Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri Nedenleri Belirti ve Tedavisi

İÇİNDEKİLER:

1. Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri Nedir?
2. Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri Sıklığı Nasıldır?
3. Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri Nedenleri Nelerdir?
4. Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri Nasıl Teşhis Edilir?
5. Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri Nasıl Tedavileri
6. Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri Nasıl Önlenir?
7. Öngörü
8. Sorgulama Formu
9. Loop Diuretikleri
10. Desmopressin
11. Prostat Tedavisi ve Cerrahisi
12. Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri İçin Hayat Tarzı Önerileri
13. Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri İle Yaşamak

Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri Nedir?
Noktüri gece idrar yapma ihtiyacı ile bir veya daha fazla uyanmayı ifade eder.

Gece; susuzluk, yüksek ses, endişe ve ağrı nedeniyle uyandığınızda tuvalete gidiyorsanız bu noktüri olarak adlandırılmaz. Sabah kalktığınızda ilk iş olarak tuvalete gidiyorsanız bu da noktüri değildir.

Gece bir kez idrar hissi ile uyanmak sık görülür ve genellikle rahatsız edici değildir. Fakat düzenli olarak gecede iki veya daha fazla uyanıyorsanız bu sizin yaşam kalitenizi ve genel sağlığınızı etkiler. Gece ne kadar çok kalkarsanız o oranda etkilenirsiniz.

Noktüri uykunuzu böler ve gün içinde daha yorgun olmanıza sebep olabilir. Bu da işe konsantre olmanızı ve günlük aktivitelerinizi zorlaştırır. Düşük enerji seviyeniz sosyal yaşantınızı etkileyecektirece işemesi olarak bilinse de gece vardiyasında çalışan ve gündüz uyuyan kişilerde gün içerisinde meydana gelebilir.

Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri Sıklığı Nasıldır?
Noktüri, hem kadın hem de erkekleri etkiler ve yaş arttıkça görülme sıklığı artar. 30 yaş altı yetişkinlerde kadınlar daha çok Noktüriden muzdaripken 50 yaş üzerinde daha sıklıkla erkekleri etkiler. 60 yaş üstünde hem kadın hem de erkeklerde noktüriden etkilenme hızla artar ve benzerdir.

Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri Nedenleri Nelerdir?
Noktüryanun nedenleri yaşam tarzı seçimlerinden tıbbi durumlara kadar değişiklik gösterir. Noktüria yaşlı yetişkinlerde daha yaygındır, ancak her yaşta ortaya çıkabilir.

1) Tıbbi Durumlar
Çeşitli tıbbi durumlar Noktüriye neden olabilir. Noktürinin sık karşılaşılan nedenleri idrar yolu enfeksiyonu (İYE) veya mesane enfeksiyonudur. Bu enfeksiyonlar gündüz ve gece boyunca sık sık yanma hissine ve acil idrara çıkma dürtüsüne neden olur. Tedavi antibiyotik gerektirir.

Noktüriye neden olabilecek diğer tıbbi durumlar şunlardır:

• Prostatın enfeksiyonu veya genişlemesi
• Mesane prolapsusu
• Aşırı aktif mesane (OAB)
• Mesane, prostat veya pelvik bölge tümörleri
• Şeker hastalığı
• Kaygı
• Böbrek enfeksiyonu
• Ödem veya alt bacak şişmesi
• Obstrüktif uyku apnesi
• Multipl skleroz (MS), - Parkinson hastalığı veya omurilik sıkışması gibi nörolojik bozukluklar
• Noktüri, kalp veya karaciğer yetmezliği gibi organ yetmezliği olan kişilerde de yaygındır.

2) Gebelik
Noktüria hamileliğin erken bir belirtisi olabilir. Bu hamileliğin başlangıcında gelişebilir, ancak daha sonra, büyüyen rahim mesaneye bastırdığında da olur.

3) İlaçlar
Bazı ilaçlar Noktürinin yan etkisi olabilir. Bu, özellikle yüksek tansiyon tedavisi için öngörülen diyüretikler (su hapları) için geçerlidir.

İdrar yapma kabiliyetini kaybederseniz ya da idrarınızı artık kontrol edemezseniz, bir doktordan acil tıbbi yardım almalısınız.

