelişmesine neden olur. Hormonal bazı bozukluklarsa bunların tedavisi gerekir. Bazen adet düzenleyici ilaçlar ile tedavi egrekirken bazen neden olan myom, polip gibi oluşumlar için ameliyat tedavisi gerekebilmektedir.

ADET DÜZENSİZLİĞİ NEDENLERİ:
Adet düzensizliğinin çok çeşitli nedenleri olabilir. Bunlardan bazıları ilaç kullanma veya stres, aşırı egzersiz gibi hastalık olmayan çevresel faktörler iken bazıları akut veya kronik hastalıklara bağlı olabilmektedir. En yaygın sebepler şöyle sıralanabilir:

- Hormonal ilaçlar kullanmak
- Doğum kontrol hapları veya iğneleri
- Polikistik over sendromu
- Menopoz veya menopoza yakın yaşlar
- Korunmak amaçlı normal spiral veya hormonlu spiral uygulanması
- Tiroid hormon bozuklukları (guatr)
- Rahimde miyom veya polip benzeri oluşumlar
- Stres
- Aşırı egzersiz ve aşırı spor yapılması
- Emzirmek, lohusalık dönemi
- Aşırı kilo kaybı veya aşırı kilo almak
- Aşırı derecede yetersiz beslenme

TEDAVİSİ:
Adet düzensizliğinin altında yatan bir sebep bulunup bulunmamasına göre tedavi değişir. Bunun için genellikle ilaç tedavisi gerekmekle beraber nadiren ameliyat da (myom, polip vb. durum varsa) gerekebilmektedir. Bazen sadece kişinin yaşam şeklini, beslenmesini, uyku düzenini değiştirmek yeterli olur tedavi için. Hastanın kullandığı ilaçlar adet düzensizliğine neden oluyorsa bunları kesmek veya yenileri ile değiştirmek gerekebilir. Halk arasında soğan kürü, bitkisel otlar, çaylar, kürler, doğal besinler vb. olarak bilinen şeyler tedavide işe yaramaz, aksine kötü yan etkileri olabilir, bu nedenle doktor izni olmadan hiçbir uygulama yapılmamalıdır.

Adet düzensizliğine iyi gelen aktiviteler nedir?
Hastaların sık sorduğu sorulardan bazıları: adet düzensizliğimin tekrarlamaması ve tamamen geçmesi için bundan sonra nelere dikkat etmeliyim, adet düzensizliğine ne iyi gelir, neler yapmalıyım, nasıl geçer...
Öncelikle düzenli bir yaşam şekli, düzeli uyku, düzenli ve dengeli beslenme çok önemlidir. Geç saatlere kadar uyumadan, az uyku ile düzensiz bir yaşam tarzı, kötü beslenme gibi faktörler adet düzensizliğine yol açabilir. Kişi yaşam tarzını düzene koydukça ve normal kiloda olacak şekilde sağlıklı beslendikçe adet (regl) düzeni de normalleşecektir. Normal derecede egzersiz ve sporun birçok sağlık faydası olduğu gibi adetler açısından da faydası olabilir ancak profesyonel sporcular gibi aşırı egzersiz yapan kişilerde adet düzensizliği meydana gelebilir. Sağlıkla ilgili birçok konunun temelini oluşturan düzenli yaşam adet açısından da önemlidir.

Adet düzenslizliği olan kadınlar hamile kalabilir mi?
Hamile kalmaları için başka bir engel veya hastalık yoksa adet (mens) düzensizliği olan kadınlar hamile kalabilir. Adet düzensizliği tek başına çocuk sahibi olmaya engel bir durum değildir. Adet düzensizliğinin nedeni yumurtlama düzensizliği ise bu durum hamile kalmayı bazen zorlaştırabilir. Bu durumda yumurtlama düzenleyici tedaviler verilir ve sonrasında ilişki zamanları planlanarak çiftin kolayca bebek sahibi olması sağlanır.

Adetleri düzensiz olanlarda hamilelik belirtisi ve süresi değişir mi?
Adet düzensizliği olan kadınların hamilelik belirtileri değişiklik göstermez, diğer kadınlar ile aynıdır. Gebelik süresi de her kadın ile aynı sürer, sadece adet düzensizliği olduğu için son adet tarihini net bilemeyen kadınlar sık olur, bu nedenle gebelik haftası hesaplanması zor olabilir. Bu durumda hamilelik haftası ultrason ölçümlerine göre hesaplanır.