4) Yaşam tarzı seçimleri
Noktürinin diğer bir yaygın nedeni aşırı sıvı tüketimidir. Alkol ve kafeinli içecekler, idrar söktürücü maddelerdir, bu onların içilmesinin vücudunuzun daha fazla idrar üretmesine neden olduğu anlamına gelir. Aşırı miktarda alkol veya kafeinli içeceklerin kullanılması, gece uyanmasına ve idrara çıkmaya ihtiyaç duyulmasına neden olabilir.

Noktüri olan diğer insanlar sadece idrar yapmak için gece boyunca uyanma alışkanlığı geliştirir.

Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri Nasıl Teşhis Edilir?
Noktürinin nedenini teşhis etmek zor olabilir. Doktorunuzun çeşitli sorular sorması gerekecektir. Ne sıklıkta idrara çıkmanız gerektiğine ek olarak ne içtiğinizi ve ne kadarını kaydetmek için birkaç günlüğüne bir günlük tutmak yararlı olabilir.

Doktorunuzun size sorabileceği sorular şunlardır:

• Noktüri ne zaman başladı?
• Gecede kaç kez idrara çıkmanız gerekiyor?
• Daha öncesinden az idrar mı üretiyorsun?
• Kazalarınız var mı veya yatağı ıslattınız mı?
• Bir şey sorunu daha da kötüleştiriyor mu?
• Başka belirtiler var mı?
• Hangi ilaçları alıyorsun?
• Ailede mesane problemleri veya diyabet geçmişi olan var mı?

Ayrıca aşağıdakiler gibi testlerden geçtiler:

• Diyabet (şeker hastalığı) kontrolü için kan şekeri testi
• Kan sayımı ve kan kimyası için diğer kan testleri
• İdrar tahlili
• İdrar kültürü
• Sıvı yoksunluğu testi
• Ultrason veya tomografi gibi görüntüleme testleri
• Sistoskopi gibi ürolojik testler

Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri Tedavileri
Noktürininiz bir ilaca bağlıysa, ilacı günün erken saatlerinde almak yardımcı olabilir.

Noktürinin tedavisi bazen aşağıdakileri de içerebilir:

• Aşırı aktif mesane semptomlarını azaltmaya yardımcı olan antikolinerjik ilaçlar
• Böbrekleriniz geceleri daha az idrar üretmesine neden olan desmopressin
• Noktüri, diyabet veya İYE gibi daha ciddi bir durumun belirtisi olabilir ve tedavi edilmezse kötüleşebilir veya yayılabilir. Altta yatan bir hastalığa bağlı noktüri, genellikle hastalığın başarıyla tedavi edildiği durumlarda iyileşir.

Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri Nasıl Önlenir?
Noktüryanın yaşamınız üzerindeki etkisini azaltmak için atabileceğiniz adımlar vardır.

Yatmadan 2 ila 4 saat öncesinde aldığınız sıvı miktarının azaltılması gece idrara çıkmanıza gerek olmamasını sağlayabilir. Ayrıca, alkol ve kafein içeren içeceklerden kaçınmak, yatmadan önce idrar yapmanız gibi şeyler yardımcı olabilir. Bazı yiyecek maddeleri, çikolata, baharatlı yiyecekler, asitli yiyecekler ve yapay tatlandırıcılar gibi mesane tahriş edici maddeler de olabilir. Kegel egzersizleri ve pelvik taban fizik tedavi, pelvik kaslarınızı güçlendirmeye ve mesane kontrolünü iyileştirmeye yardımcı olabilir.

Belirtilerinizi neyin kötüleştirdiğine dikkat edin, böylece alışkanlıklarınızı buna göre değiştirmeye çalışın. Bazı insanlar, neyi ne zaman yiyip içtikleri hakkında bir günlük tutmayı yararlı bulur.

Öngörü
Noktüri, uyku döngüsünü etkilediği için tedavi edilmezse yorgunluk, uyku hali ve ruh hali değişikliklerine neden olabilir. Size yardımcı olabilecek yaşam tarzı değişikliklerini ve tedavi seçeneklerini tartışmak için doktorunuzla konuşun.

Mesane Günlüğü
Doktorunuz mesane günlüğü tutmanızı isteyebilir. Bu günlüğü kullanarak, ne kadar sıvı aldığınız, hangi sıklıkla tuvalete gittiğinizi ve ne kadar idrar çıkardığınız kayıt edilir. Evinizde ölçüm kabı yardımı ile kolaylıkla yapabilirsiniz. Ayrıca ani idrar hissi ve idrar kaçırmanızdan da bahsedebilirsiniz. Mesane günlüğü önemlidir çünkü doktorunuzun semptomları daha iyi anlamasına yardımcı olur. 

Sorgulama Formu
Doktorunuz, semptomlarınızı daha iyi anlamak ve hayat kaliteniz üzerindeki etkisini anlamak için sorgulama formu doldurmanızı isteyebilir. En sık kullanılan sorgulama formu ‘’Nocturia-Quality of Life’’dır (N-QoL).

Muskarinik Reseptor Antagonistleri
Muskarinik reseptör antagonistleri (MRAs) anormal mesane kasılmalarını azaltan ilaçlardır. Ertelenemez ani idrar yapma ihtiyacını giderirler.

Çeşitli tiplerde muskarinik antagonistler aşağıda listelenmiştir:

• Darifenasin
• Fesoterodin
• Oksibutinin
• Propiverin
• Solifenadin
• Tolterodin
• Trospium kloride

Yan etkiler genellikle orta derecededir. Ağız ve gözlerde kuruluk, asit reflüsü ve konstipasyon sık görülen yan etkilerdir. Nadiren bazı vakalarda bulanık görme, mide bulantısı ve zor işeme görülebilir.

İleri yaşta uzun dönem antimuskarinik kullanım yan etkileri daha kötüdür. Her zaman doktorunuzun tedavi esnasındaki tavsiyelerine uymalısınız.

Loop Diuretikleri
Bazı hastalarda noktürinin nedeni artmış kan dolaşımı olabilir. Yatar pozisyonda böbreklere, tüm vücuda kalbin kan pompalaması kolaylaşır. Böylece vücut daha çok idrar üretir, çünkü böbrekler daha fazla sıvı filtre eder ve bu da noktüriye yol açar. Bunu tedavi etmek için orta etkili loop diuretik almalısınız. Diüretikler öğleden sonra alınırsa vücudunuzdaki artan sıvı hacmi atılımı geceye kıyasla gündüz daha fazla gerçekleşir.

Loop diüretikler arasında yer alanlar:

• Furosemide
• Bumetanide
• Torsemide

Yan etkiler, dehidratasyon, gut, serumda düşük Na ya da K seviyeleri, düşük kan basıncı ve baş dönmesidir.

Desmopressin
Eğer noktüri sebebiniz azalmış vazopresin üretimi ise ilaç olarak yerine konulabilir. Eğer noktürnal poliüriniz varsa bu ilaç idrarı konsantre etmek ve idrar üretimini azaltmak için önerilir.

Desmopressin tuvalet ihtiyacı ile uyanma sayınızı azaltabilir ve daha uzun saatler kesintisiz uyumanızı sağlar. Tablet nazal sprey veya ağızda eriyen tablet şeklinde uyumadan önce alınır. 8 – 12 saat etkindir. İlaç farklı dozlarda bulunabilir ve kadınlar erkeklerden daha düşük doza ihtiyaç duyarlar.

Desmopressin kandaki sodyum seviyesinde düşüşe neden olabilir. Bu nedenden dolayı tedavi esnasında ve öncesinde kan testleri yapılmalıdır.

Az görülen yan etkileri baş ağrısı, diyare, bulantı, karın ağrısı, baş dönmesi, yüz kızarıklığı ya da ağız kuruluğudur. Nadir durumlarda desmopressin kan basıncı yüksekliğine yol açar ve ayak ve ayak bileklerinde şişlik görülür (periferal ödem).

Prostat Tedavisi ve Cerrahisi
Prostat ve mesane ilişkisinden dolayı bazı erkeklere prostat bezi içindeki kasları gevşetmek ya da hacmini küçültmek amacıyla bir takım ilaçlar reçete edilir. Noktüriyi iyileştirmekte daha az etkilidir.

Mesane fonksiyonları etkilendiğinde iyi huylu prostat büyümesinin semptomlarını gidermek için transüretral prostat rezeksiyonu (TUR-P) önerilir.

Üriner semptomları gün içinde iyi olan hastalarda sadece noktüriyi düzeltmek amacıyla TUR-P operasyonu önerilmemektedir. TUR-P operasyonu esnasında mesane çıkış yolu prostat dokusu alınarak açılır.

Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri İçin Hayat Tarzı Önerileri
Genel hayat tarzı değişiklikleri semptomlarınızı düzeltmenize yardımcı olur ve hayat kalitenizi yükseltir:

• İyi uyku alışkanlığınızı koruyun: Haftanın yedi günü aynı saatlerde uyuyun ve aynı saatlerde uyanın, bir sonraki günde aktif ve uyanık olacak kadar uyuyun. Eğer daha uzun veya daha az yatakta kalırsanız uyku kaliteniz bozulur, gün içinde uyuklamaktan kaçının, uygun ısıya sahip, gürültü ve rahatsız edici ışığın olmadığı bir ortamda uyuyun.
• Gece idrar hissi ile uyanmamak için akşamüzeri ve akşam saatlerinde daha az sıvı tüketin.
• Günde en az 1-1.5 litre su tüketin ve daha fazla su içmeniz için doktorunuza danışın.
• Alkol ve kafein tüketimini azaltın çünkü bunlar idrar miktarınızı arttırır ve mesanenizi uyarabilir. Dekafeinize oldukları belirtilmelerine rağmen çay ve kahve gibi bazı içecekler de az miktarda olsa bile kafein içerebilirler.
• Yatmadan önce ağır yemeklerden kaçının. Belli gıdalar Noktürinizi daha kötüleştirebilir. Öncelikle akşam baharatların ve çikolatanın azaltılması, yardımcı olabilir.
• Sigara içmekten kaçının çünkü nikotin uyarıcıdır ve uykunuzu etkileyebilir.
• Ani idrar hissi duyduğunuzda doktorunuzun önerisi ile daha uzun süre idrarınızı tutabilmek için kendinizi cesaretlendirin. Bu daha çok idrar tutabilmek için mesanenizi eğitecek ve dolayısı ile daha az sıklıkta idrar yapmanıza yol açacaktır.

Bacak ve bileklerinizdeki şişlikleri azaltınız. Gün içinde vücudunuzdaki sıvı bacaklardan aşağı doğru şişliğe neden olur. Bu durum periferal ödem olarak adlandırılır. Yatar pozisyonda ya da bir kaç saat ayaklarınızın yukarı kaldırılması ile sıvı böbreklere döner. Bu sıvı idrar ile vücuttan atılır. Eğer bu olay gece gerçekleşirse Noktüri ortaya çıkar. Öğleden sora uzanmanız ya da ayaklarınızı yukarı doğru kaldırmanız gece daha uzun saatler kesintisiz uyumanıza imkan verir.

Geceleri Aşırı İdrara Çıkma - Noktüri İle Yaşamak
Noktüri birçok yetişkin için büyük bir problemdir. Uzun sure devam edebilir ve basit bir tedavisi yoktur. Farklı insanlar bu semptomlar ve tedavinin olası yan etkileri ile farklı şekilde başa çıkar. Noktürinin hayatınızdaki etkisi küçümsenmemelidir.

Yaşam kalitesi fiziksel ve psikolojik sağlığı içerir. Noktüri ile yaşamak sadece sağlıklı hissetmek değil aynı zamanda psikolojik baskılardan bağımsız hissetmektir.

Semptomlar sizin toplumdaki ekonomik, kültürel ve sosyal paylaşımlarınızı ve ilişkilerinizdeki mutluluğunuzu engellememelidir.
Noktüri kişisel ilişkilerinizde olumsuz etkiye sebep olabilir. Vücudunuzu devamlı kontrol edemediğinizi hissettiğinizde kendinizi çekici ve özgüvenli hissetmeniz zor olabilir

 Eğer semptomlarınız size rahatsız ediyorsa yardım istemekten çekinmeyin: aile doktorunuza veya bir üroloğa danışın.